ANKARA (AA) – YÖK’ten yapılan açıklamaya göre, dünyada önde gelen 2 bin 963 üniversitenin değerlendirildiği ve 1503 üniversitenin sıralandığı QS 2024 Dünya Üniversiteleri Sıralaması’nda Türkiye’den 25 üniversite yer aldı.
Bu yılki sıralamada ilk 500’e giren Türk üniversitelerinin sayısı 1’den 3’e çıktı. ODTÜ 336’ncı sırada yer alarak ilk 400’e girme başarısı gösterirken, İTÜ 404’ncü, Koç Üniversitesi ise 431’nci oldu.
Türkiye adresli uluslararası yayın sayıları da artış gösterdi. Scopus verilerine göre, bilimsel doküman üretiminde 2002 yılında dünya genelinde 22’nci sırada bulunan Türkiye, 2022’de 17’nci sıraya yükseldi. Türk üniversiteleri bilimsel üretimdeki sıralamada da son 20 yılda 22’nci sıradan 17’nci sıraya yükseldi.
İlk 500’e yakın üniversiteler
QS 2024’te, Bilkent Üniversitesi 502’nci, Boğaziçi Üniversitesi 514’üncü ve Sabancı Üniversitesi 526’ncı sırada yer alarak ilk 500 hedefine yaklaştı.
İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi ile Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi’nin de aralarında bulunduğu 10 ise dünya sıralamasında ilk 1000 üniversite arasına girme başarısını gösterdi.
Türkiye’nin bilimsel üretimi arttı
Türk üniversiteleri dünya sıralamasında yükselirken, endeksli yayın sayıları da son yıllarda önemli ölçüde arttı. Scopus verilerine göre 2002 yılında Türkiye adresli uluslararası yayın sayısı 12 bin 743 ve dünyadaki payı yüzde 1,23 iken, 2022’de yayın sayısı 72 bine ve dünyadaki payı da yüzde 1,84’e çıktı.
Böylece Türkiye, bilimsel doküman üretiminde dünya genelinde 2002 yılında 22’nci sırada iken 2022’de 17’nci sıraya yükseldi. Incites verilerine göre ise Türkiye’nin 2002 yılındaki uluslararası yayın sayısı 10 bin 828 iken bu sayı 2022’de 66 bin 516’ya çıktı.
YÖK Başkanı Özvar, üniversitelerinin durumunu değerlendirdi
Öte yandan, YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar da, 3 üniversitenin ilk 500, 10 üniversitenin ise ilk 1000’e girdiği QS 2024 Dünya Üniversite Sıralaması çerçevesinde Türk üniversitelerinin durumuna ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Dünya üniversite sıralamaları dışında yapılan konu tabanlı dünya sıralamalarında da Türk üniversitelerinin önemli başarıları bulunduğunu vurgulayan Özvar, şöyle devam etti:
“QS tarafından 2023 yılında yayınlanan, ‘Konulara Göre Dünya Üniversiteleri Sıralaması’nda Türk üniversitelerinden 27 program dünyanın, alanındaki ilk 200 programı içerisinde yer almıştır. Bunlar arasında ODTÜ Petrol Mühendisliği dünyanın ilk 10 programı arasında yer alırken aynı sıralamada İTÜ Petrol Mühendisliği 47’nci sırada yer bulmuştur. Yine bu sıralamada Gazi Üniversitesi ‘Eğitim’ alanında dünyada 27’nci sırada yer almaktadır.”
Dünya Üniversite Etki Sıralaması’nda 79 üniversite yer aldı
YÖK Başkanı Özvar, Türkiye’nin, diğer bir uluslararası sıralama kuruluşu Times Higher Education (THE) tarafından toplam 112 ülke ve bölgeden 1591 üniversitenin yer aldığı Dünya Üniversite Etki Sıralaması 2023’te en çok temsil edilen ülkeler arasında yer aldığını ifade etti.
Dünya Üniversite Etki Sıralaması 2023’te İTÜ’nün 58’inci sırada yer aldığını aktaran Özvar, ODTÜ ve Abdullah Gül Üniversitesi’nin ilk 100-200, Hacettepe Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nin ise 200-300 bandında bulunduğunu, sıralamaya giren toplam Türk üniversitesi sayısının 79 olduğunu bildirdi.
Bu yıl araştırma üniversitelerine tahsis edilen bütçe miktarı 250 milyon lira
Özvar, son yıllarda üniversitelerin uluslararası alanda tanınırlığının artırılması, araştırma ve yayın kalitesinin yükseltilmesi amacıyla YÖK tarafından birçok yeni projenin hayata geçirildiğini de belirtti.
“Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Projesi” kapsamındaki 23 araştırma üniversitesinin performanslarının yıllık olarak izlenerek sonuçlarının her yıl kamuoyu ile paylaşıldığını belirten Özvar, bu üniversitelere son 2 yıldır Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Araştırma Üniversiteleri Destek Programı (ADEP) kapsamında özel proje bütçesi tahsis edildiği bilgisini verdi.
Özvar, bu kaynaktan araştırma üniversitelerine 2023 yılı için tahsis edilen bütçe miktarının 250 milyon lira olduğunu, bu tutarın üniversitelere dağıtımının, her bir üniversitenin bir önceki yıl “araştırma kapasitesi”, “araştırma kalitesi” ve “işbirliği” boyutları altında yer alan toplam 30 göstergeye göre hesaplanan yıllık performansına göre yapıldığını ifade etti.
– “Uluslararası Araştırmacı Projeleri”
Özvar, üniversitelerin, “uluslararası araştırma ağı” alanındaki faaliyetlerini güçlendirmek için, doktora öğrencileri ve araştırmacıların dünyanın seçkin üniversitelerinde uluslararası standartlarda araştırma yapmalarını teşvik etmek amacıyla “Uluslararası Araştırmacı Projeleri”nin başlatıldığını da hatırlattı.
Bu kapsamda “Temel Bilimlerde Genç Beyinler Projesi” ile 100 doktora öğrencisine yurt dışında araştırma yapmaları için destek verildiğini belirten Özvar, şunları kaydetti:
“Türkiye’deki üniversitelerde doktora eğitimini tamamlamış araştırma görevlisi veya doktor öğretim üyesi olarak görev yapanlardan doktora sonrası çalışmasını yurt dışında yürütmek isteyen Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik alanlarından 100 akademisyen ‘Temel Bilimlerde Doktora Sonrası Araştırma Projesi’ kapsamında doktora sonrası araştırma için dünyanın seçkin üniversitelerine gönderildi.”
– “Akademik Birikim Projesi”
YÖK Başkanı Özvar, ayrıca, “Akademik Birikim Projesi” ile üniversitelerden toplam 200 öğretim üyesinin, yurt dışı akademik izin kapsamında 11. Kalkınma Planı’nda yer alan elektronik, ilaç ve tıbbi cihaz, kimya, makina-elektrikli teçhizat, otomotiv, raylı sistem araçları, tarım ve savunma sanayii alanlarında araştırma yapmak üzere yurt dışına gönderildiğini bildirdi.
Özvar, tüm bu projelere ek olarak, “Uluslararası Bilim İnsanları Destek Projesi” ile dünyanın seçkin üniversitelerinden araştırmacıların, Osmanlı Tarihi, Genel Türk Tarihi, Türkoloji, Türk Dili ve Edebiyatı ile Türk Kültürü alanlarında çalışmalar yapmak üzere Türkiye’ye davet edildiği bilgisini verdi.
Bu proje ile Türkiye üzerine çalışan yabancı araştırmacıların Türk bilim insanlarıyla daha fazla işbirliği içinde olmalarını hedeflediklerini belirten Özvar, ortak uluslararası çalışmaların yapılmasının da amaçlandığını ifade etti.
– “Üniversitelerimizin daha üst sıralara çıkmalarını hedefliyoruz”
Yükseköğretim Kurulu olarak üniversitelerin uluslararası sıralamalardaki başarılarını takdir ettiklerini belirten Özvar, şunları kaydetti:
“Vurgulamak istediğim nokta, üniversitelerin temel amacının eğitim, öğretim ve araştırma çıktılarının kalitesini kapsamlı bir şekilde artırmak olduğudur. Üniversitelerimizin bu hedeflere odaklandığı sürece, kurum ve kuruluşlara bağımlı olmadan başarıya ulaşacaklarına inanıyorum. Ayrıca Yükseköğretim Kurulu olarak, uluslararasılaşmaya verdiğimiz önemi bir kez daha vurgulamak istiyorum. Önümüzdeki dönemde, üniversitelerimizin araştırma sonuçlarının kalitesini artırmalarını ve akademik üretkenliğe daha fazla odaklanmalarını sağlayarak uluslararası sıralamalarda daha üst sıralara çıkmalarını hedefliyoruz.”
Muhabir: Utku Şimşek
