IĞDIR/KARS (AA) – KuzeyDoğa Derneği, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün izni, Iğdır, Koç ve UTAH üniversitelerinin desteğiyle, Iğdır, Kars ve Ardahan’da yaban hayvanlarına yönelik çalışmalarını uydu vericilerinden faydalanarak sürdürüyor.
Bir yandan bölgede farklı türden kuşları halkalayan uzmanlar, diğer yandan da vaşak, kurt ve ayı gibi yaban hayvanlarını uydu vericileriyle takibe alıyor.
Yaban hayvanlarının göç yolları, beslenme ve üreme noktalarının belirlenmesi için bölgede yapılan çalışmalarda, 2011 yılından bugüne kadar 90’dan fazla kuş, 39 kurt, 21 vaşak ve 75 bozayıya uydu vericisi takıldı.
Iğdır’daki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezinde bu yıl yapılan çalışmalarda, ağlara takılan 2 bozkır şahini (Buteo buteo vulpinus/menetriesi) ve 2 poyraz kuşu (Haematopus ostralegus) uydu vericisi takılarak doğal ortamlarına bırakıldı.
Bölgede uydudan takibine devam edilen yaban hayvanlarıyla ilgili veriler, Anadolu Ajansı (AA) ekibince derlendi.
İlk takibe alınan bozkır şahini 5 ülke değiştirdi
Uydu vericisiyle 9 Nisan’da takip edilmeye başlanan bozkır şahini, 3 gün Iğdır bölgesinde kaldıktan sonra kuzeye doğru yolculuğuna başlayıp 12 Nisan’da Ermenistan’a ulaştı.
Ermenistan’ın Aragatsotn bölgesine uçan şahin, 132 kilometre katedip Gürcistan’a vardı. Bir gününü de Gürcistan’da geçiren şahin, daha sonra Rusya, ardından da Kazakistan’ın Akmola kentine göçtü.
Hala Kazakistan bölgesinde bulunan bozkır şahini, 2 bin 832 kilometrelik bu yolculuğu süresince en yüksek rakımlı uçuşunu 2 bin 774 metreyle Gürcistan’da gerçekleştirdi, en hızlı uçuşunu saatte 76 kilometreyle yaptı.
Uydu vericisi takılan ikinci bozkır şahini Rusya’da bulunuyor
Uydu vericisi 12 Nisan’da takılan diğer bozkır şahini ise doğal ortamına bırakıldıktan sonra bir günde Iğdır ve Kars sınırlarından geçip Ermenistan’a vardı.
Aynı gün 130 kilometrelik uçuşla Gürcistan’a ulaşan şahin, burada 10 gün kaldıktan sonra Rusya’ya geçti. Bozkır şahini, 5 bin 93 kilometrelik yolculuğu boyunca en yüksek 2 bin 887 metre irtifaya, en fazla saatte 85 kilometre hıza ulaştı.
22 Nisan’da başlayan Rusya yolculuğunu 12 Mayıs’ta Mortka bölgesine varınca tamamlayan şahin, halen burada bulunuyor.
Poyraz kuşları “Maya” ve “Alp”, Aras Nehri kıyısında
Merkezde ağlara takıldıktan sonra dişisine “Maya”, erkeğine ise “Alp” adı verilip 25 Mart’ta doğal ortamlarına salınan poyraz kuşları, hala Aras Nehri kıyısında yaşamını sürdürüyor.
Poyraz kuşları, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliğince nesli tehlike altındaki türler için oluşturulan listede “NT-Tehdite Açık” koduyla yer alıyor.
Birlikte gezen ve çift oldukları düşünülen “Maya” ve “Alp”, takibe alındıkları günden bugüne 414 kilometre katetti, en fazla 1100 metre irtifaya çıktı ve en fazla saatte 6,7 kilometre hızla uçtu.
Kurt, vaşak ve bozayılar uydu vericisiyle takip ediliyor
Kars’ın Sarıkamış ilçesindeki çalışmalarda yakalanan ve “Mezguashe” adı verilen kurt (Canis lupus), 11 Temmuz 2021’de boynuna uydu vericisi takılarak ormanlık alandaki doğal ortamına bırakıldı.
Bugüne kadar yaşam alanı civarında yaklaşık 6 bin 325 kilometre katedip, Kars’ın yanı sıra Erzurum, Ağrı ve Ardahan’a geçen kurt, bu alanlarda avlanarak yaşamını sürdürdü.
Ormanda yaşayan ve nadir görülebilen türlerden vaşak (Lynx) da uydudan izlenen hayvanlar arasında bulunuyor.
KuzeyDoğa ekibinin 6 Temmuz 2021’de Kars’ta boynuna uydu vericisi takarak takibe aldığı “Dorlion” adlı vaşak, bugüne kadar 1390 kilometre katetti.
Sarıkamış’taki ormanlık alanlarda yakalanan ve bu alanda sık görülebilen türlerden bozayı (Ursus arctos) da izlenen türlerden biri. İlçedeki ormanlık alanda 7 Haziran 2021’de yakalanan “Baloo” adlı bozayı, Kars, Ardahan, Artvin ve Erzurum bölgesinde 2 bin 731 kilometre katetti.
“Mezguashe”, “Dorlion” ve “Baloo”, Kars’ın Allahuekber Dağları civarında yaşamına devam ediyor.
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, AA muhabirine, Kars, Sarıkamış, Iğdır ve Ardahan’da çalışmalar yaptıklarını söyledi.
Gelişen teknolojiyle birlikte yaban hayvanlarını uydu takip cihazlarıyla izlediklerini belirten Çoban, “Bugüne kadar 39 kurt, 21 vaşak ve 75 ayıya uydu vericisi taktık.” dedi.
Yaban hayvanların yaşamlarını vericilerle daha rahat takip edebildiklerini anlatan Çoban, şunları kaydetti:
“Bu aslında yaban hayvanlarını anlamak için en iyi yöntemlerden bir tanesi. Yaban hayvanlarının nasıl hareket ettiklerini, hangi zaman dilimlerinde ne yaptıklarını bilmediğimizden onları korumak için daha çok veriye ihtiyacımız oluyordu. Bu uydu teknolojisiyle birlikte elimizde bu imkan var ve bu imkanı biz çok iyi şekilde kullanıyoruz. 90’dan fazla da kuşa uydu vericisi takarak onların göç dönemlerini takip ettik.”
Muhabir: Cüneyt Çelik,Hüseyin Yıldız
