ANKARA (AA) – Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye’nin astronotları Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever’in iştirakiyle “Türk Uzay Bilim Misyonu Yörünge Altı Araştırma Uçuşu” bahisli basın toplantısı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda gerçekleştirildi.
Tuva Cihangir Atasever, burada yaptığı konuşmada, beklenen en erken fırlatma tarihinin 8 Haziran olduğunu belirterek, “Fırlatma, Virgin Galactic’in ABD’nin New Mexico eyaletinde bulunan Spaceport tesislerinden gerçekleşecek. Uzay aracında, 4 mürettebat ve 2 pilottan oluşan 6 kişilik takım yer alacak. Burada 7 farklı deneye imza atma bahtını elde edeceğiz.” dedi.
Araştırma uçuşunun gerçekleştirileceği aracın özelliklerine ve seyahatin kademelerine ait sunum yapan Atasever, şu bilgileri verdi:
“Virgin Galactic firmasıyla gerçekleştireceğimiz araştırma uçuşu, Alper abinin icra ettiği Falcon 9 roketi ile gerçekleştirilenden epey farklı. O’nun uçuşunda yeryüzünden birinci andan itibaren bir roketle havalanmışlardı. Benim uçuşumda ‘havadan fırlatma’ olarak isimlendirilen yaklaşık 45 bin feet irtifaya, yani 14 kilometrelik bir irtifaya denk gelecek yüksekliğe kadar taşıyıcı uçak ile uzay aracımız birlikte seyahat edeceğiz. Buradaki maksat atmosferin kalın katmanlarını aşmak. 14 kilometrelik irtifaya geldiğimizde ayrılma operasyonuyla uzay aracının üzerindeki roket motoru ateşlemesi gerçekleştiriliyor. Çok süratli formda, 1 dakika içinde ses suratının 3 katı kadar sürate erişiyor bu uzay aracı. 90 kilometrelik irtifaya çıkıp özgür düşüş gerçekleştiriyor. Roketin uzay aracı üzerindeki itki sonlandığı andan itibaren ise mikro yer çekimi şartları başlıyor, uzay aracımız özgür düşüş fazına giriyor. Atmosfere giriş fazında, uzay aracının üzerinde rastgele bir itki sistemi bulunmadığı için süzülerek iniş gerçekleştiriyor. Epey enteresan ve heyecanlı bir süreç olması bekleniyor bu süzülme fazının. Uzay aracı, taşıyıcı uçakla birlikte kalktığı piste iniş gerçekleştirecek. Bu uçuşun toplam 1,5 saat sürmesi bekleniyor.”
7 deney yapılacak
Atasever, bu uçuşun temel sebebinin bilimsel deneyler gerçekleştirmek olduğunun altını çizdi. Üzerindeki astronot tulumunun 3 deneye ait ekipmanları taşıyabilmesi için özel olarak revize edilmiş halini misyon esnasında giyeceğini belirten Atasever, uzayda yapacağı 7 deneyin ayrıntılarını anlattı.
Atasever, öncelikle BEACON isimli beyin görüntüleme deneyini yapacaklarını lisana getirerek, bu deney kapsamında başına takacağı yakın kızılötesi spektroskopisi ölçüm aygıtını uçuşun tüm fazlarında üzerinde taşıyacağını, böylelikle beynin prefrontal korteks bölgesindeki kan yayılımı ve omurilik sıvısının dinamiklerini inceleyeceklerini söyledi.
Mikro yer çekimi ortamında bedenin aşağı bölgelerinde bulunan sıvıların kafatasına yanlışsız toplandığına dikkati çeken Atasever, “Bu kafatası içindeki basıncı artırıyor. Bu durum, astronotların sıhhatiyle ilgili çeşitli sorunları beraberinde getirebiliyor. Mesela görmeleri bozulabiliyor. Bu duruma omurilik sıvısının tesiri birinci kez bir uzay uçuşunda gözlemlenecek. Buna ek olarak dünyayı uzak noktadan görmüş olmanın benim üzerimde yaratacağı ruhsal değişim ve dönüşümleri de araştırmacılarımız benden örnekler toplayarak ortaya koyacaklar.” sözünü kullandı.
IvmeRad Radyasyon Dozimetresi deneyiyle ne kadarlık bir radyasyona maruz kaldığı bilgisini elde edeceklerini belirten Atasever, daha sonraki süreçlerde uzay istasyonlarına gidecek bireylerin anlık olarak ne kadar radyasyona maruz kalacağına ait öngörüde bulunabileceklerini lisana getirdi.
İnsülin testi yapılacak
Atasever, TUA ve Axiom Space’in ortak deneyi olan Uzayda İnsülin Kalemi Testi ile özel bir kutu içine yerleştirilmiş 2 farklı insülin kaleminin uzaya taşınacağını ve bu ortamdaki doz transfer verimliliğinin birinci sefer test edileceğini söyledi.
Mikro yer çekimi ortamına ulaştığı anda uçuş tulumunda yer alan özel olarak tasarlanmış cep üzerinde bulunacak insülin kalemlerinin dozlarını ayarlayıp mekanizmayı etkinleştirileceğini anlatan Atasever, “Toplama kapları içine aktarılan ilaç dozları, uçuş sonrasında yüksek hassasiyete sahip terazi kullanılarak ölçülecek ve bu insülin kalemlerinin uzay ortamındaki doz transfer kabiliyeti belirlenecek. Böylelikle önümüzdeki yıllarda Dünya yörüngesinde inşa edilecek uzay istasyonlarına diyabetli bireylerin gitmesi halinde uygulanabilecek tedavi formüllerinin aktifliğine yönelik birinci deneme gerçekleştirilmiş olacak.” dedi.
Atasever, Yörünge Altı Uçuşta Vezikül Tahlili kapsamında ise uçuş öncesinde ve sonrasında kendisinden toplanan biyolojik örneklerin içinde bulunan hücre dışı veziküllerin, özel geliştirilen mikro akışkan çip vasıtasıyla izole edileceğini belirtti.
Mikro yer çekimi şartları münasebetiyle veziküllerin içeriğinde meydana gelen değişimlerin inceleneceğini lisana getiren Atasever, bu sayede gelecekte, astronotlar uzaya çıkmadan evvel uygulanabilecek birtakım uyumlandırma terapilerinin geliştirilme potansiyelinin araştırılacağını bildirdi.
Alper Gezeravcı’nın misyonunda yer alan MESSAGE, METABOLOM ve MIYELOID deneyleri de yeniden Atasever’in gerçekleştireceği Yörünge Altı Araştırma Görevi’nde uygulanacak. Datalar, bu misyonun sonucu prestijiyle pahalandırılacak.
“Uzay aracı emekliye ayrılacak”
Atasever, bunun bilimsel bir misyon olduğuna dikkati çekerek, kelam konusu mikro yer çekimi ortamından azamî faydayı elde edebilmek ismine titizlikle çalıştıklarını tabir etti.
Bu uçuşun seyahat yapacakları uzay aracının gerçekleştireceği 12. ve son uçuş olacağı bilgisini veren Atasever, “Bu uzay aracı artık emekliye ayrılacak. Virgin Galactic firması farklı sistem geliştirmeye yönelecek.” dedi.
Gezeravcı’dan Atasever’e tam destek
Astronot Alper Gezeravcı da Atasever’e uzay seyahatinde tam takviye vererek, “Nisan 2023’te eğitimlere kardeşim Tuva ile başladık. İki farklı bilimsel altyapıdan geliyoruz. Ben havacılık alanında deneyim ve bilgi birikimine sahibim. Tuva da mühendislik alanında çok geniş entelektüel bilgi birikimine ve deneyime sahipti. Karşılıklı olarak bu bilgi ve deneyimlerimizi paylaşma noktasında fevkalade keyif aldık. Tuva’nın algı kapasitesi ve özümseme potansiyeli epeyce fazla. Vereceğimiz rastgele bir tavsiyeye bu noktada muhtaçlık yok, bütün eğitimleri ziyadesiyle özümsemiş durumda, daima bir ortadayız, muhtaçlık duyulacak ve eksik olan her noktada birbirimizi destekleyecek noktadayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Gezeravcı, astronot ve bilim misyonu programı kapsamında 2022’den itibaren geçirdikleri süreci anlatarak, Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda (ISS) kaldığı müddet boyunca gerçekleştirdiği 13 deneye ait bilgiler verdi.
Bugüne kadar 26 kentte 34 üniversitede 40’ın üzerinde gençlik buluşması yaptıklarını söyleyen Gezeravcı, “100 binin üzerinde kardeşimizle bir ortaya geldik. Bu hafta yeniden 5 kentte 7 buluşma planlıyoruz. Yarın Malatya ve Adıyaman’a gideceğiz. Sonrasında Şanlıurfa, Elazığ ve Hatay’a giderek faaliyetlerimize devam edeceğiz.” diye konuştu.
Vatandaşlarla buluşmalarında yüksek teveccüh olduğunu belirten Gezeravcı, uzayla ilgili çabalarının artık anaokulu yaşındaki çocukların dahi hayallerinin eseri olarak çizdikleri fotoğraflara yansıdığını söz etti.
Bunun büyük bir ihtilal olduğunu söyleyen Gezeravcı, “Bu ülkenin çocuklarının artık hayallerini perdeleyebilecekleri hiçbir pürüze Türkiye’nin müsaade etmediğinin net bir iletisidir. İlgiden son derece mutluyuz. Bütün eğitim kurumlarından buluşma istikametinde talepler geliyor. Bütün kardeşlerimizin ayağına gitme uğraşını göstereceğiz.” dedi.
Muhabir: Zeynep Duyar,Ayşe Böcüoğlu Bodur