ANKARA (AA) – Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, “Yaşlılara Hürmet Haftası” hasebiyle yaptığı açıklamada, yaşlanma konusundaki ulusal siyasetleri, yaşlıların faal ve sağlıklı yaşlanması çerçevesinde, aile bütünlüğü içinde ve toplumsal ömürle bağlarını koruyarak geniş bir hareket alanı oluşturacak biçimde şekillendirdiklerini vurguladı.
Yaşlılara kurumsal bakım hizmetleri yerine, öncelikle aileleri ve yakınları yanında bakım dayanağı aldıkları, toplumsal ömürle bütünleştikleri bir model sunmayı amaçladıklarını kaydeden Göktaş, “Kuşakların birlikte yaşadığı bir Türkiye için çalışıyoruz. Yaşlılarımızın toplum içinde faal, üretken ve saygın bir biçimde memnun bir ömür sürdürmeleri için çalışmalarımıza devam ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Göktaş, Bakanlığın uyumunda hazırladıkları Yaşlanma Vizyon Dokümanı ve bunun doğrultusunda hayata geçirilecek 183 faaliyeti içeren, 2023-2025 yılları ortasında uygulanacak Yaşlı Hakları Ulusal Aksiyon Planı’nın geçen yıl kamuoyu ile paylaşıldığını anımsattı.
Bakan Göktaş, “Yaşlı bireylerin yaşa bağlı farklılaşan muhtaçlıklarını göz önünde bulunduran 16 gayeye yönelik 51 hareket alanı kapsamında belirlenen faaliyetleri hayata geçirmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz.” sözünü kullandı.
“İhtiyaç tahlili yapacağız”
Göktaş, dünya genelinde olduğu üzere Türkiye’de de yaşlı nüfusunun arttığına, bugün yüzde 10 olan 65 yaş ve üzeri nüfus oranının 2030’da yüzde 12,9, 2040’ta ise yüzde 16,3 olmasının beklendiğine dikkati çekti.
Bakan Göktaş, Bakanlık olarak yaşlanmanın bariz bir nüfus dönüşümü içerisinde mümkün tesirlerinin ortaya konması sağlanarak, yaşlı bireylere yönelik toplumsal siyasetlerin oluşturulmasında yaş ve cinsiyet bazında ayrıştırılmış demografik ve sosyoekonomik bilgilerin oluşturulması gayesiyle Türkiye Yaşlı Profili Araştırması yaptıklarını bildirdi.
Araştırma kapsamında 22 bin 640 hanede çalışma hayatından toplumsal yardımlara, yaşlı haklarından toplumsal hayata iştirake kadar 9 başlıkta yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdiklerini aktaran Göktaş, şunları kaydetti:
“Yaşlılara yönelik hizmetlere taraf vermek maksadıyla birinci defa gerçekleştirdiğimiz Türkiye Yaşlı Profili Araştırması’nda elde ettiğimiz sonuçları 22 Mart Cuma günü kamuoyuyla paylaşacağız. Proje ile yaşlı vatandaşlarımıza yönelik sunulan hizmetlere ait göstergelerin bütüncül olarak değerlendirilmesini sağlayacak bir sistem altyapısı oluşturacağız. Yaşlıların her türlü riskten korunmasını ve uygunlaştırıcı önlemler alınmasını sağlamaya yönelik siyasetlere temel teşkil edecek somut datalar elde edeceğiz. Yaşlıların mağdur olmadan riskleri tespit ederek gereksinim duyulan dayanak hizmetlerine ulaşmasını sağlayan esirgeyici ve önleyici müdahaleleri içeren bir yapıya kavuşturulmasına yönelik gereksinim tahlili yapacağız. Yaşa Dayalı Ayrıştırılmış Data ve İzleme Sistemi oluşturacağız. 4 yılda bir güncelleyeceğimiz bilgiler doğrultusunda hizmetlerimizi günün şartlarına nazaran ele alacağız.”
Yaş dostu hizmet modelleri yaygınlaştırılacak
Yaşlılara yönelik yaş dostu hizmet modellerini çeşitlendirip yaygınlaştırdıklarını da belirten Göktaş, hayata geçirdikleri aile odaklı bakımı destekleyen “Bütünleşik Bakım Modeli” ile yaşlının muhtaçlığına nazaran kurumsal bakım, meskende bakım yardımı, meskende bakıma takviye ve gündüzlü bakım modellerini uyguladıklarını aktardı.
Göktaş, yaşlı bireylerin aileleri yanında bakım hizmeti almalarını sağlamak üzere öncelik verdikleri Meskende Bakım Yardımı’ndan yaklaşık 133 bin yaşlı bireyin faydalandığını bildirdi.
Psikososyal rehabilitasyon, gündüz bakım ve konutta takviye hizmetleri sunulan 37 Gündüzlü Bakım ve Etkin Ömür Merkezinde yaşlılara hizmet verdiklerini söz eden Göktaş, şu bilgileri paylaştı:
“Huzurevlerimizde bugün dünya standartlarının üzerinde hizmet sunuyoruz. 2024 Ocak ayı prestijiyle Darülaceze Başkanlığı da dahil olmak üzere Bakanlığımıza bağlı 168 huzurevinde 14 bin 712 yaşlıya, başka kamu kuruluşlarına ilişkin huzurevlerinde ise 1940 yaşlıya hizmet sağlanıyor. 267 özel huzurevinde 17 bin 872 yaşlımız hizmet alıyor. Kamu ve özel bölüm dahil olmak üzere 38 bin 463 huzurevi kapasitesi ile 29 bin 682 yaşlımıza bakım hizmeti veriyoruz.”
Türkiye’de ikamet eden ve toplumsal hizmete gereksinim duyan, 65 yaş üstü yaşlıların korunması ve desteklenmesi emeliyle 2016’da başlattıkları Yaşlı Takviye Programı (YADES) ile konutta bakım, gündüz bakım, meskende sıhhat, manevi takviye, gönüllülük faaliyetleri üzere çeşitli hizmet modelleriyle bütünleşik bakım hizmetlerini geliştirdiklerini belirten Göktaş, YADES Projeleri ile bugüne kadar 2022 yılı projeleri dahil olmak üzere, Ocak 2024 prestijiyle 7 yılda toplamda 35 belediyede 61 farklı proje ile 87 bin 797 hanede 128 bin 491 yaşlı bireye ulaştıklarını kaydetti.
“11 dijital bahar odası kuruldu”
Bakanlık olarak faal ve sağlıklı yaşlanma vizyonu doğrultusunda yaşlı vatandaşların gelişen dünyaya ahenk sağlamaları maksadıyla dijital marifetlerini güçlendirmeye yönelik çalışmalar yürüttüklerini aktaran Bakan Göktaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu kapsamda pilot uygulaması 2021 yılında İstanbul’daki 5 huzurevinde başlatılan Yaşlılara Yönelik Dijital ve Finansal Okuryazarlık Eğitimleri’ne toplam 43 vilayette huzurevlerinden hizmet alan 1923 yaşlımız katıldı. Ayrıyeten Bakanlığımıza bağlı huzurevlerimizde bakım altında bulunan yaşlıların dijital okuryazarlığını geliştirmek gayesiyle geliştirilen ‘Dijital Bahar Projesi’ kapsamında Turkcell iş birliği ile Ankara İstanbul, Bursa, İzmir, Osmaniye, Aydın, Samsun ve Erzincan’daki huzurevlerimizde 11 dijital bahar odası kuruldu. Teknoloji odalarımız, huzurevi sakinlerine uzaktaki sevdikleriyle bir ortaya gelme imkanını tanıyor.
Literatürde üçüncü yaş üniversitesi olarak anılan ve Türkiye’de farklı üniversitelerin yerleşkeleri bünyesinde Tazelenme Üniversitesi üzere farklı isimler altında faaliyet gösteren eğitim yapılanmalarında ise 60 yaş ve üzeri bireylerin gereksinimlerine has oluşturulmuş eğitim programları çerçevesinde toplamda 5 bin 665 yaşlımıza eğitim veriliyor. Ülkemizde uygulanan bu özgün eğitim modelinin tanıtılması ve bu bahiste farkındalık oluşturulması, etkin ve sağlıklı yaşlanma vizyonumuz perspektifinde büyük kıymet arz ediyor.”
Muhabir: Yasemin Kalyoncuoğlu