ANTALYA (AA) – Antalya’da 1975 yılında faaliyete geçen, 1998’de
kapatılan Makine Kimya Endüstrisi Antalya Pil Fabrikası, Kepez
Belediyesince “sanayi müzesi” ve Millet Bahçesi olarak projelendirildi.
Türk
Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç duyduğu pil ve bataryaların üretilmesi
için kurulan Antalya Pil Fabrikası’nın temeli 1972’de atıldı ve fabrika
1975’te faaliyete geçti.
Üretim ve ofis
alanlarının yanı sıra sosyal donatı alanları, otopark ve yeşil alanlarla
toplam 300 dönüm arazi üzerine kurulu fabrika, 23 yıl hizmet verdikten
sonra 1998 yılında kapatıldı.
AA ekibince kilit
altında olmayan bölümleri görüntülenen pil fabrikasındaki uyarı
levhaları, tabelalar ile kalan az sayıdaki eşya adeta 90’lı yıllara kısa
bir yolculuk yaptırıyor. Duvarda asılı kalan 90’lı yılların takvimleri
ile geride kalan 1998 tarihli bazı gazeteler ise fabrikada zamanın
durduğu hissini uyandırıyor.
Çalışma bölümlerinin
yanı sıra dinlenme tesisi, çocuk parkı ve lojmanların bulunduğu alanda,
zamana bağlı yer yer tahribat oluştuğu görülüyor.
Dokumapark ile birleştirilecek
Kepez
Belediyesince “Dokumapark” adıyla sosyal donatı alanına dönüştürülen
Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi arazisine komşu olan atıl pil fabrikası,
yine Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü’nün girişimleriyle bu projeyle
birleştirilecek. “Zamanın durduğu fabrika” olarak nitelenen alan Millet
Bahçesi olarak düzenlenecek. Atıl fabrika ise Türk sanayi tarihinin
anlatıldığı “sanayi müzesi” olarak hizmet verecek.
Alanda
yapılacak çalışmalarla fabrikaya ait binalar aslına uygun restore
edilerek işlevsel hale getirilecek. Peyzaj çalışmaları da yapılacak
alanda hatıra evleri, kütüphaneler, kültür ve sanata hizmet eden
birimler inşa edilecek.
Kepez Belediyesi
ekiplerince inceleme ve envanter çıkarma çalışmalarının sürdüğü alan,
düzenlemelerin ardından ziyarete açılacak.
Kepez
Belediye Başkanı Hakan Tütüncü, AA muhabirine, Antalya’nın endüstriyel
mirası eski fabrika binalarını yaşam alanları olarak şehre armağan etmek
için gayret verdiklerini söyledi.
Daha önce
Pamuklu Dokuma Fabrikasını da kurtarıp şehre armağan ettiklerini
hatırlatan Tütüncü, “Ülkemizin savunma sanayine çok ciddi katkılar veren
ama yaklaşık 20 yıldır atıl halde bulunan pil fabrikası yerleşkesini de
yeşil dokusuyla, çevreye katkı sağlayan yapılarıyla halkımıza armağan
edelim istedik.” dedi.
Belediyeye devri
gerçekleşen yerleşkedeki yapıların tescil işlemlerinin de yapıldığını
anlatan Tütüncü, artık yerleşkenin tescilli, ağaçlarının da koruma
altında olduğunu bildirdi.
Tütüncü, fabrika yerleşkesindeki yapıları restore ederek geleceğe taşımayı planladıklarını belirterek şöyle devam etti:
“Burada
Dokumapark’ta olduğu gibi bir kültür sanat adası meydana getirmeyi
istiyoruz. Antalya’nın en büyük kütüphanelerinden birini burada
açacağız. Bununla birlikte Türkiye’nin sanayi tarihine işaret eden,
Türkiye’nin sanayi tarihinin serencamını gözler önüne en güzel biçimde
seren bir Türkiye sanayi tarihi müzesi kuracağız. Spor tesislerini de
olduğu gibi yenileyeceğiz. Hafızasıyla, hatırasıyla birlikte burayı
Antalya’nın gençlerine armağan etmek istiyoruz. Yani burada hem
kültürün, sanatın, hem bilimin en güzel şekilde halkımıza aktarıldığı,
yaşatıldığı tesislerin yanında bu güzel ağaçların içinde de cıvıl cıvıl
bir yaşam alanı meydana getirmek istiyoruz.”
Pil
fabrikasının kuruluş amacının Kıbrıs Barış Harekatı’nın tecrübelerine
dayandığını dile getiren Tütüncü, buna atıfta bulunmak adına alanda bir
de Kıbrıs Anı Evi oluşturacaklarını ifade etti.
Tütüncü,
endüstriyel mirasın fonksiyonlandırılarak şehre kazandırılmasının
modern dünyada çokça örneği bulunduğunu, bunun en güzel örneklerinden
birinin de Avrupa Konseyi tarafından da ödüllendirilen Pamuklu Dokuma
Fabrikası projesi olduğunu belirtti.
Tütüncü,
“Yılbaşından itibaren biz bu çalışmalara başladık. Yazın sonuna doğru
hemşehrilerimizi yavaş yavaş buraya alıp serbest gezinti imkanı
sunacağız. Daha sonra peyderpey diğer binalar yapılacak.” diye konuştu.
Üretim talep olmayınca durduruldu
Antalyalı
kent tarihçisi Hüseyin Çimrin de fabrikanın kurulmasına yönelik
çalışmaların 1960’lı yıllara kadar uzandığını kaydetti.
Fabrikanın
kuruluş sürecince MKE ile Crompton Parkinson firması arasında teknik
bilgi ve makine satış anlaşmaları yapıldığını belirten Çimrin, tesisin o
dönem 65 milyon liraya mal olduğunu bildirdi.
Deneme
safhasında TSK’nın siparişlerine uygun 44 türde batarya üretilen
fabrikanın Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra 3 vardiya çalışmaya
başladığını vurgulayan Çimrin, zamanla azalan askeri siparişlerin ticari
pil üretimiyle doldurulmak istendiğini söyledi.
Çimrin,
yılda 9 milyon pil üretim kapasitesine sahip fabrikanın eski
teknolojisinin üretimde kayba neden olduğunu dile getirerek, teknoloji
yenileme çalışması yapılmayan fabrikada 15 Ekim 1998’de üretimin
durdurulduğunu, 31 Aralık 1998’de de zarar ettiği gerekçesiyle
fabrikanın kapatıldığını kaydetti.
Muhabir: Bekir Bektaş
