İSTANBUL (AA) – Nisan ayı emtia piyasasında sert yükselişlerin yaşandığı bir devir olurken, jeopolitik riskler, arz telaşları ve kurak hava şartları, bu piyasayı etkileyen kıymetli ögeler ortasında yer aldı.
ABD’de açıklanan enflasyon datalarının Fed’in faiz oranlarını düşürmek için çabuk etmeyeceğine yönelik iddiaları kuvvetlendirmesine rağmen jeopolitik riskler, yaptırımlar ve üretime ait tasalar emtia piyasasındaki üst istikametli seyirde tesirli oldu.
Geçen ay ons bazında altın yüzde 2,4, gümüş yüzde 5,3, platin yüzde 2,7 paha kazanırken, paladyum yüzde 6,1 kıymet kaybetti. Altının ons fiyatı 2 bin 431,54 dolarla tarihi tepeyi, gümüşün ons fiyatı da 29,79 dolarla Şubat 2021’den bu yana en yüksek seviyeyi test etti.
Orta Doğu’daki tansiyondan kaynaklanan jeopolitik risklerden ötürü pahalı metallerde yükselişler görüldü. Altının ons fiyatı, artan jeopolitik risklerin yanı sıra merkez bankaları ve Çinli tüketicilerden gelen talep üzerine yükseldi.
Avrupa Merkez Bankasının (ECB) bu yıl faiz indirim döngüsü başlatacağı beklentisinin artması, jeopolitik tansiyonlar, özel fonlardan ve merkez bankalarından artan talep altının ons fiyatının tarihi tepeyi görmesine neden oldu.
Küresel çapta madenlerde gümüş üretiminin yavaşlaması ve endüstriyel alanda talebin artmasıyla bu emtianın fiyatı yükseldi.
Baz metallerde bakır dikkati çekti
Tezgah üstü piyasada geçen ay libre bazında fiyatlar, bakırda yüzde 13,2, alüminyumda yüzde 10,7, kurşunda yüzde 9,8, nikelde yüzde 16,2, çinkoda yüzde 19,3 artış kaydetti.
Bakırın libre fiyatı, 4,67 dolarla Nisan 2022’den sonraki tepeyi gördü.
ABD ile İngiltere’nin, Rusya tarafından yeni üretilen alüminyum, bakır ve nikelin ABD’ye ithalatı ile metal borsalarında süreç görmesini yasaklaması baz metal fiyatlarında sert yükselişlere neden oldu.
ABD Başkanı Joe Biden’ın, Çin’e yönelik açıklamaları da baz metal fiyatlarındaki artışların hızlanmasına yol açtı. Biden, Çin çeliği ve alüminyumuna yönelik gümrük vergilerinin üç katına çıkarılması davetinde bulundu.
Dünya genelinde ekonomik aktivitenin güçlü kalmaya devam edeceğine yönelik beklentiler bakır fiyatlarını destekledi. Yeşil güce geçişin artması da bakır fiyatlarının artmasına neden oldu.
Analistler, global imalat bölümünde büyümeye yönelik işaretler ve bakır piyasasında sıkılaşan şartlarla bakır fiyatlarındaki yükselişlerin devam edebileceğini söyledi.
Bakır, ayrıyeten arz telaşları ve talebin artacağına ait beklentilerle yükseldi. Yatırımcılar, üretim arttıkça tüketimin daha güçlü olacağını belirtti. Güç kablolarında, rüzgar türbinlerinde, elektrikli araçlarda ve güneş panellerinde kullanılan bakır, güç dönüşümünde değerli bir materyal pozisyonunda bulunuyor.
Yatırımcıların, maden şirketlerinin bakıra olan talep artışını karşılamakta zorlanacağına dair öngörüler de bu emtianın fiyatını destekledi.
Emtia ticareti yapan Singapur merkezli Trafigura şirketi, elektrikli araç, güç altyapısı, yapay zeka ve otomasyon dallarındaki gelişen faaliyetlerin bundan sonraki 10 yılda en az 10 milyon metrik ton ek bakır tüketimine yol açabileceği öngörüsünde bulundu.
Enerji kümesine bakıldığında ise Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1 azalırken, New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz Termal Ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı yüzde 12,9 artış kaydetti.
İsrail ile Hamas ortasında ateşkes ve karşılıklı esir takası müzakereleri dolaylı olarak devam ediyor.
Büyük petrol üreticilerinin ve ticaret yollarının bulunduğu Orta Doğu’da ateşkes sağlanması ihtimali ise arz tasalarını azaltarak petrol fiyatlarının aşağı taraflı hareketini destekliyor.
Mısır ve Katar arabuluculuğunda hazırlanan yeni bir ateşkes ve karşılıklı esir takası mutabakatı teklifinin cuma günü Hamas’a sunulduğu, Hamas’ın teklif üzerinde çalıştığı ve yakında cevabını vereceği açıklanmıştı.
Doğal gaz arama maliyetlerindeki artış ise doğal gaz fiyatlarını yükseltti.
Tarım kümesi karışık seyretti
Geçen ay Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 7,7, mısırda yüzde 1,1, pirinçte yüzde 15,5 artarken, soya fasulyesinde yüzde 2,4 azaldı.
Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 14,7, kakaoda yüzde 5, şekerde yüzde 12,2 azalış kaydederken, kahvede yüzde 14,7 yükseldi.
Kahvenin libre fiyatı, 2,4540 dolarla Şubat 2022’den bu yana en yüksek seviyeyi test etti.
Kakaonun ton başına fiyatı, 11 bin 722 dolarla tarihi tepeyi görmesine rağmen Nijerya’da kakao ihracatının artması ve arza yönelik kaygıların hafiflemesiyle bu düzeyden geriledi.
Rusya ve Ukrayna ortasında tansiyonun artmasıyla buğday, mısır ve pirinç fiyatlarında yükselişler görüldü. Global çapta artan tohum, gübre, sulama ve personellik maliyetleriyle pirinç fiyatları yükseldi.
ABD’de, soya fasulyesi ekim alanlarının artması bu eserin fiyatlarının düşmesine neden oldu.
Hindistan ve Avustralya’da pamuk rekoltelerinin artmasıyla da pamuk fiyatları düştü.
Kahve çekirdeği üreticilerine mesken sahipliği yapan Güneydoğu Asya’daki çok sıcak ve kuraklıkların daha düşük hasatlara yol açmasıyla kahve fiyatlarında sert yükselişler görüldü. Hava şartlarından ötürü Brezilya ve Vietnam’da kahve üretiminin aksaması da fiyatların artmasına neden oldu.
Hindistan’da şeker fabrikalarının etanol üretmek için daha fazla şeker kullanmasına müsaade verebileceğine yönelik haberlerle şeker fiyatları geriledi. Analistler, bu durumun hükümetin şeker ihracatına yönelik kısıtlamaları yakın vakitte hafifletmeyeceği manasına gelebileceğini kaydetti. Brezilya’da artan yağışlarla üretime yönelik artan beklentiler de şeker fiyatlarının gerilemesine neden oldu.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
