BRÜKSEL (AA) – Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin başkanları, Ukrayna’ya mühimmat yardımının hızlandırılması, Gazze’ye insani yardımların ulaştırılması başta olmak üzere genişleme, savunma, güvenlik ve tarım üzere çeşitli mevzuları görüşmek üzere yarın Brüksel’de toplanacak.
Belçika’nın başşehri Brüksel’de AB üyesi 27 ülkenin devlet yahut hükümet liderlerinin iştirakiyle yarın başlayacak AB Önderler Doruğu, iki gün sürecek.
AB Kurulu Lideri Charles Michel’in başkanlık edeceği toplantıda, AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ile AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de hazır bulunacak.
Başta Ukrayna ve Gazze olmak üzere yüklü olarak dış siyaset hususlarının görüşüleceği tepeye, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de katılacak.
Zirvenin birinci kısmında yapılması planlanan Ukrayna oturumuna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy çevrim içi bağlanacak.
Ukrayna’daki durum, savaşın üçüncü yılına girmesiyle bilhassa mühimmat stoklarının tükenmesi nedeniyle aciliyet arz ediyor.
AB Kurulu Lideri Michel, tepenin gündemiyle ilgili başkanlara gönderdiği mektupta, “En değerli misyonumuz, Ukrayna’ya askeri yardımın süratle sağlanması ve Çekya’nın ki üzere son teşebbüslerden yola çıkarak Ukrayna’ya mühimmat tedarikinin ve teslimatının hızlandırılmasıdır. Ek olarak, (Rusya’ya yönelik) yaptırımlarımızı tesirli bir formda uygulamaya, ayrıyeten dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen karların kullanılmasına yönelik gayretlerimizi ilerletmeye odaklanmalıyız.” sözlerini kullandı.
Çekya, geçen ay Ukrayna’ya ivedilikle mühimmat sağlanması için bir inisiyatif başlatmış, AB dışındaki ülkelerden 800 bin mühimmat alınması için fon oluşturulmuştu. Çekya Başbakanı Petr Fiala da 8 Mart’ta yaptığı açıklamada, 18 ülkenin mühimmatın alınması için finansal katkıda bulunduğunu, teslimatın birkaç hafta içinde yapılacağını duyurmuştu.
Savunma ve güvenlik
Zirvenin gündemiyle ilgili bilgi veren üst seviye bir AB yetkilisine nazaran, Yüksek Temsilci Borrell bugün, tepe öncesinde önderlere dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya daha fazla askeri yardım sağlamak ve AB’nin savunma üretimini artırmak için kullanılması tarafında teklif götürecek.
Borrell’in teklifinin yanı sıra önderler, daha geniş çerçevede Birliğin savunma teknolojisi ve sanayi tabanını güçlendirme, savunma endüstrisini daha güçlü ve rekabetçi hale getirmenin yollarını tartışacak.
Üst seviye AB yetkilisi, başkanların “birlikte satın almak ve birlikte üretmek gerektiği” bildirisini vereceğini söyledi.
Michel de mektubunda güvenlik ve savunmayla ilgili, “gerçek bir paradigma değişiminin zamanı” olduğunu bildirerek, “Avrupa onlarca yıldır güvenliğine ve savunmasına gereğince yatırım yapmadı. Artık İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük güvenlik tehdidiyle karşı karşıya olduğumuza nazaran, savunmaya hazır olmak ve AB iktisadını ‘savaş temeline’ oturtmak için radikal ve somut adımlar atmamızın vakti geldi.” değerlendirmesini yaptı.
İsrail-Filistin
Gazze’deki insani durum ve İsrail ile Filistin ortasında siyasi tahlil de başkanların kıymetli gündem hususlarından biri olacak.
AB ülkeleri farklı tavırları nedeniyle 5 ayı aşkın müddettir ortak telaffuz ve tavır belirleyemedi.
Bu sefer ateşkes davetinde bulunmaları bekleniyor. Lakin üst seviye AB yetkilisine nazaran, hala tam olarak hangi tabirin kullanılacağı konusunda uzlaşmaya varılamadı.
Yetkili, “Tartışma artık ateşkes daveti yapılıp yapılmamasıyla ilgili değil. Sorun, (Gazze’deki durumla ilgili) sorumluluğun kime yüklendiğine bağlı olarak (ateşkes çağrısının) tonlaması.” tabirlerini kullandı.
AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, 17 Mart’ta Mısır ziyaretinde yaptığı açıklamada, “Esirleri özgür bırakacak ve Gazze’ye daha fazla insani yardımın ulaşmasını sağlayacak bir ateşkes konusunda süratle muahedeye varılması kritik kıymet taşıyor.” demişti.
Öte yandan, basına yansıyan taslak tepe bildirisinde “sürdürülebilir bir ateşkese yol açacak acil insani ara” sözünün kullanıldığı görülmüştü.
AB Yüksek Temsilcisi Borrell’in 18 Mart’ta, birinci sefer sorumluluğu net olarak İsrail’e yüklediği, bu ülkenin Gazze’de açlığı silah olarak kullandığı istikametindeki sözleri dikkati çekmişti.
Genişleme
Liderler, AB’nin genişlemesi konusunu da ele alacak. Bir evvelki tepede iştirak müzakerelerine başlanması kararı alınan Ukrayna ve Moldova’nın katettiği evre görüşülecek.
Üst seviye AB yetkilisi, üyelik müzakerelerinin gelecek haftalarda başlayabileceğini belirtti.
AB Komitesi’nin 12 Mart’ta üyelik müzakerelerine başlanabileceği tarafında görüş bildirdiği Bosna Hersek’le ilgili karar da bekleniyor. Yetkili, üye ülkeler ortasında görüşmelerin hala sürdüğünü söyledi.
Ekonomi
Avrupa genelinde çiftçilerin traktörleriyle yaptıkları protestolar da önderlerin ele alacağı hususlar ortasında yer alacak.
Liderler, çiftçilerin ve tarım kesiminin sıkıntılarını tartışacak. Sürdürülebilir ve dirençli bir tarım dalı için çerçeve belirlemeye çalışacak önderler, çiftçilerin nasıl destekleneceğini ve faaliyetlerinin ne halde kolaylaştırılacağını kıymetlendirecek.
AB önderlerinin, çiftçilere yönelik bürokratik ve idari süreçleri azaltacak, çiftçilerin tedarik zincirindeki pozisyonunu güçlendirecek tedbirleri tartışması bekleniyor.
Çiftçilere adil rekabet ortamı sağlamaya çalışacak önderler, Ukrayna’dan ucuz tahıl ithalatı konusu da görüşecek.
Programın ikinci gününde ise AB başkanları Avro Tepesi düzenleyecek. Bu toplantıya Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde ve Avro Kümesi Lideri Paschal Donohoe katılacak.
Bu toplantıda, iktisattaki son gelişmeler ve AB sermaye piyasalarını güçlendirecek tedbirlerin ele alınması bekleniyor.
Muhabir: Selen Valente Rasquinho,Ata Ufuk Şeker
