VAN (AA) – Son yıllarda yağışların istenilen seviyede olmaması Van Gölü Havzası’ndaki akarsuları olumsuz etkiledi. Havzadaki birçok derenin debisi düştü, bazıları da kuruma noktasına geldi. İlkbahar yağışları da debisi düşen derelerin su seviyesini pek artırmadı.
Her yıl 15 Nisan-15 Temmuz döneminde Van Gölü’nden tatlı sulara göç eden inci kefalleri, yeteri kadar su olmadığı için derelerin üst kısımlarına kadar çıkamadı.
Balık göçünün en güzel izlenebildiği Muradiye ilçesindeki Bendimahi Çayı ve Erciş ilçesindeki Deli Çay’da debinin düşmesi sonucu balık varlığı önemli ölçüde azaldı.
Tuşba ilçesindeki Çolpan Çayı ise kuruma noktasına geldi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Doktor Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, AA muhabirine, inci kefali üreme göçünün küresel iklim değişikliğinden etkilendiğini söyledi.
Kuraklığın etkilerinin akarsularda bariz şekilde görüldüğünü anlatan Akkuş, “Şu an Çolpan Çayı’nda bulunuyoruz. 23 yıl sonra ilk kez bu derenin kuruduğunu ve suyun göle ulaşamadığını görüyoruz. 23 yıldır bu dere üreme döneminin sonuna kadar yeterli miktarda suyu barındırırken bu yıl maalesef kar yağışının az olmasına bağlı olarak erkenden kurudu. Buraya üremek için gelen balıklardan bazıları maalesef geri dönecek, bazıları da belki suyu fazla olan başka derelere gidecek.” diye konuştu.
“Bendimahi Çayı kritik seviyede”
Akarsulardaki balığın üremesinin gitgide zorlaştığını belirten Akkuş, şunları kaydetti:
“Geçen yıllarda üreme döneminde akarsuların balıkla dolup taştığını görüyorduk. Bu sene ciddi bir kuraklık söz konusu olduğu için geçen yıllardaki yoğunluğu görmemiz mümkün değil. En büyük sorun Bendimahi Çayı’nda var çünkü debi inanılmaz şekilde düşmüş. Kuraklık var, yağış az ama suyu da yönetemiyoruz. Yani Bendimahi Çayı’ndaki suyun çoğu sulama kanallarına alınıyor. Akarsu yatağına yeteri kadar su bırakılmıyor. Bu durum, önümüzdeki günlerde balık ölümlerini ortaya çıkaracak. Havzadaki diğer akarsularda da benzer durum var. Şu an Van Gölü’ne dökülen en büyük akarsu olan Bendimahi Çayı kritik seviyede, Van Gölü’ne dökülen akarsulardaki en uzun göç yoluna sahip yer. Balıklar, Bendimahi Çayı’nda 23 kilometre kadar yukarı çıkıyordu fakat şu an balığın onuncu kilometreden yukarı çıkması çok zor.”
“Balıkların korunması için hassas bir süreç izliyoruz”
Muradiye Kaymakamı ve Belediye Başkan Vekili Melih Aydoğan da inci kefalinin bölge için önemli bir değer olduğunu söyledi.
Muradiye’deki akarsuların her yıl balık göçüne ev sahipliği yaptığını belirten Aydoğan, “Van Gölü’nden çıkan balıklar, Bendimahi Çayı hattı boyunca bir göç gerçekleştiriyor. Yumurtalarını bırakıp geri dönüyorlar. Biz de İl Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ekiplerimizle inci kefalini 24 saat esaslı koruyoruz. Hem karada hem de su üstünde denetimler gerçekleştiriyoruz. Bu sene kurak geçiyor. Su debisi çok düşük. Buna rağmen balıkların korunması konusunda çok hassas bir süreç izliyoruz. Yakalanan canlı balıkları tekrar suyla buluşturuyoruz. Kaçak avcılığa karşı idari yaptırım uyguluyoruz.” diye konuştu.
Balık göçünü izlemek için Bendimahi Çayı kenarına gelen Timur Kaya da “Önceki yıllar akarsular su ve balıkla doluydu. 45 yaşındayım ilk kez böyle bir manzarayla karşılaşıyorum. Kışın karın yağmaması çok etkili oldu. Derelerde su yok. Balıkları izlemek için kimse gelmiyor çünkü gelenler balık göremeden gidiyor.” dedi.
Muhabir: Mesut Varol
