ANKARA (AA) – AA muhabirinin, Ticaret Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye nazaran, Kovid-19 salgınının dünya iktisadında yarattığı olumsuz tesirin azalmasına paralel olarak Türk firmalarının yurt dışında üstlendiği projelerin bedeli 2021’de 31,1 milyar dolara ulaşmıştı.
Bu sayı, 2012 ve 2013’ten sonra yıllık bazda en çok üstlenilen proje pahası olurken, 2021’de üstlenilen proje sayısı ise 454 olarak kayıtlara geçti.
Yurt dışı müteahhitlik kesiminin 2022’de üstlendiği projelerin bedeli 19,9 milyar dolar, proje sayısı ise 506 oldu.
Sektör, geçen yılı da global ekonomik meseleler ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tesirinde geçirdi. Bu devirde dalın üstlendiği proje sayısı 431, proje bedeli 28 milyar dolar olarak hesaplandı.
Türk müteahhitlik kesimi bu yılın birinci çeyreğinde ise yurt dışında 40 proje üstlenirken bunların bedeli 4,3 milyar dolar olarak belirlendi.
Sektörün üstlendiği işlerde ortalama proje bedelindeki seyir de dikkati çekti. Bölüm, son olarak 2015’te 83,8 milyon dolarlık ortalama proje bedeline ulaşırken, 2021’de bu sayı 68,5 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
Ortalama proje kıymeti, 2022’de 39,2 milyon dolar, geçen yıl ise 65 milyon dolar olarak hesaplandı. Bu yılın ocak-mart devrinde ise yaklaşık 107 milyon dolar civarında olan ortalama proje bedeli, 2015’teki düzeyin üzerine çıktı.
Rusya birinci sırada yer alıyor
Yurt dışı müteahhitlik bölümü 1972’den mart ayı sonuna kadar 136 ülkede 507,2 milyar dolar bedelinde 12 bin 164 proje üstlendi.
Bu devirde üstlenilen projelerin ülkelere nazaran dağılımında Rusya, yüzde 20,1’lik hisseyle birinci sırada yer aldı. Kelam konusu ülkede bugüne kadar 102,1 milyar dolarlık proje yürütüldü.
Rusya’yı yüzde 10,5’lik hisseyle Türkmenistan takip ederken, üstlenilen projelerin meblağı 53,4 milyar dolar oldu. Irak, yüzde 6,8’lik hisse ve üstlenilen 34,6 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, 30,8 milyar dolarlık projeyle Libya ve 28,9 milyar dolarlık projeyle Kazakistan izledi.
Sektörün üstlendiği projelerde Suudi Arabistan, yüzde 5,5’lik hisse ve 27,8 milyar dolarlık bedelle öne çıktı. Cezayir’de bu periyotta 21 milyar dolarlık, Katar’da 20,2 milyar dolarlık, Azerbaycan’da 19,3 milyar dolarlık, BAE’de 12,8 milyar dolarlık proje üstlenildi.
Türk müteahhitlerin yurt dışında bugüne kadar üstlendikleri projelerde yüzde 13,8 oranlarıyla konut ile kara yolları, tünel ve köprü bölümleri birinci sırayı paylaştı.
Bu bölümleri, yüzde 8,7 ile güç, yüzde 7 ile ticaret merkezi ve yüzde 6,6 ile havalimanı yatırımları takip etti.
Uluslararası rekabet
Öte yandan, ENR Mecmuasının geçen bir yılda üstlenilen memleketler arası projelerin toplam bedeli üzerinden her yıl belirlediği dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firmasını gösteren listede Türkiye, 2003 yılında yalnızca 8 müteahhitlik firmasıyla yer alırken 2023’te 40 firmayla sıralamaya girdi. Mecmuanın 2023 sayısında yer alan bu firmalardan 6’sı kelam konusu listede birinci 100 firma ortasında kendine yer buldu, 2 Türk firması ise birinci 50’ye girdi. Türkiye, firma sayısı prestijiyle Çin’den sonra listede ikinci sırada bulunuyor.
Muhabir: Mert Davut