İSTANBUL (AA) – Enflasyonla uğraş kapsamında Fed’in izleyeceği yol haritasına ait soru işaretleri halihazırda varlık fiyatlamalarını zorlaştırırken, Orta Doğu’da tansiyonun düşmemesi risk algısının değerli derecede yükselmesine neden oluyor.
Fed Başkanı Jerome Powell’ın şahin tonlu kelamla yönlendirmelerinin akabinde bankanın faiz indirimlerine yakın vakitte başlamayacağına ait telaşlar arttı.
Powell, açıklamalarında son bilgilerin siyaset faizinin öngörülenden daha uzun mühlet yüksek kalabileceği sinyalini verdi. Son dataların aradıkları inanca ulaşmanın muhtemelen beklenenden daha uzun süreceğini gösterdiğini lisana getiren Powell, yüksek enflasyon devam ederse mevcut kısıtlama düzeyini gerektiği kadar koruyabileceklerine dikkati çekti.
Analistler, hem ABD’de açıklanan bilgiler hem de Powell’ın şahin kelamla yönlendirmelerinin akabinde yatırımcıların temkinli davrandığını belirterek, Orta Doğu’da yüksek seyreden tansiyonun de risk iştahını törpüleyen öbür bir etken olmaya devam ettiğini söz etti.
Para piyasalarında Powell sonrası, Fed’in faiz indirimine başlama ihtimali haziranda yüzde 16, temmuzda yüzde 41, eylülde ise yüzde 65 ile fiyatlanıyor.
Öte yandan, Fed’in yayımladığı Bej Kitap raporunda ülkedeki genel ekonomik faaliyetin, şubat sonundan bu yana “hafif” artış kaydettiği bildirildi. Ekonomik görünümün ihtiyatlı bir halde optimist olduğu belirtilen raporda, birkaç bölgede hem girdi hem de çıktı fiyatlarında kısa vadeli enflasyona yönelik üst taraflı riskler algılandığı aktarıldı.
Analistler, ABD’de iş gücü piyasasının dirençli kaldığını belirterek, Fed yetkililerinin temkinli tavrının devam ettiğini bildirdi.
Buna nazaran, New York Fed Başkanı John Williams, faiz indirimi konusunda acil muhtaçlık olduğunu düşünmediğini, faiz indirimlerinin ekonomik aktiviteye nazaran belirleneceğini dile getirdi.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de enflasyonun maksada beklediğinden daha yavaş döneceğini belirterek, faiz indirimleri konusunda tez etmediklerini bildirdi.
Ayrıca, Milletlerarası Para Fonu (IMF), yakın vadeli finansal istikrar risklerinin gerilediğini ve gelecek yıl global büyüme üzerinde daha az aşağı taraflı risk olduğunu bildirerek, “Ancak enflasyondaki düşüş sürecinin son etabı, kısa vadede göze çarpan birkaç finansal kırılganlık nedeniyle karmaşık hale gelebilir.” ikazında bulundu.
Öte yandan Amerikan medyasının ABD’li yetkililere dayandırarak geçtiği haberlerde, İsrail’in İran topraklarına yönelik bir akın düzenlediği hatırlatıldı. İran basını da, İran Hava Kuvvetleri Üssüne mesken sahipliği yapan İsfahan eyaletinin kuzeydoğusunda patlama seslerinin geldiğini duyurdu.
Söz konusu gelişmeler İsrail ile İran ortasındaki tansiyonun daha da tırmanabileceği kaygısını beraberinde getirirken, mevzuya ait haber akışı yatırımcıların odağında bulunuyor.
ABD’de açıklanmaya devam eden makroekonomik bilgiler Fed’in atacağı adımlara yönelik öngörüleri gitgide daha geniş bir vakit aralığına yaymayı sürdürürken, Orta Doğu’daki tansiyonun bilhassa emtia fiyatları üzerindeki mümkün tesirleri belirsizlikleri beslemeye devam ediyor.
Dünya genelinde halihazırda enflasyonla çabada kıymetli bir ara kat edilmesi gerekirken, Orta Doğu’daki tansiyonun emtia fiyatlarındaki oynaklığı artırarak enflasyonist baskıyı desteklemesinden korkuluyor. Bununla birlikte, İsrail ile İran ortasındaki tansiyonun daha da yükselmesinin merkez bankalarının atacağı adımları etkileyebileceği telaşları de fiyatlamaları zorlaştıran bir öteki öge olarak görülüyor.
Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı 10 baz puan artışla yüzde 4,6260’dan tamamladı.
Dolar endeksi de bu haftayı geçen haftanı çabucak üstünde 106,1 düzeyinden tamamladı.
Dünya genelinde ekonomik aktivitenin güçlü kalmaya devam edeceğine yönelik beklentiler bakır fiyatlarını desteklemeye devam ederken, 4,51 dolarla 2 yılın en yüksek düzeyini gören bakırın libresi haftayı yüzde 4,6 artışla 4,48 dolardan tamamladı.
Orta Doğu’da tansiyonun düşmesi ve ABD’nin petrol stoklarının beklentilerin üzerinde gelmesinin akabinde Brent petrolün varil fiyatı yüzde 3,4 azalışla 86,6 dolara geriledi.
Altının ons fiyatı da Orta Doğu’daki tansiyonun inançlı liman arayışlarını desteklemesiyle haftalık bazda yüzde 2 artışla 2 bin 392 dolara çıktı.
New York borsasında satış sağırlık bir seyir izlendi
New York borsasında açıklanan makroekonomik datalarla birlikte piyasalarda Fed’in temkinli tavrına devam edeceğine ait beklentilerin güçlenmesiyle bu hafta satış yüklü bir seyir izlendi.
ABD’de sanayi üretimi, martta aylık bazda yüzde 0,4 ile piyasa beklentilerine paralel artış kaydetti. Ülkede kapasite kullanım oranı ise tıpkı periyotta 0,2 puan artışla yüzde 78,4’e yükselirken uzun devir ortalamasının 1,2 puan altında kaldı.
ABD’de imaline başlanan yeni konut sayısı, martta yüzde 1 milyon 321 bin, verilen inşaat müsaadesi sayısı 1 milyon 458 bin ile piyasa öngörülerin altında gerçekleşirken, ülkede konut başlangıçları 7 ayın, inşaat müsaadeleri ise 8 ayın en düşük düzeylerini kaydetti.
ABD’de Philadelphia Fed İmalat Endeksi nisanda 15,5’e çıkarken, Nisan 2022’den bu yana en yüksek pahasını aldı.
Piyasa beklentilerinin üzerinde gelen endeks, arka arda üçüncü ay da olumlu paha alarak kesimde genişlemenin devam ettiğine işaret etti. Ülkede ikinci el konut satışları ise martta yüzde 4,3 azalışla beklentilerin altına düştü.
Kurumsal tarafta, bilançosunu yayımlayan Goldman Sachs, birinci çeyrekte gelirinin yüzde 16 ve net karının yüzde 28 arttığını bildirdi. Bankanın payları, piyasa beklentilerini de aşan finansal sonuçları sonrasında bu hafta yüzde 3,7 bedel kazandı.
ABD’li elektrikli araç üreticisi Tesla’nın payları ise çalışanlarının yüzde 10’undan fazlasını işten çıkaracağına dair haberler sonrasında bu hafta yüzde 14 düşüş gösterdi.
Küresel bazda akıllı telefon satışlarında Samsung yüzde 20,8’lik pazar hissesi ile Apple’ı geçerken, Apple payları yüzde 6,5 düştü.
Bununla birlikte ABD’deki bilanço döneminde takvim ağırlaşmaya devam ederken, bilançosunu yayımlayan Morgan Stanley’nin payları yüzde 5,2, Bank of America’nın payları yüzde 3,3, Johnson & Johnson’ın payları yüzde 0,3 kıymet kazandı.
Söz konusu gelişmelerle New York borsasında Nasdaq endeksi yüzde 5,52, S&P 500 endeksi yüzde 3,06 bedel kaybedetti, Dow Jones endeksi yüzde 0,01 artış kaydetti.
Gelecek hafta salı imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), yeni konut satışları Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba güçlü mal siparişleri, perşembe büyüme, toptan stoklar, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma ferdî gelir ve harcamalar, Michigan Üniversitesi tüketici inanç endeksi takip edilecek.
Avrupa borsaları karışık seyretti
Bu hafta Avrupa borsalarında karışık bir seyir izlendi.
Avrupa’da bu hafta merkez bankası yetkililerinin açıklamaları öne çıktı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası’nın Bahar Toplantıları kapsamında verdiği bir röportajda, daha ölçülü bir sıkı para siyasetine hakikat ilerlediklerini belirtti.
Lagarde, “Beklentilerimize nazaran ilerleyen bir dezenflasyon süreci olduğunu gözlemliyoruz. Bu dezenflasyon sürecine ait biraz daha itimat oluşturmamız gerekiyor lakin beklentilerimize nazaran hareket ederse ve büyük bir şok yaşamazsak, daha ölçülü bir sıkı para siyaseti noktasına yanlışsız ilerliyoruz.” tabirlerini kullandı.
Lagarde ayrıyeten bankanın enflasyon amacını gözden geçirmek için şimdi erken olduğunu söz etti.
ECB üyesi Bostjan Vasle, her şeyin planlandığı üzere gitmesi durumunda, yıl sonunda faizlerin yüzde 3’e yakın bir düzeyde olabileceğini söylerken, öbür bir banka üyesi Mario Centeno da ECB’nin faiz oranlarını iki kere düşürdükten sonra bile iktisat üzerinde bir baskı oluşturacağını, lakin borçlanma maliyetlerini düşürmek için çabuk edilmemesi gerektiğini söyledi.
ECB Başekonomisti Philip Lane uygun sıkılaşma düzeyi ile müddetini belirlemek için datalara bağlı ve toplantıdan toplantıya bir yaklaşım izlemeye devam edeceklerini tabir ederek, “Belirli bir faiz patikasına evvelden taahhütte bulunmuyoruz.” dedi.
Öte yandan, avro/dolar paritesi, haftayı yüzde 0,2 artışla 1,0660’tan tamamladı.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey de Milletlerarası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasının Bahar Toplantıları kapsamında yaptığı açıklamada, ülkede enflasyonun gelecek ay BoE’nin maksadı olan yüzde 2 düzeyine yaklaşmasını beklediğini lisana getirdi.
Avro Bölgesi’nde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta yıllık bazda yüzde 2,4 artışla beklentilere paralel gerçekleşirken, İngiltere’de ise birebir periyotta enflasyon yüzde 3,2 ile iddiaların üzerinde geldi.
Avro Bölgesi’nde açıklanan enflasyon bilgilerinin piyasa beklentileri ile uyumlu gerçekleşmesi Avrupa’da risk iştahını artıran kıymetli ögeler ortasında yer aldı.
Bu gelişmelerle, bu hafta Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,08, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,25 paha kaybederken, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,46, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,14 kıymet kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesinde tüketici inanç endeksi, salı Avro Bölgesinde ve Almanya’da imalat sanayi PMI, çarşamba Almanya’da Ifo iş dünyası inanç endeksi izlenecek.
Asya borsaları Çin hariç geriledi
Asya hisse piyasalarında İsrail ile İran’a yönelik haber akışıyla birlikte satış baskısı derinleşti.
Söz konusu düşüşe teknoloji şirketleri öncülük ederken, azalan risk iştahında dün Tayvan merkezli yarı iletken şirketi TSMC’nin beklentilerin üzerinde gelir ve kar açıklamasına rağmen gelecek periyot beklentilerini aşağı istikametli revize etmesi etkili oldu.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’in Japonya ve Güney Kore maliye bakanlarıyla birlikte gerçekleştirdiği toplantıda, kelam konusu iki Asya ülkesinin para ünitelerinde yaşanan kıymet kayıpları ön planda tutuldu. Bu gelişmelerle haftayı dolar/yen paritesi yüzde 1 artışla 154,64, dolar/Güney Kore Wonu paritesi yüzde 0,5 azalışla 1.374,23 düzeyinden tamamladı.
Çin tarafına bakıldığında ise ülke iktisadı yılın birinci çeyreğinde yüzde 5,3 ile beklentilerin üzerinde büyürken, martta sanayi üretimi yıllık yüzde 4,5 ve perakende satışlar yüzde 3,1 artışla iddiaların altında kaldı.
Ülkede beklentilerin altında kalan bilgiler, ekonomik aktivitede yavaşlamanın sürdüğüne işaret etti, piyasalarda hükümetten ekonomik canlılığı artıracak yeni takviye adımları atacağına yönelik beklentiler güçlendi.
Çin hükümetinin pay senedi listeleme kriterlerini sıkılaştırma, yasa dışı pay satışlarına son verme ve temettü ödemeleri üzerindeki kontrolü güçlendirme kelamı vermesiyle ülke hisse piyasaları müspet ayrıştı.
Öte yandan, Japonya’da açıklanan datalara nazaran, martta TÜFE beklentilere paralel yüzde 2,7 arttı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 6,21, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,34 Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,98 paha kaybedetti, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,52 kıymet kazandı.
Gelecek hafta cuma Japonya’da Tokyo TÜFE takip edilecek.
Yurt içinde gözler Merkez Bankasının faiz kararına çevrildi
Yurt içinde ise Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 1,23 azalışla 9.693,46 puandan kapattı. Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,19 üstünde 32,4205’ten tamamladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından düzenlenen Global Görünüm Forumu’nda Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu.
Şimşek, piyasaların ve yatırımcıların genel olarak enflasyonun düşeceği ve Orta Vadeli Program’ın (OVP) sonuç vereceğine inanmaya başladığını söz ederek, şunları kaydetti:
“Yatırımcıların Türkiye’ye bakış açısı geçen seneye nazaran değişti. Geçen yıl yatırımcıların ortodoks siyasetlerden geri adım atılması, programın uygulanmaması ihtimali konusunda kuşkuları vardı. Bu yıl bu mevzuda neredeyse hiç soru gelmedi. Yani artık programın sürekliliğine dair soru gelmiyor, sorular daha çok programın ayrıntılarına ait oluyor.”
Peterson Milletlerarası İktisat Enstitüsü (PIIE) ve Dış Alakalar Kurulu (CFR) tarafından düzenlenen “Gelişmekte Olan Piyasalarda Merkez Bankası Yönetimi” başlıklı aktiflikte konuşan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan da “Ne gerekiyorsa yapacağımızın sinyalini her vakit verdik. Piyasaların beklediğinden çok daha fazla ölçüde sıkılaştırma yaptık ve dezenflasyon konusunda ne kadar önemli olduğumuzu gösterdik” dedi.
Öte yandan, Dünya Bankası, Türkiye için hazırlanan Ülke İşbirliği Çerçevesi (CPF) kapsamında yeni sunulan 18 milyar dolarlık paketin yaklaşık 12 milyar dolarının özel bölüme, finansmanın geri kalanının ise geçen yıl meydana gelen sarsıntıların yaralarının sarılması, güç güvenliğinin artırılması ve iklim değişikliğiyle ilgili sıkıntıların ele alınmasına yönelik olacağını bildirdi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Avrupa Departmanı Yöneticisi Alfred Kammer, Türkiye’deki ıslahat programını desteklediklerini söz ederek, “Türkiye’yi desteklemeye yönelik rastgele bir IMF programına ait görüşme yok.” dedi.
Gelecek hafta pazartesi tüketici itimat endeksi, çarşamba konut fiyat endeksi, gerçek kesim inanç endeksi ve kapasite kullanım oranı, perşembe Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz kararı takip edilecek.
AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) siyaset faizini yüzde 50’de sabit bırakmasını bekliyor.
Ekonomistlerin yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 45 oldu.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.700 ve 9.800 düzeylerinin direnç, 9.400 ve 9.300 puanın dayanak pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
