NEW YORK (AA) – Bağımsız İnceleme Kümesi, İsrail’in, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) çalışanına yönelik argümanlarına ait hala delil sunmadığını, UNRWA’nın tarafsızlık unsurunu uygulamak için değerli sistem ve süreçleri olduğunu bildirdi.
Bağımsız İnceleme Kümesi’nin UNRWA’nın tarafsızlık unsurunu uygulayıp uygulamadığına ait yürüttüğü soruşturmaya ait raporu yayımlandı.
Grubun, Bağımsız İnceleme Grubu Başkanı Catherine Colonna’nın başkanlığında çalışmalarına 13 Şubat’ta başladığı bildirilen raporda, 3 farklı araştırma örgütüyle çalışıldığı belirtildi.
Raporda, UNRWA’nın yaklaşık 32 bin işçisinin olduğu, bunların yüzde 0,8’nin milletlerarası, yüzde 99,2’sinin mahallî işçi olduğu kaydedildi.
Tüm UNRWA çalışanının tarafsızlık unsuruna uyma yükümlülüğü bulunduğu vurgulanan raporda, “Bu, insani yardım çalışanlarının çatışmalarda taraf tutmaması ve siyasi, ırksal, dini ve ideolojik problemlere angaje olmamalarını gerektirir.” sözü kullanıldı.
Bağımsız İnceleme Kümesi’nin UNRWA’nın Amman, Kudüs ve Batı Şeria’daki karargahlarına gittiği, Gazze’deki UNRWA yetkilileri, donör ülkeler, konut sahibi ülkeler ve BM örgütleriyle görüşmeler yürüttüğü aktarılan raporda, “Grup, 200’den fazla toplantı ve mülakat yaptı. Direkt 47 ülke ve örgütle görüşüldü.” değerlendirmesinde bulunuldu.
UNRWA’nın çatışma ortamında faaliyet gösterdiği unutulmamalı
Raporda, “UNRWA’nın daima olarak çatışma ve şiddet ortamında, siyasi ilerlemenin olmadığı ve düşük sosyo-ekonomik şartlar ve silahlı kümelerin yayıldığı ortamlarda faaliyet gösterdiğine dikkati çekmek gerekir.” tabiri kullanıldı.
UNRWA’nın tarafsızlık prensibine ait karşılaştığı sınamaların, hem operasyonlarının boyutu hem de lokal işçi sayısı nedeniyle öbür milletlerarası örgütlerden farklı olduğuna işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“İsrail ve Filistinliler ortasında siyasi tahlil olmadığı surece, UNRWA hayat kurtarıcı insani yardım ve toplumsal hizmet sağlama konusunda kilit değere sahip olmaya devam ediyor.”
UNRWA’nın, tarafsızlık unsurunu uygulayacak düzenekleri mevcut
Raporda, “Soruşturmamız, UNRWA’nın insani unsurlar çerçevesinde tarafsızlık unsurunu yerine getirmek için kıymetli düzenek ve süreçleri olduğunu, misal BM ve sivil toplum kuruluşlarına nazaran tarafsızlığa ait daha gelişmiş bir yaklaşımı olduğunu ortaya koydu.” değerlendirmesinde bulunuldu.
UNRWA’nın güçlü bir çerçevesi olduğunun altı çizilen raporda, tarafsızlığa ait kimi problemler olduğuna işaret edildi.
Bunların ortasında çalışanın siyasi görüşlerini kamuya açık bir biçimde paylaşması, UNRWA eğitiminde kullanılan birtakım kitaplarda sıkıntılı içerik bulunması, birtakım sendikaların politikleşmesi üzere konuların bulunduğu belirtilen raporda, “donörlerle irtibat, yönetişim, idare, işçi davranışları, eğitimin tarafsızlığı, tesislerin tarafsızlığı, sendikaların tarafsızlığı, BM örgütleriyle güçlü iş birliği” üzere alanlarda düzgünleştirme yapılması için tavsiyeler sunuldu.
İsrail, UNRWA işçisinin “terör örgütü” savlarına ait ispat sunmadı
Raporda, UNRWA’nın işe alım öncesinde ve iş devam ederken güvenlik soruşturması yürüttüğü aktarılırken, ajansın tıpkı vakitte her yıl konut sahibi ülkeler ve İsrail’le çalışanın isimleri, kimlik numarası ve vazifelerine ait bir liste paylaştığına dikkat çekildi.
Talep üzerine listenin ABD ile de paylaşıldığı belirtilen raporda, “Bu durumda, rastgele bir işçiyle ilgili problemli bilgi paylaşılması, kelam konusu ülkelerin sorumluluğundadır. İsrail 2011’den bu yana UNRWA’ya, paylaştığı listelerde sorun olduğuna ait bir bilgi sunmamıştır.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Raporda, Filistinli çalışanların kimlik numaralarının da bulunduğu Mart 2024 listesine ait İsrail’in kamuya açık bir halde “bazı UNRWA işçisinin terör örgütleriyle kontakları olduğunu argüman ettiği” anımsatılarak, “İsrail, hala kelam konusu tezleri destekleyecek delil sunmadı.” tabiri kullanıldı.
Eylem planı oluşturulacak
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de rapora ait yaptığı yazılı açıklamada, Bağımsız İnceleme Grubu Başkanı Colonna’nın tavsiyelerini kabul ettiğini bildirdi.
Nihai raporda verilen tavsiyelere ait UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini’nin, kendisinin dayanağıyla bir aksiyon planı oluşturacağını kaydeden Guterres, bu çerçevede bölgedeki Filistinlilere ömür kaynağı olan UNRWA’ya dayanak için donörler ve konut sahibi ülkelerin işbirliğine güvendiğini belirtti.
UNRWA’nın fonksiyonu ve İsrail’in iddiaları
BM üyesi devletlerin istekli katkılarıyla finanse edilen UNRWA, faaliyetlerine başladığı 1950’den bu yana Filistinli mültecilere besin, sıhhat, eğitim, barınak üzere insani yardımları sağlayan ana kuruluş pozisyonunda bulunuyor.
Ajans bugün 5,9 milyon Filistinli mülteciye dayanak sağlıyor.
UNRWA, yaklaşık 74 yıldır Filistinlilerin yaralarını sarmaya çalışırken, bu süreçte tesisleri tekraren İsrail tarafından vuruldu, tonlarca besin ve ilaç yok edildi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail yetkililerinin UNRWA çalışanının “terör örgütleriyle temasları olduğu” ve 7 Ekim 2023 hücumlarına karıştığına ait tezlerinin hemen soruşturulmasını istemişti. UNRWA da İsrail’in savlarına yönelik soruşturma başlatmıştı.
Bağımsız İnceleme Kümesi, Gazze’de yaklaşık 13 bin işçisi bulunan UNRWA’nın “tarafsız bir biçimde çalışabilme kapasitesini araştırırken, İsrail’in 7 Ekim hücumları kapsamında 12 UNRWA çalışanına yönelttiği savlar BM İç Nezaret Hizmetleri Ofisi (OIOS) tarafından yürütülüyor.
Bağımsız İnceleme Kümesi 20 Mart’ta yayımladığı orta raporda, UNRWA’nın tarafsızlık unsurunu uygulamak için gerekli sistemlere sahip olduğuna, kimi alanların geliştirilebileceğine işaret etmişti.
Muhabir: Şerife Çetin
