ANTARKTIKA (AA) – Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda gerçekleştiren ve 24 kişilik bilim heyetinin yer aldığı 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, 36 gün süren çalışmaların akabinde muvaffakiyetle tamamlandı.
Seferlerin gerçekleştiği gemilerde seyir sırasında bilim insanlarının okyanusa açılan penceresi lumbuzlar oldu.
Beyaz Kıta’da çalışmalarını yürüten bilim insanları, seyahat sırasında vakit zaman fırtınayla vakit zaman da “devasa” boyuttaki buzdağlarıyla karşılaştı.
Yolculuğun tüm zorluklarına rağmen çalışmalarını tamamlayan bilim insanları lumbuzlar sayesinde dış dünyaya açılabildi.
8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi boyunca takıma eşlik ederek çalışmaları görüntüleyen Anadolu Ajansı foto muhabiri Şebnem Coşkun da 1 aylık sefer boyunca kamarasında bulunan lumbuzdan gördüğü görüntüleri kayıt altına aldı.
Lumbuzlar, sefer grubunda bulunan yer, ömür, fiziki ve toplumsal bilimler alanlarında uzman bilim insanlarında ise farklı fikirler uyandırdı.
Bilim insanları sefer sırasında lumbuzlarından gördükleri görüntüler için kimi vakit, “gizemli” kimi vakit ise “büyüleyici” tabirlerini kullandı.
“Yer yüzünde alternatifi olmayan bir yolculuk”
Sefer iştirakçilerinden Dr. Mehtap Dursun, Güney Okyanusu’na açılan penceresinden bakarken hissettiklerini “Kısa periyodik de olsa ‘bambaşka bir boyuta gidip gelmek’ üzereydi. Dev buzdağları, penguenler, foklar, balinalar… Yer yüzünde alternatifi olmayan büyülü bir dünyada çok şaşırtan, az ürkütücü ve gizemli bir seyahat.” söyleriyle anlattı.
Sefer iştirakçisi Doç. Dr. Denizhan Vardar da lumbuzundan gördüğü görünüm için “Beyazla mavinin büyüleyici ve hırçın buluşması.” tabirlerini kullandı.
Seferi Etraf Zabiti yüksek mühendis Aybike Gül Karaoğlu da “Somut olarak, lumbuz bana, Güney Kutbu’nda gördüğümüz canlıları ve onların yaşadığı buzul, buzdağı üzere ortamları gösteriyor. Lumbuzdan dışarıya bakınca denizdeki dinamiğin eksiksiz olduğunu görüyorum.” halinde konuştu.
Sefer iştirakçisi Ülgen Aytan da lumbuzdan bakmayı “Sonsuz okyanusta görünmeyen için odaktır. Beyaz Kıta’da buzdağlarını en hoş gösteren çerçevedir.” kelamlarıyla anlattı.
Lumbuz’un tarihi 15. yüzyıla kadar uzanıyor
Türk Lisan Kurumu’na nazaran “lomboz”, denizcilik terimiyle “lumbuz”, gemilerin iç kısımlarını aydınlatmak için bordalara ve güvertelere açılmış yuvarlak deliklere verilen isim.
Lumbuzlar, pirinçten yapılmış içeriye hakikat açılması sağlanan cam kapağı ve iç taraftan cam kapağı kapatan ve madenden yapılmış kör kapakların tümünü söz ediyor.
Lumbuz’un tarihi ise 15. yüzyılda İngiltere Hükümdarı 8. Henry periyoduna uzanıyor. Kelam konusu devirde savaş gemilerine yerleştirmek için hazırlanan savaş topları için gemilerde aşikâr açıklık ve kapılar yaptırılmasıyla oluşan lumbuzlar, kare alandan daha yüksek yapısal bütünlüğe sahip olması sebebiyle bu periyottan sonra çabucak hemen bütün gemilerde kullanılmaya başlanıyor.
Lumbuzlar cam, akrilik yahut kuvars üzere yüksek teknoloji ve basınca güçlü gereçlerden oluşabiliyor.
Muhabir: Şebnem Coşkun
