ANKARA (AA) – CNN’in haberine nazaran, kısa müddetli “beyaz cüce” yıldızı patlaması, Samanyolu Galaksisi’nin Çoban (Boötes) ve Herkül takımyıldızları ortasında yer alan, Kuzeytacı Takımyıldızı (T Corona Borealis) civarında meydana gelecek.
Astronomlar, patlamanın meydana geleceği “Alevli Yıldız” olarak da bilinen T Coronae Borealis ikili sisteminde, bir meyyit “beyaz cüce” ve bir “kırmızı dev” yıldız bulunduğunu, takımyıldızda yaklaşık 79 yılda bir patlama meydana geldiğini açıkladı.
Söz konusu patlama öncesinde, beyaz cüce, yakın pozisyona geldiğinde etkileşime geçerek kırmızı devi kararsız hale getiriyor ve kırmızı dev de dış katmanlarını püskürtmeye başlıyor. Böylelikle beyaz cüceye ulaşan unsurlar, yıldızın atmosferini ısıtarak “kontrolsüz termonükleer patlamaya” yani “Nova”ya yol açıyor.
Patlama Kutup Yıldızı kadar parlak olacak
Araştırmacılar, en son patlamanın 1946’da meydana geldiği sistemde, yeni bir patlamanın yakın olması münasebetiyle müşahedelerini ağırlaştırdı.
Buna nazaran, Dünya’ya 3 bin ışık yılı uzakta ve sönük olması nedeniyle çıplak gözle görülemeyen yıldız sistemi, patlamanın meydana gelmesi halinde Kutup Yıldızı (Demir Kazık, Kuzey Yıldızı) kadar parlayacak ve Kuzey Yarımküre’den yaklaşık 1 hafta boyunca gözlemlenebilecek.
Nova, en yüksek ışık düzeyine geldiğinde gökyüzünde “yeni bir yıldız doğmuş” üzere görünecek, birkaç gün hiçbir müşahede aracına gereksinim olmaksızın çıplak gözle görüldükten sonra da bir hafta kadar dürbünle gözlemlenebilecek akabinde yaklaşık 79 yıl sürecek sönük safhaya geçecek.
“Nova’nın önümüzdeki aylarda gerçekleşeceğini söyleyebiliriz”
T Coronae Borealis’in Samanyolu Galaksisi’nde tekrar eden 10 nova patlamasından biri olduğunu kaydeden ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) Göktaşı Ortamları Ofisi (Meteoroid Environment Office-MEO) Yöneticisi William J. Cooke, patlamayla ilgili şu tabirleri kullandı:
“1946’daki son patlamadan, yıldızın patlama öncesinde bir yıldan biraz daha uzun bir müddet ışığının azalacağını biliyoruz. T Coronae Borealis, Mart 2023’te sönmeye başladı, bu nedenle kimi araştırmacılar bugünden itibaren eylüle kadar ‘Nova’yı bekliyor. Lakin şu anda bildiklerimize nazaran, bunun fakat önümüzdeki aylarda gerçekleşeceğini söyleyebiliriz.”
Cooke, T Coronae Borealis üzere tekrarlayan novaları incelemenin bu cins sistemlerdeki yıldızlar ortasındaki kütle transferini anlamaya ve beyaz cücenin yüzeyinde meydana gelen denetimsiz termonükleer patlamaya dair bilgi edinmeye yardım ettiğini belirtti.
NASA, patlamaya dair şimdiki bilgiler yayınlayacak
Astronomlar, kelam konusu gök olayını Hubble Uzay Teleskobu ile takip edecek ve Neil Gehrels Swift Gözlemevi vasıtasıyla X-ışını ile ultraviyole ışık üzerinden araştırmalar yapacak.
NASA’nın, X’teki NASA Universe hesabı, patlama hakkında şimdiki bilgiler de sağlayacak.
Muhabir: Irmak Akcan,Yavuz Aydın
