İSTANBUL (AA) – Dünya genelinde enflasyonla gayretin sonuna yaklaşıldığına ait beklentilerin artmasına karşın ABD’de geçen hafta açıklanan dataların karışık sinyaller vermesiyle para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in birinci faiz indirimine yılın son çeyreğine yanlışsız gideceğine ait beklentiler ötelenmeye devam ediyor.
ABD’de enflasyonla uğraşın beklenenden uzun sürebileceğine işaret eden datalara rağmen ülkede geçen hafta ağırlaşan bilanço dönemi hisse piyasalarında risk iştahını destekleyen ana etken olarak öne çıkarken, pay ve dal bazlı oynaklık dikkati çekti.
Analistler, bilhassa teknoloji alanında faaliyet gösteren şirketlerin duyurdukları finansal sonuçların yüklü olarak beklenti üzeri açıklanmasının da tesiriyle hisse piyasalarında yükseliş eğiliminin hakim olduğunu söz etti.
Öte yandan, ABD’de geçen hafta açıklanan datalara nazaran, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH), 2024’ün birinci çeyreğinde yüzde 1,6 artış kaydederek öngörülerin altında kalırken, besin ve güç harcamalarının hesaplama dışı tutulduğu çekirdek şahsî tüketim harcamaları fiyat endeksi ise birebir periyotta yüzde 3,7 ile beklentilerden fazla yükseldi.
Bu durum ülkede stagflasyona ait soru işaretlerini artırırken, para piyasalarındaki fiyatlamalar Fed’in birinci faiz indirimine yönelik toplantıyı yılın son çeyreğine hakikat ötelemeye devam etti.
Söz konusu bilgiler öncesi Fed’in faiz indirimine başlama ihtimali haziranda yüzde 20, temmuzda yüzde 45, eylülde yüzde 70 ile fiyatlanırken, bilgiler sonrasında bu ihtimaller ilgili aylar için sırasıyla yüzde 11, yüzde 30 ve yüzde 57’ye geriledi.
Analistler, Fed’in gelecek haftaki toplantısında faizleri sabit bırakacağına kesin gözüyle bakıldığını anımsatarak, karar sonrası Fed Başkanı Powell’ın gerçekleştireceği sözle yönlendirmelerden bankanın gelecek devirde atacağı adımlara ait ipuçları aranacağını lisana getirdi.
Gelecek hafta ülkede açıklanacak, Fed’in enflasyon göstergelerinden biri olarak takip ettiği tarım dışı istihdam bilgilerinin kelam konusu fiyatlamalar üzerinde tesirli olabileceğini aktaran analistler, kelam konusu dataların piyasalarda da oynaklığı artırabileceğine değindi.
Bu gelişmelerle birlikte, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,74 düzeyini test etmesinin akabinde yüzde 4,67’den haftalık kapanışını gerçekleştirdi. 103,9-105,1 aralığında dalgalı bir seyir izleyen dolar endeksi, haftayı evvelki kapanışının yüzde 0,2 altında 105,9 düzeyinden tamamlarken, altının ons fiyatı haftayı yüzde 2,28 azalışla 2 bin 338 dolardan kapatarak, 5 haftalık yükseliş serisini sonlandırdı.
Orta Doğu’daki gelişmeler yakından takip edilirken, Brent petrolün varil fiyatı haftalık bazda yüzde 1,7 artarak 88,1 dolardan kapanış gerçekleştirdi.
Nasdaq ve S&P 500 endeksi son 7 ayın en güçlü haftalık performansını kaydetti
New York borsasında Nasdaq ve S&P 500 endeksi, bilhassa teknoloji şirketlerinin karlarının ve gelirlerinin beklentileri aşmasının akabinde Kasım 2023’ten bu yana en güçlü haftalık yükselişlerini gerçekleştirdi.
ABD’de hafta boyunca büyük şirketlerin açıkladıkları bilançoları gündemin odağında bulunurken, ABD’li elektrikli araba üreticisi Tesla’nın net karı, global çapta düşen satışlar ve fiyat indirimlerinin tesiriyle bu yılın birinci çeyreğinde geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 55 geriledi.
Şirketin finansal sonuçlarının akabinde Tesla’nın üst yönetici Elon Musk’ın daha uygun fiyatlı modellerin üretimine erken başlanabileceğini söylemesiyle Tesla’nın pay fiyatı haftayı yüzde 14,4 kıymet yararıyla tamamladı.
Boeing ise varsayımlardan daha az ziyan duyururken, tedarik zincirini istikrara kavuşturduğunu bildirdi. Buna rağmen kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Boeing’in kredi notunu düşürürken, şirketin pay fiyatı haftalık bazda yüzde 1,5 azalış kaydetti.
Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi Meta’nın geliri, bu yılın birinci çeyreğinde, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 27 artışla 36,5 milyar dolara ulaştığını bildirmesine karşın şirketin yılın ikinci çeyreğinde piyasa beklentilerinin altında, 36,5 ila 39 milyar dolar ortasında, gelir beklediğini açıklamasıyla Meta’nın pay fiyatı haftayı yüzde 7,9 paha kaybıyla kapattı.
ABD’li teknoloji şirketi IBM’in geliri de bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 1 artışla 14,5 milyar dolara yükselirken, şirketten yapılan açıklamada, IBM’nin yazılım şirketi HashiCorp’u pay başına 35 dolar nakit karşılığında 6,4 milyar dolara satın alma niyeti duyuruldu. Kelam konusu satın almanın 2024 sonuna kadar tamamlanmasının beklendiği bildirildi.
Haftalık bazda IBM pay fiyatı yüzde 8 gerilerken, HashiCorp şirketinin payları yüzde 36 yükseliş kaydetti.
Microsoft’un geliri de ocak-mart devrinde geçen yılın tıpkı devrine oranla yüzde 17 artarak 61,9 milyar dolara çıkarken, Google’ın ana kuruluşu Alphabet’in birebir periyotta elde ettiği gelir yüzde 15 yükselişle 80,5 milyar dolara ulaştı.
Microsoft’un payları haftalık bazda yüzde 1,8 kıymet kazanırken, birinci sefer temettü dağıtacağını duyuran Alphabet’in pay fiyatı da yüzde 11,6 artışla haftayı tamamladı. Böylece şirketin piyasa pahası, 2 trilyon doların üzerine çıktı.
Dünyanın en büyük mikroçip üreticilerinden biri olan Intel ise yılın birinci çeyreğinde elde ettiği gelirini geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 9 arttırarak 12,7 milyar dolara çıkarmasına karşın 437 milyon dolarlık net ziyan açıkladı.
Bilançosunu açıkladığı haftayı yüzde 6,8 kıymet kaybıyla tamamlayan Intel payları, böylelikle düşüş eğilimini de üst üste 4. haftaya taşımış oldu.
İlk çeyrekte karında düşüş bildiren ABD’li güç şirketlerinden Exxon Mobil’in payları de haftayı yüzde 1,6 azalışla kapattı.
Öte yandan, ABD’de geçen hafta açıklanan datalara karışık sinyaller vermeye devam etti.
Ülkede, öncü imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), nisanda aylık 2 puan azalarak 49,9 ile 4 ayın en düşük düzeyine inerken, hizmet kesimi PMI da birebir periyotta 0,8 puan gerileyerek 50,9 oldu.
Dayanıklı mal siparişleri martta aylık bazda yüzde 2,6 artışla piyasa beklentilerini aşarken, Kasım 2023’ten bu yana en yüksek aylık yükseliş kaydedildi.
ABD’de 30 yıl vadeli mortgage (konut kredisi) için ortalama faiz oranı da yüzde 7,24 ile geçen yıl kasım ayından bu yana en yüksek düzeyini gördü. Mortgage müracaatları ise geçen hafta bir evvelki haftaya kıyasla yüzde 2,7 geriledi.
Ayrıca, dün ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), Philadelphia merkezli Republic First Bank’ın kapatıldığını ve Fulton Bank’a satıldığını duyurdu. Böylelikle, Republic First Bank’ın iflası bu yıl ABD’deki birinci banka iflası oldu.
Bu gelişmelerle New York borsasında Nasdaq endeksi yüzde 4,23 ve S&P 500 endeksi yüzde 2,67 yükselerek son 7 ayın en güçlü haftalık performansını kaydetti. Dow Jones endeksi de haftalık bazda yüzde 0,67 arttı.
29 Nisan ile başlayan haftada, salı günü CB Tüketici İtimat Endeksi, çarşamba günü Fed’in faiz kararı ve Powell’ın açıklamalarının yanı sıra ADP özel dal istihdamı ile imalat sanayi PMI, perşembe günü sağlam mal siparişleri ve fabrika siparişleri, cuma günü ise istihdam raporu, hizmet dalı ve bileşik PMI dataları takip edilecek.
Avrupa’da gözler enflasyon bilgilerine çevrildi
Avrupa borsalarında da geçen hafta müspet bir seyir hakim olurken, gelecek hafta bölge genelinde açıklanacak enflasyon dataları başta olmak üzere ağır bilgi gündemi yatırımcıların odağına yerleşti.
ABD’de açıklanan şirket bilançolarının birçoklarının beklenenden uygun gelmesinin akabinde hisse piyasalarında artan risk iştahı, Avrupa borsalarına da taşındı.
Analistler, gelecek hafta Almanya ve Avro Bölgesi’nde açıklanacak öncü Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bilgilerinin piyasalarda oynaklığı artırabileceğini tabir ederek, kelam husus datalardan alınacak sinyallerin tıpkı vakitte Avrupa Merkez Bankasının (ECB) gelecek devirde atacağı adımlara ait ipuçları verebileceğini lisana getirdi.
ECB’nin haziranda faiz indirimlerine başlayacağına kesin gözüyle bakılırken, bankanın gelecek devirde atacağı adımlara ait ECB yetkililerinin kelamla yönlendirmeleri de devam ediyor.
Portekiz Merkez Bankası Başkanı ve ECB üyesi Mario Centeno geçen hafta yaptığı açıklamalarda, bankanın bu sene 100 baz puanın üzerinde faiz indirimi gerçekleştirebileceğini söyledi.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank) Başkanı ve ECB üyesi Joachim Nagel ise Avro Bölgesi’nde enflasyonun hala inatçı olabileceğini belirterek, ECB’nin haziran ayında faizlerde mümkün birinci indirimden sonra ne olacağı konusunda taahhütte bulunamayacağını tabir etti.
İtalya Merkez Bankası Başkanı ve ECB üyesi Fabio Panetta, Avro Bölgesi’nde uzun periyodik ekonomik sakinlik riskini engellemek için vaktinde ve küçük faiz indirimleri davetinde bulundu.
Öte yandan, geçen hafta Almanya’da açıklanan bilgilere nazaran, İktisat Araştırma Enstitüsü (Ifo) iş dünyasının iktisada inancı nisanda beklentilerin üzerinde artarak, yükselişini arka arda üçüncü aya taşıdı.
Ülkede martta 87,9 puan kıymetini alan Ifo İş Ortamı İnanç Endeksi, şirket yöneticilerinin mevcut ve gelecek beklentilerindeki güzelleşmesinin tesiriyle nisanda 89,4 puana ulaştı. Piyasa beklentisi endeksinin 88,8 puana yükseleceği istikametindeydi.
Ifo anketine nazaran, Beklentiler Endeksi 87,7 puandan 89,9 puana, Mevcut Durum Endeksi de 88,1 puandan 88,9 puana çıktı.
Ayrıca, Alman hükümeti, 2024 için daha evvel yüzde 0,2 olarak açıklanan resmi büyüme beklentisini, “hafif konjonktürel düzgünleşme işaretleriyle” revize ederek yüzde 0,3’e yükseltti.
Bu gelişmelerle, geçen hafta Almanya’da DAX endeksi yüzde 2,39, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 3,09, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,97, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,82 artış kaydetti.
Gelecek hafta açıklanacak bilgi gündeminde pazartesi Avro Bölgesi’nde tüketici, gerçek kesim ve ekonomik itimat endeksi ile Almanya’da öncü enflasyon, salı Almanya’da işsizlik oranı ve büyüme, Avro Bölgesi’nde öncü TÜFE ve büyüme, perşembe günü Avro Bölgesinde ve Almanya’da imalat sanayi PMI, cuma ise Avro Bölgesi’nde işsizlik oranı takip edilecek.
Japon yeni, dolar karşısında 1986’dan bu yana en düşük düzeyine indi
Küresel hisse piyasalarında artan risk iştahı Asya borsalarına da taşınırken, Japonya Merkez Bankası (BoJ) siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 0 ila yüzde 0,1 aralığında bıraktı.
Bankadan yapılan açıklamada, bankanın, tahvil alımlarını bir evvelki toplantıda alınan kararlar çerçevesinde sürdüreceği aktarılırken, para politikası kararının oy birliği ile alındığı tabir edildi.
BoJ’un yıl sonu enflasyonun yüzde 2,6-3 aralığında olmasını öngördüğü aktarılarak, enflasyonun 2025 ve 2026’da yüzde 2 düzeyinde olacağı tahmin edildi.
BoJ Başkanı Kazuo Ueda faiz kararı sonrası yaptığı açıklamada, iktisat ve fiyatlar üzerinde döviz piyasası tesirinin izlenmeye devam edileceğini kaydederek, enflasyon trendi yüzde 2’ye yanlışsız ilerlerse siyaset faizinin yükseltileceğini belirtti.
Öte yandan, hafta boyunca Japon yeninin dolar karşısında bedel kaybetmesi gündemin odağında bulunurken, dolar/yen paritesi, haftayı yüzde 2,4 artışla 158,35 düzeyinden tamamlayarak, yaklaşık son 38 yılın en yüksek seviyesine çıktı.
Japonya Maliye Bakanı Shunichi Suzuki, döviz piyasasının hareketlerini yakından izlediklerini kaydederek, “Buna dayanarak uygun biçimde karşılık verme kararlılığımızda hiçbir değişiklik yok.” tabirini kullanmıştı.
Ülkede geçen hafta açıklanan datalara nazaran ise TÜFE nisanda yıllık yüzde 1,4 artışla beklentilerin altında kalırken, öncü endeks şubatta 111,8’de sabit kaldı.
Çin Merkez Bankası (PBoC) da bir ve beş yıllık kredi faiz oranlarını (LPR) sırasıyla yüzde 3,45 ve yüzde 3,95 düzeyinde sabit bıraktı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,34, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,48, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 8,80 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,76 kıymet kazandı.
29 Nisan ile başlayan haftada, salı günü Japonya’da sanayi üretimi ve işsizlik oranı, Çin’de imalat sanayi, hizmet kesimi ve bileşik PMI, çarşamba günü Japonya’da imalat sanayi PMI datalarının yanı sıra perşembe günü de BoJ toplantı tutanakları takip edilecek.
Diğer yandan, gelecek hafta Çin’de 1 Mayıs Emekçi Bayramı nedeniyle piyasalar 3 gün sürece kapalı olacak.
BIST 100 endeksi rekor tazeledi
Yurt içinde de Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,29 artışla 9.915,62 puandan tamamlayarak tüm vakitlerin en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirirken, gördüğü en yüksek düzey rekorunu 9.956,11 puana taşıdı.
Gelecek hafta enflasyon bilgilerinin yanı sıra milletlerarası derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s’un (S&P), cuma akşamı açıklaması beklenen Türkiye kıymetlendirme raporu yatırımcıların odağına yerleşti.
Analistler, memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’in de 8 Mart’ta Türkiye’nin kredi notunu “B”den “B+”ya yükselttiğini ve not görünümünü “durağan”dan “pozitif”e çıkardığını anımsattı.
Ayrıca Fitch Ratings dün siyaset tutarlılığındaki güzelleşmenin sürdürülmesinin, Türkiye’nin kredi notu açısından olumlu olabileceğini bildirdi.
Öte yandan, bu hafta Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasının Bahar Toplantıları ile çeşitli etkinliklere katılmak üzere gerçekleştirdiği ABD ziyaretindeki temaslarına ait açıklamalarda bulundu.
ABD’de yatırımcıların Türkiye’ye ilgisinin büyük olduğuna dikkati çeken Şimşek, “Dezenflasyonla, yapısal ıslahatlarla, mali disiplinle makroekonomik temelleri güçlendiriyoruz ve bu çok ilgi çekiyor. Onun için yatırımcı ilgisi tek sözle harikaydı.” dedi.
Şimşek dün Sapanca’da düzenlenen Uludağ İktisat Doruğu’nun açılışında yaptığı konuşmada, global ekonomik görünümde Türkiye lehine daha olumlu bir art plan olduğunu lisana getirdi.
Kamuda tasarruf konusundaki çalışmaların en son noktaya geldiğini de belirten Şimşek, “Kamuda tasarruf artış ve harcama denetimi 2024’ün ikinci yarısında güçlü biçimde devreye girecek.” dedi.
Şimşek, global ekonomik görünümde Türkiye lehine daha olumlu bir art plan olduğunu bildirdi.
Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50’de tuttu.
Faiz kararının akabinde TCMB’den yapılan duyuruya nazaran, nakdî transfer sisteminin güçlendirilmesi, Türk lirası (TL) mevduat hissesinin artırılması ve Kur Muhafazalı Mevduat’tan (KKM) TL mevduata geçişin desteklenmesi hedefiyle TL zarurî karşılıklara uygulanacak faiz oranı yükseltildi.
Duyuruda, KKM için tesis edilmesi gereken zarurî karşılık fiyatına yenileme ve TL’ye geçiş oranına nazaran uygulanan faiz oranı üst sonu, siyaset faiz oranının yüzde 60’ı, TL mevduat için tesis edilmesi gereken zarurî karşılık fiyatına TL’ye geçiş oranı düzeyine nazaran uygulanan faiz oranı üst sonu, siyaset faiz oranının yüzde 80’i olarak belirlendi.
Böylece belirlenen şartları yerine getiren bankaların tesis edilen mecburî karşılık fiyatı için alabileceği en yüksek faiz KKM hesaplarında yüzde 30, TL mevduat hesaplarında yüzde 40 oldu.
Gelecek hafta pazartesi ekonomik inanç endeksi, salı dış ticaret istikrarı, perşembe imalat sanayi PMI ve cuma günü enflasyon datalarının yanı sıra S&P’nin piyasalar kapandıktan sonra açıklaması beklenen Türkiye kıymetlendirme raporu takip edilecek.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 10.100 düzeylerinin direnç, 9.900 ve 9.800 puanın dayanak pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Muhabir: Muhammed Said Tanıl
