İSTANBUL (AA) – Temaslarda bulunmak üzere İstanbul’a gelen Steiner, İnsani Gelişme Raporu, Gazze ve Ukrayna’ya ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
UNDP’nin İstanbul’da Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki çalışmalarını destekleyen “büyük bir bölgesel merkez” kurduğunu kaydeden Steiner, buradaki varlıklarının kıymetli olduğunu vurguladı.
Steiner, Türkiye’deki temaslarında, atılacak adımları ve bölgede yaşanan gelişmeleri değerlendireceklerine işaret ederek güç bir devirden geçildiğini, kalkınmanın sekteye uğradığını, daha fazla çatışma ve baskının mevcut olduğunu kaydetti.
UNDP’nin İnsani Gelişme Raporuna değinen Steiner, UNDP’nin İnsani Gelişme Endeksi’nin Kovid-19 salgınından sonra toparlandığını belirtti.
Steiner, öte yandan düşük gelirli, en az gelişmiş ülkelerin aslında toparlanamadığını söyleyerek “(Bu ülkeler) Sıkışmış durumdalar. Ekonomik manada toparlanamıyorlar. Beşerler hala gelirlerinin 2019’daki düzeylerin altında olduğu bir durumda.” sözlerini kullandı.
Söz konusu ülkelerin birçoklarının ağır borçlu olduğunu kaydeden Steiner, salgının akabinde oluşan yüksek enflasyon ve yüksek faiz oranları nedeniyle borçlarını ödeyebilme konusunda zorluk çektiklerini lisana getirdi.
Steiner, bu ülkelerin yenilenebilir güç ve dijital kamu altyapısına yatırım yapamadıklarını belirterek “Bu nedenle çok telaşlıyız. Zira daha yoksul ve daha güçlü ülkeler ortasında onlarca yıldır süren yakınlaşmanın akabinde, şu anda potansiyel olarak istikamet değiştiren durumla karşı karşıyayız.” değerlendirmesini yaptı.
“Türkiye’nin çok güçlü bir ortağı olduk”
6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde UNDP’nin çalışmalarına ait de Steiner, zelzelede yakınlarını kaybedenlere başsağlığı diledi.
Steiner, UNDP’nin zelzele sürecinde Türkiye’nin yanında olduğunu belirterek, “Depremden bu yana ülkeleri desteklemek, aileleri, küçük işletmeleri desteklemek için hayata geçirilen programlarla Türkiye’nin çok güçlü bir ortağı olduk.” dedi.
Öte yandan kültürel mirasın yalnızca sarsıntı sırasında hasar gören bir şey olmadığını, aslında korunması gereken bir şey olduğunu da fark ettiklerini aktaran Steiner, “Kültürel mirasa olan bu sevgiyi ve tutkuyu harekete geçirerek gerektiğinde korunmasına ve rehabilitasyonuna da takviye olabileceğimizi göstermenin bir yolu olduğunu kanıtlamak istiyoruz.” diye konuştu.
“(Gazze’de) Çocuklar, beşerler artık açlıktan ölüyor”
UNDP’nin Gazze’deki yardımlarına da değinen Steiner, BM’nin ve BM kurumlarının neredeyse her gün ateşkes ve Gazze’ye insani yardım ulaştırılması istikametinde davetlerde bulunduğunu lisana getirdi.
Steiner, Gazze’deki mevcut duruma ait şunları kaydetti:
“Bugün karşılaştığımız durum giderek daha umutsuz hale geliyor. Bu hafta da kıtlık şartlarıyla ilgili son derece kaygı verici istatistiklere şahit olduk. Çocuklar, beşerler artık açlıktan ölüyor. Açıkça görülüyor ki, bu, Genel Sekreter’in de belirttiği üzere, insan imali bir felakettir. Yani tahlil de birebir formda insan imali, yani kâfi insani yardım gerecinin Gazze’deki insanlara ulaşması manasına geliyor.”
Gazze’de altyapının yüzde 70’inin tahrip edildiğini ve birden fazla insanın yerinden edildiğini kaydeden Steiner, bu insanların bombardıman ve çatışmalardan kaçmak zorunda kaldıklarını söyledi.
Steiner, Gazze’de öte yandan kanalizasyon arıtma tesisleri, elektrik ve su kaynaklarının gelecekte yine inşa edilmesi gerektiğini vurguladı.
“Siyasi müzakere ve siyasi tahlil tartışılırken erken toparlanma açısından çok şey yapabiliriz” diyen Steiner, bunların enkazları kaldırmak, küçük işletmelerin tekrar başlatılmasına yardımcı olmak, 100 bin bireye pak içme suyu sağlayan güneş güçlü kanalizasyon arıtma tesisleri kurmak üzere şeyler olduğunu söz etti.
“Gerçekten gidecek hiçbir yer kalmadı”
UNDP’nin Gazze’deki yerleşkesinde de, 30 yılı aşkın müddettir UNDP’de çalışan bir meslektaşlarını kaybettiklerini aktaran Steiner, tıpkı atakta birden fazla akraba olan 50 ila 70 kişinin öldürüldüğünü söyledi.
Steiner, savaşın “büyük bir sefalete yol açtığına” işaret ederek “Trajik bir halde, birden fazla vakit bayanları, çocukları, olaya seyirci kalan insanları öldürüyorlar. Onlar günahsız kurbanlar, siviller.” dedi.
BM olarak şu anda “Gazze’de yerlerinden edilen ve neredeyse her gün çatışmalardan kaçmak zorunda kalan insanlara nasıl yardım edebilecekleri” konusuna odaklandıklarını söz eden Steiner, “Burada açıkça büyük bir tansiyon var zira hakikaten gidecek hiçbir yer kalmadı. Ek tedarik ve işleyen bir altyapının olmaması nedeniyle, sözün tam manasıyla insanların hayatta kalabileceği şartların çöküşüne şahit oluyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
Steiner, kasım ayında Gazze’deki UNDP yerleşkesinin bombalanmasına ait de “Yerleşkemize dönemedik. (Yerleşkenin) Ağır hasar gördüğüne dair ikinci el raporlara sahibiz.” sözünü kullandı.
“Ukrayna’nın inanılmaz sayıda mayınlı alanı var”
UNDP’nin Ukrayna’daki çalışmalarının sorulması üzerine Steiner, UNDP’nin Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan evvel Ukrayna’da epeyce etkin olduğunu, bu nedenle Ukraynalı yetkililerle ulusal ve mahallî seviyede hükümetin fonksiyonelliğini sürdürmesine yardımcı olmak için kapasitesini ve altyapısını çabucak harekete geçirebildiğini belirtti.
Steiner, Ukrayna’da savaş alanları dışında, hem ulusal hükümetin hem de belediye idaresinin hizmetlerinin sürdürülmesinin çok değerli olduğunu kaydetti.
Ukraynalılarla birlikte mayın temizleme konusunda yaptıkları çalışmalara da değinen Steiner, “Ukrayna’nın inanılmaz sayıda mayınlı alanı var. Bunlar, bildiğimiz üzere, erken müdahale edilmezse savaşın sona ermesinden yıllar sonra bile insanları öldürmeye devam edebilen trajik savaş silahlarıdır. Bu nedenle, tıpkı vakitte ülkenin değerli kısımlarını kara mayınlarından temizleme kapasitesini artırmak emeliyle Birleşmiş Milletlerdeki önder kuruluş olarak Ukrayna ulusal mayın temizleme servisiyle birlikte çalışmak üzere yatırım yapıyoruz ve çalışıyoruz.” diye konuştu.
“Afrika’da yenilenebilir güç için yatırımı ve sermayeyi nasıl harekete geçireceğimize odaklanmalıyız”
İklim değişikliğinin savaşlar nedeniyle art planda kalıp kalmadığına ait soruya da Steiner, 2023’te dünya genelinde yenilenebilir güç altyapısına 1,8 milyar dolar yatırım yapıldığını kaydederek “Bu, petrol, gaz, kömür ve nükleerin birleşiminden oluşan yeni altyapıdan daha fazlasıdır. Pak güç ihtilali ilerlemeye devam ediyor.” tabirlerini kullandı.
Steiner, lakin bunun fakir ülkeler ve dünyanın makul bölgeleri için kaygı verici bir alan olduğuna işaret ederek bu yatırımın onlara ulaşmadığını, zira bunların birçoklarının özel kesim yatırımı olduğunu lisana getirdi.
Afrika’nın, dünya çapında yenilenebilir güç altyapısına yapılan 1,8 milyar dolar yatırımın sırf yüzde 2-3’üne sahip olduğunu söyleyen Steiner, “Dolayısıyla artık Afrika üzere yenilenebilir güce yönelik muazzam bir talebin ve potansiyelin olduğu bir kıta için yatırımı ve sermayeyi nasıl harekete geçireceğimize odaklanmalıyız.” diye konuştu.
Steiner, iklim değişikliğiyle uğraşa yönelik aksiyon finansmanının hala ülkelerin taahhüt ettiği düzeyin altında olmasından telaş duyduklarını lisana getirdi.
Muhabir: Muhammet Tarhan
