ANKARA (AA) – Milletlerarası Yenilenebilir Güç Ajansının (IRENA) “Enerji Dönüşümünün Jeopilitiği: Güç Güvenliği” raporuna nazaran, yenilenebilir güce geçiş sürecinde fosil kaynaklardan uzaklaşılmasının güçte dışa bağımlılığı azaltabileceği belirtiliyor.
Sadece geçen yıl yaklaşık 473 gigavatlık (GW) yenilenebilir güç kurulumunun tamamlandığını ve toplam küresel temiz enerji kurulu gücünün yaklaşık 4 bin GW’a çıktığı tabir edilen raporda, fosil yakıt bazlı sistemden uzaklaşma sürecinin daha fazla fiyat dalgalanmalarına ve piyasada belirsizliğe yol açacağı vurgulanıyor.
Ayrıca bu sürecin, ülkeler ortasında güç alanında yeni bağımlılıklar meydana getirmesi ve güç ticaretini global boyuttan bölgesel seviyeye kaydırması bekleniyor. Böylelikle, klasik güç siyasetlerinin yine şekilleneceğine işaret ediliyor.
Ülkeler ortası uzun aralı güç ticareti azalabilir
Avrupa Güç Güvenliği İnisiyatifi Murahhas Üyesi Alberic Mongrenier, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, yenilenebilir gücün yükselişinin uzun uzaklıklı güç ticaretini azaltabileceğini söyledi.
Mongrenier, bu durumun ülkeleri güç şebekelerini düzgünleştirmeye ve ağlarını genişletmeye iteceğini tabir ederek, “Enerji sistemlerinin gücünü gitgide yenilenebilir kaynaklardan alması, ülkelerin daha az fosil ithalatına muhtaçlık duyacağı ve güç güvenliğinin artacağı manasına geliyor ki bu da Avrupa’nın lehine olacaktır.” diye konuştu.
Öte yandan, ülkeler ortası uzun aralıklı ticaretin tekrar de tam manasıyla sonlanmayacağına dikkati çeken Mongrenier, “Fosil yakıtların yerine, pak güç teknolojilerinin üretilmesi için muhtaçlık duyulan ‘kritik’ ve ‘stratejik’ minerallere odaklanılmaya başlandı. Hasebiyle başta güney ülkelerinden olmak üzere çeşitli mineral ve işlenmiş eserlerin ithal edilmesi gerekecek. Yani hala uzun aralıklı ticaret yapıyor olacağız. Bahis güç olduğunda hiçbir ülke dış dünyadan büsbütün izole olamaz.” değerlendirmesinde bulundu.
Mongrenier, ülkelerin değişmesi beklenen güç siyasetlerine şimdiden hazırlıklı olmaları gerektiğine işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Enerji güvenliği siyasetlerinde yeni bütüncül yaklaşımların benimsenmesi gerekiyor. Bu doğrultuda güç bağımsızlığımızı inşa etmek için, güç güvenliğini artırma potansiyeline sahip pak her türlü kaynak ve teknolojik gelişmeleri takip etmeliyiz. Ama bu durum, güç siyasetlerinde fazla içe dönük olmamızı gerektirmiyor. Oyunun kurallarına, yani etraf, iş gücü, şeffaflık, güvenlik ve hür ticaret standartlarına hürmet duyan, global ortaklarla ticaret sürdürülmeli.”
Tedarik kesintisi durumunda büyük riskler kapıda
Uluslararası bilgi şirketi Primary Vision Network Güç ve İktisat Analisti Osama Rizvi de fosil yakıtlardan yenilenebilir kaynaklara geçişte artması beklenen bölgesel güç bağımlılıklarının olumlu olduğu kadar olumsuz sonuçlarının da olabileceğini söyledi.
Rizvi, pak güce geçiş sürecinin daha istikrarlı bir güç piyasası yaratacağını tabir ederek, “Bu durum birebir vakitte ekonomik entegrasyon için daha güzel bir ortam yaratabilir ve güç ithal eden ülkeler için nakliye maliyetlerini azaltabilir. Lakin bölgesel güç bağımlılıklarının artması aşikâr ülkelerin elindeki pazar gücünü artırarak tedarik noktasında seçeneklerimizin daralmasına sebep olabilir.” dedi.
Ülkelerin yenilenebilir güce geçiş sürecinde eş zamanlılık sağlanmasının mümkün olmadığına değinen Rizvi, “Ayrıca muhtemel bir tedarik kesintisi durumunda ülkeleri daha büyük risklerin beklediğini söyleyebilirim. Adil güç geçişini garanti edemezsek aksiliklerin ortaya çıkması olasıdır.” sözlerini kullandı.
Rizvi, bilhassa Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra global güç sisteminde yapısal değişimlerin gözlemlendiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Yenilenebilir güce tam bir geçiş durumunda, en büyük değişimin Orta Doğu’da yaşanacağı öngörülüyor. Bu doğrultuda bölgedeki ABD dış siyasetinin da değişmesini beklemek yanlış olmaz. Ayrıyeten, kelam konusu durum deniz güvenliğinin merkezinin kaymasına sebep olacak ve yenilenebilir güç kaynaklarının üretildiği ülkeler daha çok ön plana çıkacaktır.”
Muhabir: His Alhan