İSTANBUL (AA) – Küresel piyasalarda, ABD’de açıklanan verilerden alınan karışık sinyaller ve Fed üyelerinin açıklamaları paralelinde Bankanın ne zaman faiz indirimine başlayacağına yönelik belirsizliğin sürmesiyle bu hafta karışık bir seyir izlendi.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Michelle Bowman, bu hafta yaptığı açıklamada, enflasyonun düşürülmesinde kaydedilen ilerlemeyi durdurabilecek ve fiyat baskılarının yeniden artmasına neden olabilecek yukarı yönlü riskler göz önüne alındığında faiz oranlarını düşürmek için aceleleri olmadığını ifade etti.
New York Fed Başkanı John Williams da bankanın muhtemelen bu yılın sonlarında faiz indirimine gideceğini belirterek, 2024’te 3 faiz indirimi yapılmasını “makul bir başlangıç” olarak değerlendirdi. Williams, Fed’in yüzde 2’lik sürdürülebilir enflasyon yolculuğunda hala katedecek yolu olduğunu bildirdi.
Boston Fed Başkanı Susan Collins, Fed’in bu yılın sonlarında politikayı gevşetmeye başlamasının muhtemelen uygun olacağına inandığını belirtirken, Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic para politikasına sabırlı bir yaklaşımdan yana olduğunu vurguladı.
Bostic, son birkaç enflasyon verisinin yüzde 2 hedefine giden yolun inişli çıkışlı olacağını gösterdiğini, politika faizini yaz döneminde düşürmenin muhtemelen uygun olacağını dile getirdi.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee de geçen yıl mal ve iş gücü arzındaki iyileşmelerin bu sene ABD enflasyonunda daha fazla düşüşe zemin hazırladığını söyledi. Goolsbee, ocak ayı kişisel tüketim harcamaları verileri bir toparlanmayı gösterse bile bundan anlam çıkarmak için dikkatli olunması gerektiğini savundu.
San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, para politikasının iyi durumda olduğunu ve gerekirse faiz indirebileceklerini belirterek, enflasyon baskısının süreceğini dile getirdi.
Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester ise Bankanın enflasyon konusunda yapması gereken biraz daha iş olduğunu, enflasyonda geçen yılki düşüş hızının bu sene de devam edeceğinden emin olamayacaklarını söyledi.
Öte yandan, Fed tarafından ABD Kongresi için yılda iki kez hazırlanan yarı yıllık Para Politikası Raporu’nun mart sayısı yayınlandı. Banka, raporda, ABD’de enflasyonun geçen yıl önemli ölçüde yavaşladığını ancak yüksek kalmaya devam ettiğini bildirdi.
Fed’in ilk faiz indirimi ihtimali mayısta yüzde 18 ve haziranda yüzde 63 seviyesinde bulunuyor.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, geçen yıl küresel ekonomik büyümenin dirençli ve tahmin edilenden daha güçlü olduğunu, enflasyonun ise düştüğünü ve ekonomilerin yaklaşık yüzde 80’inde bu yıl da düşmeye devam etmesinin beklendiğini belirtti.
Uluslararası Para Fonu (IMF), orta vadeli büyüme beklentilerinin zayıf kalmaya devam ettiğini, ticaretin yeniden canlandırılması, yapay zekanın potansiyelinin en üst düzeye çıkarılması, borç darboğazlarının önlenmesi ve iklim değişikliğiyle mücadele için işbirliğine ihtiyaç olduğunu bildirdi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor’s (S&P), ABD ekonomisinin emsallerinden daha iyi performans göstermeye devam ettiğini, politika faizlerindeki keskin artışa rağmen ülkenin 2023’te büyümenin arttığı tek büyük gelişmiş ekonomi olduğunu ifade etti.
Moody’s ise geçen yıl yüzde 2,9 olan G20 ekonomik büyümesinin 2024’te yüzde 2,4’e düşmesini beklediğini açıkladı. Moody’s ayrıca New York Community Bank’ın uzun vadeli kredi notunu “Ba2″den “B3″e düşürdü, daha fazla not indirimi için izlemede bıraktı.
Küresel piyasalarda Orta Doğu’daki gelişmeler de yakından takip edilirken, petrol fiyatlarında oynaklık dikkati çekiyor. Kızıldeniz’de devam eden jeopolitik riskler ve OPEC+’nın arz kesintisi süresini uzatacağına yönelik haber akışı petrol fiyatlarını yukarı yönlü desteklemeye devam ediyor.
Bu gelişmelerle Brent petrolün varil fiyatı haftayı yüzde 2,8 artışla 83,2 dolardan tamamladı. Altının onsu da bu hafta yüzde 2,3 artışla 2 bin 84 dolara çıktı.
Enflasyon baskılarının nispeten yavaşladığına işaret eden makroekonomik veriler sonrası ABD’nin 10 yıllık hazine tahvil faizi de haftayı 73 baz puan azalışla 4,1860’tan tamamladı.
Kripto para piyasası tarafında ise Bitcoin, 64 bin doları test ederek Kasım 2021’den sonraki en yüksek seviyesine çıktı. Bu yükselişte MicroStrategy’nin 155 milyon dolarlık Bitcoin aldığına yönelik haber akışı etkili oldu.
New York borsası karışık seyretti
Bu hafta ABD’de açıklanan verilerden çıkarılan karışık sinyallerle New York borsasında karışık bir seyir izlendi. ABD’de beklentilerin altında gelen büyüme verilerine rağmen bireysel tüketim harcamalarının güçlü olduğuna ilişkin sinyaller, New York borsasının yönü üzerinde etkili oldu.
ABD’de yeni konut satışları, ocakta aylık bazda yüzde 1,5 artışla 661 bine çıktı ancak bu artış piyasa beklentilerinin gerisinde kaldı. Dün ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 2 baz puanlık artışla yüzde 4,28’e yükseldi, bugün ise önceki kapanışının hemen altında seyrediyor.
Ülkede, dayanıklı mal siparişleri ocakta aylık bazda yüzde 6,1 ile beklentilerin üzerinde azaldı ve Nisan 2020’den sonraki en büyük düşüşünü kaydetti.
Conference Board (CB) Tüketici Güven Endeksi de şubatta aylık 4,2 puan azalışla 106,7’ye gerileyerek 4 aydan sonra ilk kez düşüş gösterdi. S&P Case-Shiller Ulusal Konut Fiyat Endeksi ise geçen yıl aralıkta bir önceki aya göre yüzde 0,2 arttı.
ABD ekonomisi 2023’ün dördüncü çeyreğinde yüzde 3,2 ile beklentilerin altında büyüme gösterdi. Ülkenin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verisine ilişkin ocak ayında yayımlanan öncü verilerde, ekonominin geçen yılın dördüncü çeyreğinde yüzde 3,3 büyüdüğü kaydedilmişti.
Analistler, ABD ekonomisinin geçen yılın son çeyreğinde güçlü tüketim harcamalarının etkisiyle sağlam bir büyüme kaydettiğini, ancak büyümenin az da olsa hız kaybetmiş gibi göründüğünü belirtti.
Fed’in enflasyona ilişkin olarak yakından takip ettiği verilerin başında gelen çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi, ocakta beklentiler dahilinde aylık yüzde 0,4 ve yıllık yüzde 2,8 arttı. Endeksteki değişim, yıllık bazda Mart 2021’den bu zamana kadarki en düşük artış olarak kayıtlara geçti.
Analistler, yavaşlamaya devam eden ve beklentiler doğrultusunda gelen enflasyon göstergesinin Fed’in yılın ilk yarısında faiz indirimine gidebileceğine ilişkin beklentileri desteklediğini çıkardığını ifade etti.
Haftalık işsizlik maaşı başvurularının da 215 binle tahminleri aştığına dikkati çeken analistler, bu durumun iş gücü piyasasında yumuşamaya işaret ettiğini söyledi.
Ülkede Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, şubatta aşağı yönlü revize edilerek 76,9 puan oldu.
Tedarik Yönetim Enstitüsünün (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) şubatta 47,8 ile piyasa beklentilerinin gerisinde kaldı. Ülkede, şubat ayı imalat sektörü PMI verisi ise 1,5 puan artarak 52,2 puanla beklentilerin üzerinde gerçekleşti ve ABD imalat sektöründe Temmuz 2022’den sonraki en hızlı iyileşmeye işaret etti.
Diğer yandan, ABD’li teknoloji devlerinden Microsoft, OpenAI’nin Fransız rakibi Mistral AI ile yeni ortaklık kurduğunu açıkladı. ABD Federal Ticaret Komisyonu, süpermarket zinciri Kroger’in rakibi Albertsons’ı 24,6 milyar dolara satın almak için yaptığı anlaşmayı market fiyatlarını artıracağı gerekçesiyle engellemek için dava açtı. Sony Interactive Entertainment, küresel iş gücünün yüzde 8’ine karşılık gelen 900 çalışanını işten çıkarma planını duyurdu.
Söz konusu gelişmelerle New York borsasında Nasdaq endeksi yüzde 1,77, S&P 500 endeksi yüzde 0,93 değer kazancıyla, Dow Jones endeksi ise yüzde 0,14 kayıpla haftayı tamamladı.
5 Mart Salı günü ABD’de fabrika siparişleri ile dayanıklı mal siparişleri, çarşamba günü ADP istihdam raporu, toptan stoklar, Fed Bej Kitap raporu, perşembe günü dış ticaret dengesi, haftalık işsizlik başvuruları ve cuma günü tarım dışı istihdam takip edilecek.
Avrupa borsaları
Avrupa borsalarında da ECB ve İngiltere Merkez Bankasının (BoE) faizleri ne zaman indirmeye başlayacağına ilişkin belirsizliğin devam etmesiyle karışık bir seyir izlendi.
Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kurul oturumunda ECB Yıllık Raporu’na ilişkin değerlendirmede bulunan ECB Başkanı Christine Lagarde, enflasyonda düşüş sürecinin devam etmesini beklediklerini söyledi.
Lagarde, Avro Bölgesi’nde ekonomik faaliyetin 2023’te zayıf seyrettiğini ve büyümenin son çeyrekte durgunlaştığını belirterek, “Ücret artışlarının önümüzdeki çeyreklerde enflasyon dinamikleri üzerinde giderek daha önemli bir etken haline gelmesi bekleniyor.” dedi.
ECB Başkan Yardımcısı Luis de Guindos, dünkü açıklamasında, kararların tarihlere değil verilere bağlı olduğuna işaret ederek, Bankanın, enflasyonun hedefine doğru gideceğine ikna olduğunda faizleri düşüreceğini dile getirdi.
Analistler, ECB ve BoE’nin faiz indirimlerine haziranda başlayacağına ilişkin beklentilerin sürdüğünü belirtti.
Öte yandan, Avrupa’da 30’dan fazla medya kuruluşu, reklam teknolojisinde hakim konumu kötüye kullandığı iddiasıyla Google aleyhine dava açarak, şirketten 2,1 milyar avro tazminat talep etti.
Avro Bölgesi’nde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), şubat ayında yıllık bazda yüzde 2,6 olarak açıklandı. Piyasa beklentileri, şubatta Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyonun yüzde 2,5 olacağı yönündeydi.
Almanya’da ocakta perakende satışlar aylık yüzde 0,4 ve yıllık yüzde 1,4 azaldı. Ülkede öncü enflasyon verileri de şubatta aylık yüzde 0,4 ve yıllık bazda yüzde 2,5 ile beklentilerin altında gerçekleşti.
Bu gelişmelerle, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,81, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,71 değer kazanırken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,31, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,41 değer kaybetti.
Gelecek hafta salı günü Avro Bölgesi’nde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), perşembe günü ECB’nin faiz kararı, cuma günü Avro Bölgesi’nde büyüme verileri takip edilecek. Analistler, ECB’nin gelecek haftaki toplantısında faizlerde değişikliğe gitmesinin beklenmediğini belirtti.
Asya piyasaları
Bu hafta Asya piyasalarında da karışık bir seyir hakim oldu.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, “Henüz sürdürülebilir ve istikrarlı bir enflasyon hedefine ulaşılacağını öngörecek konumda değiliz.” dedi.
Japonya’da enflasyon beklentileri aşmasına rağmen Ueda’nın açıklamalarının ardından piyasalarda BoJ’un yakın zamanda negatif faiz politikasına son verebileceğine yönelik beklentiler ötelendi.
Japonya’da TÜFE ocakta yıllık yüzde 2,2 arttı, çekirdek TÜFE de yüzde 2 artış gösterdi.
Ülkede öncü sanayi üretimi ocakta yüzde 7,5 geriledi. Söz konusu verinin yüzde 6,7 azalış olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. Japonya’da imalat sanayi PMI şubatta 47,2 ile beklentilere paralel gerçekleşti, işsizlik oranı değişmedi ve yüzde 2,4 olarak hesaplandı.
Çin tarafında ise hükümetin ekonomik aktiviteyi canlandırmaya yönelik adımlar atmaya devam etmesi beklenirken, konuya ilişkin haber akışı bölge gündeminde ağırlığını korumaya devam ediyor.
Çin’de şubatta imalat sanayi ve bileşik PMI sırasıyla 49,1 ve 50,9 ile tahminler doğrultusunda gelirken, hizmet sektörü PMI 51,4 ile beklentileri aştı. Caixin imalat sanayi PMI ise 50,9 ile öngörüleri geride bıraktı.
Yeni Zelanda Merkez Bankası, faiz oranını son 15 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,50’de sabit tuttu.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,74, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,08 değer kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,82, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,94 değer kaybetti.
Gelecek hafta salı günü Japonya’da Tokyo TÜFE, cuma günü de dış ticaret dengesi ve cari denge verileri takip edilecek.
Yurt içinde gözler enflasyon verilerinde
Yurt içinde ise Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,96 azalışla 9.097,15 puandan tamamladı. Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 1,1 üstünde 31,3774’ten tamamladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, katıldığı G20 Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanları toplantısına ilişkin, “Gerçekleştirdiğim ikili görüşmelerde Türkiye ekonomisine ilişkin gelişmeleri değerlendirirken, çok taraflı kalkınma bankaları ve ülkelerle ilişkilerimizi ve işbirliğimizi güçlendirecek hususlarda görüş alışverişinde bulunduk.” ifadesini kullandı.
HSBC, para politikasının önemli derecede geleneksel tarafa yaklaşmasıyla “carry trade” dinamiklerinin Türk lirası (TL) için destekleyici hale geldiğini belirtti.
Bankanın “Gelişmekte Olan Piyasalar FX Yol Haritası” başlıklı raporunda, TL’deki değer kaybının, hem hız hem de ölçek olarak sınırlı kalacağı öngörüsünde bulunuldu.
Ülkede gelecek hafta pazartesi günü enflasyon, salı günü reel efektif döviz kuru, perşembe günü hazine nakit dengesi, cuma günü uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’in Türkiye değerlendirmesi takip edilecek.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.060 seviyesinin destek, 9.300 ve 9.400 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
