MOSKOVA (AA) – AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, devam eden Rusya-Ukrayna savaşının yanı sıra İsrail’in kuşatma altındaki Gazze Şeridi’ne yönelik akınlarını da sürdürmesi, emtia piyasasını etkileyen jeopolitik gelişmeler ortasında öne çıkıyor.
Analistler, jeopolitik gelişmelerin yanı sıra ABD ve Avrupa’da enflasyonun denetim altına alınmasına yönelik süreçte ilerleme sağlanması ve buna paralel olarak faiz oranlarında indirimlere bu yıl başlanacağına yönelik beklentilerin de emtia fiyatlarını destekleyen ögeler ortasında yer aldığını belirtiyor.
Öte yandan, emtia ve ham husus piyasasındaki fiyatlarda yaşanan artış, iktisatların hala güçlü olduklarına fakat birebir vakitte yüksek enflasyonda bir mühlet daha kalıcılık yaşanabileceğine işaret ediyor.
Enflasyonun hedeflenen düzeylerden uzak kalması da başta ABD Merkez Bankası (Fed) üzere önde gelen ekonomilerdeki merkez bankalarının faiz oranlarını beklenenden daha uzun bir müddet daha düşürmemesine yol açabilir.
Altının fiyatında rekor kırıldı
Jeopolitik gelişmelerin talep ve fiyatını en çok belirlediği emtialar ortasında gösterilen altının ons fiyatında bu yılın birinci çeyreğinde tarihin en yüksek düzeyleri görüldü.
Yıla 2 bin 72 dolarla başlayan altının ons fiyatı, 31 Mart’ı 2 bin 257 dolarla tamamlayarak birinci çeyrekte yüzde 9’a yakın yükseliş kaydetti.
İlk çeyrekte ons fiyatında arka arda rekor düzeylerin geçildiği altın; Çin, Türkiye ve Hindistan üzere ülkelerin alımlarını sürdürmesiyle son olarak 9 Nisan’da 2 bin 382 dolar düzeyine çıkarak rekor yeniledi.
Özellikle Çin, altın alan ülkeler ortasında üst üste 17 aydır rezervlerini desteklemek için altın alımı yaparken ülke rezervlerindeki altın, geçen ay Kasım 2015’ten bu yana en yüksek düzeye çıktı.
ING tarafından 8 Nisan’da yayımlanan “Altının sıcak koşusu devam ediyor” başlıklı raporda, yatırımcı ilgisinin artık altına döndüğü tabir edilirken şu değerlendirmeye yer verildi:
“Yatırımcıların ekonomik koşullara, jeopolitik tansiyonlara yahut enflasyona karşı korunmak için inançlı liman varlıklarına yöneldiği istikrarsızlık vakitlerinde altın, daha cazip hale geliyor. Yılın geri kalanında da bu durumun devam edeceğini düşünüyoruz.”
Gümüş ise ons bazında yıla 23,3 dolar fiyatla giriş yaparken mart sonunda fiyatı 25 dolara yükseldi.
Analistler, gümüş fiyatının geçmişte de uzun mühlet altının gerisinde kaldığı devirlerin bulunduğuna, altının fiyatında yaşanacak değişimlerin gümüşün fiyatını da etkileyebileceğine işaret ediyor.
Petrolde yaklaşık yüzde 14 artış yaşandı
Tüm dünyada talebin sürdüğü petrolün global fiyatında da birinci çeyrekte yükseliş yaşandı.
Brent tipi ham petrolün varil fiyatı birinci çeyrekte 78 dolardan 89 dolara yükselirken jeopolitik gelişmelerin yanı sıra üretici ülkelerin attığı adımlar bu alanda tesirli oluyor.
Ulaşımın yanı sıra üretimde de ham unsur hedefiyle kullanılan petrolün fiyatındaki yükseliş, enflasyonu da olumsuz tarafta etkiliyor.
Ukrayna’nın Rusya’daki petrol rafinelerine düzenlediği taarruzlar petrol fiyatlarının birinci çeyrekte artmasında tesirli olurken İsrail’in Gazze’ye yönelik hücumları nedeniyle Orta Doğu’da artan gerginlik de fiyatlarda üst istikametli harekete sebep oluyor.
Ukrayna, birinci çeyrekte düzenlediği insansız hava araçları akınlarıyla çok sayıda Rus rafinerisindeki üretimi etkilerken Rusya da iç piyasaya yönelik bir tedbir olarak akaryakıt ihracatında kısıtlamaya gitmişti.
Bunun yanı sıra Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin üretim kısıntısına yönelik adımları da birinci çeyrekteki fiyat hareketlerini etkiledi.
Kakao fiyatındaki yükseliş dikkati çekti
Kakao, emtia piyasasında birinci çeyreğin sonlarında fiyatındaki süratli artış nedeniyle öne çıktı.
Fildişi Kıyısı ve Gana’daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadıkları için üretimi kısma yahut durdurma kararı alması nedeniyle kakao fiyatları rekor kırdı.
En kıymetli kakao üreticisi ülke olan Fildişi Kıyısı’nda hasadın değerli ölçüde azalması bekleniyor. Ülke, dünya kakao arzının yaklaşık yüzde 45’ini karşılıyor.
Nijerya ve Gana üzere öteki kakao üreticisi ülkelerde de randıman, beklentilerin epey gerisinde bulunuyor.
Kakao çekirdeklerinin gelişimini etkileyen sıcaklık ve kuraklık nedeniyle nisan ayında başlayacak orta hasadın da geçen yıla nazaran düşük düzeyde olacağı kestirim ediliyor.
New York Ticaret Borsasında süreç gören mayıs vadeli kakaonun ton başına fiyatı, 26 Mart’ta yaklaşık yüzde 4,6 yükselişle 10 bin 75 doları görerek tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaşmıştı. Emtianın fiyatı yıl başında yaklaşık 4 bin 300 dolar düzeyindeydi.
Muhabir: Emre Gürkan Abay
