ANKARA (AA) – Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programının (UNDP) 1989’da BM Genel Kuruluna sunduğu önerinin kabul edilmesiyle her yıl 11 Temmuz, dünyadaki nüfus kaynaklı problemlere dikkati çekmek amacıyla “Dünya Nüfus Günü” olarak kutlanıyor.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), her yıl 11 Temmuz’da nüfus ile ilgili önemli konulara dikkati çekerek nüfus ve kalkınma konularında farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalar yapıyor.
BM verilerine göre dünya nüfusu, 1999’da 6 milyara, 2011’de 7 milyara, 2022’de 8 milyara ulaşırken UNFPA’nın “2023 Dünya Nüfusunun Durumu Raporu”na göre, güncel rakam 8 milyarı geçmiş durumda.
Rapora göre dünyanın en kalabalık ülkesi, 1 milyar 428 milyon 600 binlik nüfusuyla Hindistan oldu.
Hindistan’ı, 1 milyar 425 milyon 700 bin ile Çin ve 340 milyonluk nüfusuyla ABD takip etti.
Raporda ortalama insan ömrü göz önüne alındığında erkeklerin ortalama 71, kadınların ise ortalama 76 sene yaşadığı tespit edildi.
Dünya nüfusundaki artış 8 ülkede yoğunlaşacak
UNFPA verilerine göre, dünya nüfusundaki artışın 8 ülkede yoğunlaşacağı tahmin ediliyor. Bu ülkelerin Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Mısır, Etiyopya, Hindistan, Nijerya, Pakistan, Filipinler ve Tanzanya olacağı belirtiliyor.
Bu ülkelerin, 2050’ye kadar küresel nüfusta öngörülen artışın yarısını oluşturması bekleniyor.
Türkiye 85 milyonu geçen nüfusu ile dünyada 18. sırada
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye, 85 milyon 279 bin 553 kişilik nüfusuyla 194 ülke arasında 18’inci sırada yer aldı.
Türkiye’nin nüfusu, dünyadaki toplam nüfusunun yüzde 1,1’lik oranına denk geliyor.
Dünya nüfusu artarken nüfus artış hızı azalmakta
BM Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi’nin (UNDESA) “Dünya Nüfus Beklentileri 2022” raporundaki tahminlere göre, dünyanın 2030’da 8,5 milyar, 2050’de 9,7 milyar, 2100’de ise 10,4 milyarlık nüfusa ev sahipliği yapacağı öngörülüyor.
Dünyada nüfusun artmaya devam ettiği ancak artış hızının azaldığı vurgulanan raporda, ölüm oranlarındaki düşüşün ardından doğurganlık oranının yüksek seviyelerde kalmasıyla nüfus artışının devam edeceği, doğurganlığın düşmesinin artış hızının da düşmesine neden olabileceği dikkat çekiliyor.
Göçler nüfusun dağılımında önemli bir faktör
Dünyanın bazı bölgelerinde uluslararası göç, nüfus değişiminde ve nüfusun bölgelere dağılımında önemli bir faktör haline geldi.
Türkiye, Ürdün ve Lübnan gibi ülkelere Suriye üzerinden gerçekleşen göç, ülkelerin nüfusunda değişiklik yaşanmasında etkili oldu.
Pakistan, Hindistan, Bangladeş, Nepal, Sri Lanka, Venezuela ve Myanmar gibi ülkeler ise yurt dışına yüksek rakamlarda göç verdi.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) yerel kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Ukrayna’da savaş nedeniyle nüfusta önemli değişiklikler oldu.
Ülkedeki çatışma durumu halkı güvenlik, koruma ve yardım arayışıyla evlerini terk etmeye zorlarken güncel verilere göre dünyanın farklı bölgelerinde 6 milyondan fazla Ukraynalı mülteci bulunuyor.
BM verilerine göre, Türkiye, 45 binden fazla Ukraynalı mülteciye ev sahipliği yapıyor.
Bazı ülkelerde nüfus azalma eğiliminde
Dünya’nın en kalabalık ülkesi olma unvanını Hindistan’a kaptıran Çin’de ülkenin Ulusal İstatistik Bürosunun (UİB) verilerine göre, Çin ana karasının nüfusu 2021’de 1 milyar 412 milyon 600 bin olarak hesaplanırken, nüfus 2022’de 1 milyar 411 milyon 800 bine geriledi.
Çin’in modern tarihinde 2022 “en az doğumun olduğu yıl” olarak saptandı.
“Dünya Nüfus Beklentileri 2022” raporunda da, Çin nüfusunun 2023’ün başından itibaren “mutlak azalma sürecine” gireceği ve 2050’de 1 milyar 317 milyona, yüzyıl sonunda ise 766 milyona gerileyeceği tahmin ediliyor.
Japonya Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Nüfus ve Güvenlik Araştırmaları Ulusal Enstitüsü verilerine göre, 2020’de 126,1 milyon olan Japonya nüfusu, 2056’da 100 milyonun altına inecek.
“Dünya Nüfus Beklentileri 2022” raporuna göre, nüfusu yarım milyondan fazla olan ülkeler arasında 2050’ye kadar nüfustaki en büyük göreceli azalmanın Bulgaristan, Letonya, Litvanya, Sırbistan ve Ukrayna’da görülmesi bekleniyor.
Bulgaristan Milli İstatistik Enstitüsünün (NSİ) 2022’de paylaştığı verilere göre, Bulgaristan’da nüfus son yıllarda yüzde 11 azaldı.
Ülkede, göç sonucu ülke nüfusunun azaldığı ve yaşlandığı tespit edilirken, bazı bölgelerin bu durumdan etkilendiği kaydedildi.
NSİ’nin yayımladığı verilere göre, 2007 yılı sonrası yaklaşık 2,5 milyon Bulgaristan vatandaşı, serbest dolaşım hakkından yararlanarak başta AB üyeleri olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerine göç etti.
Bulgaristanlı uzmanlar ülkede düşük doğum, yüksek ölüm oranı ve yurt dışına göçün, nüfus açısından sorun teşkil ettiğini belirtiyor.
Sırbistan Cumhuriyeti İstatistik Ofisi, 2022 ekim nüfus sayım verilerine göre, ülkenin nüfusunun 2011’deki son nüfus sayımına göre yüzde 6,9 oranında azalarak 6 milyon 690 bin 887 olduğunu kaydetti.
Ülkede nüfus, başkent Belgrad’ın da içinde olduğu Belgrad bölgesi hariç diğer tüm bölgelerde azaldı.
Muhabir: Gökhan Çeliker
