ANKARA (AA) – NASA’nın haberine göre, bilim insanları, Juno keşif uydusu verilerini inceleyerek Europa’daki oksijen üretiminin, önceki araştırmalara göre daha az olmasına rağmen 1 milyon kişinin bir günlük oksijen ihtiyacını karşılayacak miktarda olduğunu tespit etti.
Söz konusu bilgiye, 3 bin 100 kilometre çapındaki buzlarla kaplı Europa’nın yüzeyinden hidrojen çıkışını ölçen Juno’nun, Jüpiter Auroral Dağılım Deneyi (JADE) aracıyla ulaşıldı.
Juno, 29 Eylül 2022’de Europa’nın 354 kilometre yakınından geçerken uydunun yüzeyinde oluşan hidrojen ve oksijen miktarını ölçtü.
Jüpiter’den gelen yüklü parçacıklar Europa’daki su moleküllerini parçalıyor
Araştırmada, Europa’nın yörüngesinin Jüpiter’in radyasyon kuşaklarının tam ortasında bulunması nedeniyle Jüpiter’den gelen yüklü parçacıkların uydunun yüzeyindeki su moleküllerini parçalayarak hidrojen ve oksijene dönüştürdüğü belirtildi.
Princeton Üniversitesinden araştırmacı Dr. Jamey Szalay, “Europa, akan bir derede yavaş yavaş eriyen bir buz topuna benziyor. Ancak burada akıntı, Jüpiter’in olağanüstü manyetik alanı tarafından sürüklenen iyonize parçacıklardan oluşan bir ‘sıvı’. Bu iyonize parçacıklar Europa’ya çarptığında yüzeyde buz halindeki su molekülünü parçalayarak hidrojen ve oksijen üretiyor. Bir bakıma buz kabuğunun tamamı, üzerine gelen yüklü parçacık dalgaları tarafından sürekli aşındırılıyor.” ifadelerini kullandı.
Araştırmada, Jüpiter’in buzlu uydusunda saniyede yaklaşık 12 kilogram oksijen üretildiği, bunun da saniyede 1 tondan fazla üretim olduğuna dair önceki tahminlerin altında olduğu belirlendi.
Astrobiyologlar, üretilen oksijenin bir kısmının buzun altındaki okyanusa karışarak biyolojik yaşamı destekleyen bir ortam oluşturabileceğini değerlendiriyor.
NASA’nın 2011’de uzaya fırlattığı Juno keşif uydusu, Temmuz 2016’da Jüpiter’e vardığından bu yana gezegenin yörüngesinde keşif faaliyetini sürdürüyor.
Europa, 1610’da keşfedilmişti
Jüpiter’in 2024 itibarıyla bilinen 95 uydusundan biri olan Europa, 1610’da İtalyan gökbilimci Galileo Galilei tarafından keşfedilmişti.
NASA’nın Voyager 2 uzay aracı 1979’da Europa’ya yakın geçiş yaparak uydunun ilk yörünge fotoğraflarını çekmişti.
1995-2003’te Jüpiter’in yörüngesinde dönen Galileo uzay aracı, Ocak 2000’de Europa’ya 351 kilometre uzaklıktan geçerek uydunun detaylı fotoğraflarını yakalamıştı.
NASA’nın, Ekim 2024’te fırlatacağı Europa Clipper uzay aracının 2030’da Jüpiter sistemine ulaşması ve 4 yıl boyunca Jüpiter’in yörüngesinde dönmesi planlanıyor.
Araştırma, Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.
Muhabir: Yavuz Aydın
