MOSKOVA (AA) – Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kazandığı devlet lideri seçiminden sonra yarın yemin ederek yeni periyotta vazifesine başlayacak.
Rusya’da mart ayında yapılan devlet başkanı seçiminde yüzde 77,49 iştirakle oyların yüzde 87,28’ini kazanan Putin, 7 Mayıs’ta Kremlin Sarayı’nda düzenlenen merasimle yemin edecek ve 6 yıl daha vazifesini sürdürmeye devam edecek.
Putin’in yemin etmesiyle iş başındaki hükümet de istifa edecek. 2020’de yapılan anayasa değişikliği gereği artık yeni hükümet Rusya Parlamentosunun onayıyla vazifesine başlayacak.
Putin, yemin merasiminden sonra yeni hükümetin kurulması için başbakan adayını Rusya Parlamentosunun alt kanadı Duma’da milletvekillerinin onayına sunacak. Parlamento, başbakan adayını kabul etme ya da reddetme yetkisine sahip. Şayet milletvekilleri başbakan adayını 3 kez reddederse bu kez Putin, kendisi direkt parlamentonun onayına gerek olmadan başbakanı atayabilecek. Bu türlü bir durumda Putin, parlamentoyu feshetme ve yeniden milletvekili seçimleri yapma hakkına sahip olacak.
Başbakan adaylığı için Mişustin’in ismi öne çıkıyor
Rus basınında yapılan yorumlarda, mevcut Rusya Başbakanı Mihail Mişustin’in değişme ihtimalinin güç olduğu görüşü öne çıkıyor.
Savaş devrinde Batı ülkelerinin yaptırımları yüzünden ekonomik manada çöküş yaşanması beklenen ülke iktisadının, beklentilerin bilakis büyüme sağladığı gerekçesiyle Mişustin başarılı bir hükümet başkanı olarak görülüyor.
Başbakan, atanmasından sonra başbakan yardımcılıkları ile icracı bakanlıklar için adaylarını önerecek. Parlamentonun, kabinenin bu üyelerini de onaylaması gerekecek.
Rusya Devlet Başkanı Putin, dışişleri bakanı, savunma bakanı, adalet bakanı, acil durumlar bakanı ve içişleri bakanını Rusya Parlamentosunun üst kanadı Federasyon Kurulu ile istişare ederek Duma’nın onayı olmadan direkt atayacak.
Yasalar gereği, yeni hükümetin onaylanma süreci en fazla 20 Mayıs’a kadar sürebilecek. Fakat başbakan ve bakanlar kurulu aday listesinin 7 Mayıs’ta yemin merasiminden sonra çabucak parlamentoya sunulacağı, sonraki gün de Rusya Parlamentosunun alt kanadı Duma’da onaylanabileceği öngörülüyor.
Ekonomi kanadında isim değişikliği beklenmiyor
Mevcut bakanlar şurasında iktisat ve maliye ile ilgili bakanlıklarda başarılı icraat münasebetiyle önemli bir isim değişikliği beklenmiyor.
Batılı ülkeler, Şubat 2022’de başlayan Ukrayna savaşının akabinde Rusya’nın iktisadı ve milletlerarası ticaretine yönelik çağdaş tarihin en kapsamlı yaptırımlarını uygulamaya başladı. Bilhassa yaptırımlarla, Rus iktisadının temelini oluşturan güç, finans, savunma endüstrisi, lojistik ve havacılık üzere bölümler amaç alındı.
Batı’daki bankalarda, Rusya’ya ilişkin 300 milyar dolardan fazla varlık donduruldu. Rus bankaları SWIFT sisteminden çıkarıldı. Batılı çok sayıda şirket savaşın akabinde Rusya pazarından çekildi, faaliyetlerini durdurdu yahut değerli oranda azalttı. Tıpkı yıl ülke iktisadı yüzde 2,1 küçüldü.
Ancak bütün bunlara karşın misyondaki Mişustin hükümetinin aldığı önlemlerle Rus iktisadı birtakım aksaklıklara karşın 2023’te Avrupa ve ABD’yi geride bırakarak yüzde 3,6 büyüme gerçekleştirdi. Hatta geçen yıl ülkedeki işsizlik oranı yüzde 2,9’a kadar gerileyerek tarihin en düşük düzeyine indi.
İcracı bakanlıklarda değişiklik göz gerisi edilmiyor
Bir müddettir kamuoyunda eğitim, spor ve kültür siyasetlerindeki tenkitler nedeniyle ilgili bakanlıklarda isim değişikliği tahmini yapılırken Gençlik Bakanlığı oluşturulması ihtimali de bulunuyor.
Uzun yıllardır Rus diplomasinin başında bulunan deneyimli isim Sergey Lavrov’un dışişleri bakanlığı, Rus ordusunu ve Ukrayna’daki savaşı yöneten Sergey Şoygu’nun da savunma bakanlığı koltuğunu koruyacağı konuşuluyor.
Yeni hükümeti bekleyen ödevler
Rus önder Putin’in ekonomik alanda yeni hükümetten beklentisi yüksek. Rusya’nın yeni bölgeler olarak nitelendirdiği Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’un kalkınmasına yönelik ödevleri hükümetin masasına koyacak olan Putin, yeni silahların seri üretimi ve bu istikametteki bilimsel araştırmaların artmasını bekliyor.
Hükümetin memleketler arası finans alanında dolardan bağımsız hareket etmek için Rusya’nın ortaklarıyla çalışmalarına yük vermesini isteyen Putin’in öncelikleri ortasında Rusya’ya yatırım yapılması, girişimcilerin devlet tarafından desteklenmesi de yer alıyor.
Rus toplumunu “Batı’nın sapkın kültürel değerlerinden” müdafaaya yönelik siyasetleri öncelikleri ortasında sıralayan Putin’in, eğitim kalitesinin artırılması ve ailenin korunmasına yönelik siyasetlerin hayata geçirilmesini bekliyor.
Putin 5. kez devlet başkanı oluyor
Putin’in görev süresini uzatacak 2020’deki anayasa değişikliği referandumunu halk yüzde 77,92 ile kabul etmişti. Bu anayasa düzenlemesiyle Putin’in birincisi 2012’de başlayan ve 2024’te bugün sona erecek iki periyotluk vazife müddeti sıfırlandı. Böylelikle Putin, yeniden devlet başkanı seçildi. Bu değişiklikle Putin’in 2036’ya kadar devlet başkanı olarak kalabilmesinin yolu da açıldı.
Bu yıl 15-17 Mart’taki devlet başkanı seçiminde sandıktan galip çıkan Putin, Rusya Devlet Başkanlığı misyonunu 5. kez yapacak. Sovyetler Birliği periyodunda 1975’te Devlet Güvenlik Komitesinde (KGB) istihbarat elemanı olarak çalışma hayatına başlayan Putin, 1998’de Rusya Federasyonu’nun istihbarat kurumu Federal Güvenlik Servisinin (FSB) yöneticiliğini yaptı.
1999’da Rusya’nın 5. başbakanı olan Putin, 31 Aralık 1999’da Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in ani biçimde istifa etmesiyle devlet lider vekili oldu.
2000’de yapılan devlet başkanı seçimini kazanan Putin, 2008’e kadar bu vazifesi 2 devir yürüttü. Putin, iktidarının birinci devrinde Çeçenistan savaşı yüzünden güvenlik hususlarında faal siyasetler geliştirdi. Tıpkı vakitte dağılan Sovyetler Birliği’nden miras kalan makûs ekonomik şartları düzeltmek için birinci adımları atmaya başlayan Putin, Batı ile düzgün ilgiler kurdu, yeni petrol ve doğal gaz muahedeleri yaptı.
Batı’dan çektiği yatırımlarla Rus iktisadını geliştirmeye çalışan Putin, eski Devlet Başkanı Boris Yeltsin döneminde devlet mallarının özelleştirilmesiyle ortaya çıkan oligarklarla çaba etti.
Putin, ikinci başkanlık devrinde, “yayılmacı” olarak nitelediği Batılı siyasetleri engellemeye yönelik amaçlar geliştirdi. NATO’nun genişlemesine karşı koymak için çıkarlarını savunma gayretine giren Moskova, ABD’nin tek kutuplu dünya sisteminin kabul edilemez olduğu tezini öne çıkardı.
2008-2012 periyodunda devlet başkanlığına Dmitriy Medvedev seçilirken, Putin 2. sefer Rusya’nın başbakanı oldu. Moskova, NATO’nun 2008’deki tepede Ukrayna ve Gürcistan’ın ittifaka üyeliklerini gündeme getirmesini, Rusya’ya yönelik çevreleme siyaseti olarak kıymetlendirdi.
Medvedev’den çok siyaseten Putin’in aktif olduğu Moskova idaresi, Rusya’nın Batı tarafından çevrelenmesi algısı üzerine siyasetler üretti. 2008’de Rusya-Gürcistan savaşı yaşandı. Moskova, savaş sonrasında Gürcistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya ve Abhazya’yı tanıdı.
Bu devirde dünya ekonomik krizinin sonuçlarının üstesinden gelmekle meşgul olan Moskova, 1990’larda yaşanan demografik problemini çözmek için uğraştı.
Putin, 2012-2018 periyodunda 3. kez tekrar devlet başkanı seçildi. Batı ile rekabetin yaşandığı bu periyotta, NATO’nun Rus nüfuz alanında aktif olma eforuna dikkati çekilerek, İttifak Rusya için esas askeri tehdit olarak benimsendi.
Ukrayna krizinin baş göstermesi üzerine Rusya, 2014’te Kırım’ı yasa dışı formda ilhak etti. Moskova, 30 Eylül 2015’te terör örgütü DEAŞ ile çaba gerekçesiyle Suriye’ye müdahale etti.
Rusya, Belarus ve Kazakistan tarafından temelleri atılan, sonradan Kırgızistan ve Ermenistan’ın da üye olduğu Avrasya Ekonomik Birliği resmen 2015’te kuruldu.
Putin, 2018’deki seçimlerde de yaklaşık yüzde 77 oy alarak 4. kez devlet başkanı oldu. Bu dönem, Rusya ile Batı ortasında gerek siyasi gerek ekonomik olarak gerginliğin en sınır safhada yaşandığı periyot olarak kayıtlara geçti.
Ukrayna krizinin savaşa dönüştüğü sürecin başında Putin, 21 Şubat 2022’de Kremlin Sarayı’nda düzenlenen merasimle kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını tanıdı.
Putin, 24 Şubat 2022’de sabahın erken saatlerinde televizyondan halka hitap ederek “Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’a özel askeri operasyon” başlattıklarını duyurdu. Bu halde Rusya’nın Ukrayna’ya savaşı başladı. Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgeleri Putin’in 30 Eylül 2022’de imzaladığı kararnameyle yasa dışı ilhak edildi.
Muhabir: Ali Cura
