İSTANBUL (AA) – AA muhabirinin derlediği verilere göre, finansman kalitesini iyileştiren, üretim kapasitesini ve istihdamı artıran doğrudan yatırımlar ödemeler dengesi hesabında da kendini gösterdi. Türkiye’nin cari işlemler hesabı, eylül ayında 1 milyar 112 milyon dolar fazla verdi. Bu hesap temmuzda 1 milyar 738 milyon dolar, ağustosta da 5 milyar 418 milyon dolar fazla vermişti. Böylece cari işlemler hesabı art arda üçüncü ayda da pozitif seyrini sürdürdü.
Yıllıklandırılmış verilere göre, eylül ayında cari açık yaklaşık 20,1 milyar dolar olurken, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret dengesi de 64,8 milyar dolar açık verdi. Aynı dönemde hizmetler dengesi 62,6 milyar dolar fazla verirken, birincil ve ikincil gelir dengesi sırasıyla 17,6 milyar dolar ve 308 milyon dolar açık verdi.
Hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 7 milyar doların üzerine çıktı
Hizmetler dengesi kaynaklı net girişler bu ay 7 milyar 707 milyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, bu kalem altında taşımacılık hizmetleri ve seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler sırasıyla 2 milyar 269 milyon dolar ve 6 milyar 259 milyon dolar oldu.
AA Finans analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, cari dengenin 2023’te 41,5 milyar dolar açık verdiğini, bu değerin 2024’te 10,5 milyar dolara gerilediğini anımsatarak, “Finansal koşullardaki sıkılaşma, küresel belirsizlikler ve enerji maliyetlerindeki oynaklık azalırken, yıl sonu cari açık tahminimizi 22 milyar dolar olarak koruyoruz.” ifadesini kullandı.
Net altın ve net enerji ithalatındaki azalışın 2024 yılında cari dengeyi aşağı çeken ana unsurlardan biri olduğunu bildiren Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Net altın ithalatı 13,6 milyar dolar ile 2023 yılına göre 12,1 milyar dolar gerilerken, net enerji ithalatı ise 49,1 milyar dolar ile 2023 yılının 3,6 milyar altında açık vermişti. Dolayısıyla cari açıkta önceki yıla göre gözlenen 29,9 milyar dolar iyileşmenin yüzde 53 gibi önemli bir kısmı bu iki kalemden gelirken, hizmet ticareti revizyonu da katkı sağlamıştı. Bu yıl dokuz ayda ise net altın ithalatı 13,3 milyar dolar ile geçen yıl aynı dönemine göre 4,7 milyar dolar fazla açık verirken, net enerji ithalatı ise 34,7 milyar dolar ile geçen yıl aynı dönemine göre 700 milyon dolar gerilemiş durumda.”
Kuveyt Türk Yatırım Araştırma Direktörü Kutay Gözgör, gelecek dönemde dış ticaret açığı ile küresel sermaye hareketlerine duyarlılığın, cari dengede dalgalanmalara yol açabilecek başlıca riskler olarak öne çıktığını söyledi.
“Avrupa ekonomisindeki toparlanma eğilimi, enerji fiyatlarının seyri ve iç talep kaynaklı ithalat baskısı ise cari dengenin seyrini belirleyecek temel unsurlar olacak.” değerlendirmesinde bulunan Gözgör, 2025 yılı cari işlemler dengesinin 22,9 milyar dolar açık vereceği ve milli gelire oranının yaklaşık yüzde 1,5 seviyesinde gerçekleşeceği öngörüsünde bulundu.
Bluebay Varlık Yönetimi Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash de düşük enerji ithalat maliyetleri ve turizmden kaynaklanan olumlu mevsimsel faktörler nedeniyle ödemeler dengesi verisinin beklentilere yakın gerçekleştiğini söyledi.
Bununla birlikte, rekabet sorunlarına rağmen turizmin sürdürülebilirliğinin umut verici olduğunu ifade eden Ash, Türkiye’nin turistler için yeni pazarlar bulmaya devam ettiğini dile getirdi.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
