BAĞDAT (AA) – Paris merkezli Memleketler arası Tahkim Mahkemesinin Türkiye ile Irak ortasındaki petrol ihracatı konusunda verdiği karar sonrası 25 Mart 2023’te Irak’tan Ceyhan Limanı’na petrol akışı durdu.
Erbil ve Bağdat’ın petrol ihracatı konusunda şimdi muahedeye varamaması nedeniyle Irak iktisadının bir yılda yaklaşık 14 milyar dolar ziyan gördüğü varsayım ediliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 22 Nisan’da gerçekleştirmesi beklenen Irak ziyaretinde, petrol ihracatının tekrar başlatılmasının değerli gündem hususlarından biri olması bekleniyor.
AA muhabirine konuşan Iraklı güç uzmanları, Irak’tan Türkiye’ye petrol ihracatının tekrar başlatılmasının hem iki ülke için hem de Bağdat-Erbil alakaları için olumlu tesirleri olacağını düşünüyor.
“Petrol sevkiyatının tekrar başlaması hem Irak hem de Türkiye için yeterli olacak”
Enerji uzmanı Mazin es-Saad, Irak ve Türkiye ortasında devam eden karşılıklı ziyaretlere işaret ederek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretiyle petrol ihracatı konusunun tahlile kavuşabileceğini söyledi.
“Irak ve Türkiye ortasındaki olumlu hava bu mevzuyu (petrol sevkiyatı) birinci gündem unsuru yapabilir.” diyen Saad, “Erdoğan’ın ziyaretinden iki ülke çıkarına hizmet edecek sonuçların çıkmasını umut ediyor ve bekliyoruz.” diye konuştu.
Enerji uzmanı Hamza Cevahiri de Irak’ın Kerkük’ten Fişhabur’a giden petrol boru sınırının tamiratını tamamladığını söz ederek, burada test maksatlı petrol sevkiyatının yapıldığını söyledi.
Cevahiri, “Petrol sevkiyatının yine başlaması hem Irak hem de Türkiye için güzel olacak ve iki ülke de bunu memnuniyetle karşılar. Bu mevzuda bir sorun görünmüyor.” sözlerini kullandı.
“IKBY petrolünün sevkiyatı merkezi idarenin bütçesinin yararına olacak”
Irak Enerji Merkezi Başkanı Fırat Musevi de Irak’ın günlük 350 bin varil petrol transfer etme kapasitesine sahip olan boru sınırını onarmayı sürdürdüğünü söz etti.
“IKBY’den üretilen petrolün merkezi idarenin kontrolüne girmesi lazım.” diyen Musevi, “Bu da Irak’ın petrolü Türkiye’ye sevk etmesinde elini güçlendirecektir.” yorumunda bulundu.
Musevi, “Irak petrol boru sınırının yine çalıştırılması Bağdat ve Erbil ortasında müzakerelere büyük bir kapı açar.” değerlendirmesinde bulunarak, şunları söyledi:
“Sonuçta IKBY petrolünün sevkiyatı merkezi idarenin bütçesinin yararına olacak. Hakikaten Federal Mahkeme, tüm petrolün SOMO aracılığıyla sevk edilmesine karar verdi. IKBY’den yine petrol satışı sıkıntısı, Erdoğan’ın Irak ziyareti sırasında yapılacak müzakerelere bağlı olacak.”
“Petrol ihracatının yine başlaması, IKBY’nin pazar ve ticaretine olumlu yansır”
Enerji uzmanı Rubin Semed de petrol ihracatının IKBY iktisadı üzerinde önemli tesiri olduğunu belirterek, petrol akışının durmasının bölgede çalışan çok sayıdaki petrol şirketleri için kaygıya yol açtığını vurguladı.
Petrol ihracatının önünde petrol şirketleriyle yapılan mutabakatlar ve Irak ve IKBY’de petrolün çıkarılmasına ait fiyatlandırmadaki farklılıklar üzere mahzurlar olduğunu anlatan Semed, bunların kaldırılmasıyla birlikte ihracatın kolay bir biçimde yine başlayabileceğine işaret etti.
Semed, petrol akışının yine başlamasının bölgedeki petrol şirketlerinin faaliyetlerini motive edeceğini vurgulayarak, “Petrol arzının sürmesi ile bölge ile Türkiye ortasındaki ekonomik ve ticari münasebet daha uygun bir noktaya masraf. (IKBY’deki) Pazar ve ticarette de olumlu yansır.” tabirlerini kullandı.
“İhracatının tekrar başlaması, Erbil-Bağdat ortasındaki sıkıntıların tahliline katkı sunar”
Enerji uzman Şehriyar Pirler, petrol ihracatının IKBY iktisadının bel kemiği olduğunu belirterek, Bağdat-Erbil ortasındaki en büyük siyasi sorunun da petrol sorunu olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Petrol ihracatının durması nedeniyle 13 aydır kimi şirketlerin IKBY’yi terk ettiğini belirten Pirler, ihracatın yine başlamasının hem bu şirketler hem de bölgedeki yatırımlar için olumlu yansımaları olacağını kaydetti.
Şeyhler, “Petrol ihracatının durmasıyla Kürdistan Bölgesi iktisadı gün geçtikçe sekteye uğradı. Bana nazaran petrol arzının devam etmesi, iktisatla ilgili konulan planların uygulanmaya geçmesini de kolaylaştıracak.” tabirlerini kullandı.
Petrol ihracatının başlamasıyla Erbil ve Bağdat ortasındaki sıkıntılı mevzulardan olan IKBY memur maaşlarına ait sorunun da çözülebileceği yorumunda bulunan Pirler, şunları söyledi:
“(Erbil ve Bağdat arasındaki) Kimi problemlerin da tahliline katkı sağlayacak olan bu (petrol akışının yine başlaması) durum, Erbil-Bağdat’ın yakınlaşması ile Erbil-Türkiye ortasındaki siyasi ve ekonomik ilgilerin de daha çok gelişmesine imkan sağlayacak.”
Muhabir: Haydar Karaalp,Bekir Aydoğan,Emrah Akbulak,Heman Hussein Yaseen
