KUDÜS (AA) – Katar merkezli Al Jazeera televizyonunun tecrübeli saha muhabiri Ebu Akile, 11 Mayıs 2022’de sabah erken saatlerde, İsrail güçlerinin Batı Şeria’da bulunan Cenin kentindeki mülteci kampına düzenlediği baskını takip ettiği sırada İsrail askerlerinin açtığı ateşle başından vurularak öldürüldü.
Olayda Ebu Akile’nin yanında bulunan meslektaşı Ali es-Sumudi de sırtından yaralandı.
Filistin’de 25 yıldır misyon yapan gazeteci Ebu Akile’nin vazifesi başında ve üzerinde “basın” yazılı çelik yelek olduğu halde İsrail askerleri tarafından gerçek mermiyle vurularak öldürülmesi büyük reaksiyon çekti.
İsrail güçleri, Arap dünyasında Filistin’in ekran yüzü olarak tanınan Ebu Akile’nin son seyahatine uğurlandığı işgal altındaki Doğu Kudüs’te düzenlenen geniş iştirakli cenaze merasimi sırasında kalabalığa saldırdı ve naaşın taşındığı tabut yere düşme tehlikesi geçirdi.
Televizyonlarda canlı yayınlanan ve toplumsal medyada geniş yer bulan bu imgeler, izleyenleri hayretler içinde bırakırken İsrail polisinin cenazeye saygısızlığı gündem oldu.
Tüm deliller, İsrail askerlerince ve taammüden öldürüldüğüne işaret etti
Çok sayıda milletlerarası kurumun soruşturma ve incelemelerinin vardığı sonuç, Ebu Akile’nin İsrail askerleri tarafından taammüden ve amaç alınarak öldürüldüğünü gösterdi.
Londra Üniversitesi’ne bağlı araştırma kuruluşu “Forensic Architecture” ile Filistin El-Hak Kurumuna bağlı “Araştırmacı Mühendislik Birimi”nin olaya ait Eylül 2022’de yürüttüğü ortak bir soruşturma, İsrail askerlerinin Filistinli gazeteciyi taammüden öldürdüğünü ortaya koydu.
Gazetecilere ateş açılan ana ait eldeki imajların ve 3 boyutlu ölçüm yolunun kullanıldığı soruşturma sonucunda “olayda kasıtlı, ısrarlı ve tekrarlanan bir biçimde ateş açıldığı, ateşi açan askerin hedeftekilerin gazeteci olduğunu görebilecek konumda bulunduğu, etraftakilerin Ebu Akile’ye birinci yardımda bulunmasına mani olunduğu ve ateş açıldığı sırada bölgede Filistinli silahlı şahısların olmadığı” üzere bir dizi sonuca ulaşıldı.
Ebu Akile’nin vefatına neden olan merminin manzarasına ulaşan Al Jazeera da merminin İsrail ordusunun kullandığı mühimmatlardan olduğunu belirtti.
Al Jazeera’nın, askeri uzmanların görüşlerine dayandırılan araştırma haberinde, inceleme sonucu, Ebu Akile’nin vefatına neden olan yeşil uçlu merminin, zırhı delmek için tasarlandığı ve M4 tüfeğinde kullanıldığı bilgisine yer verildi. Haberde ayrıyeten merminin İsrail güçleri tarafından kullanılan 5,56 milimetre kalibreli mermilerden olduğu ortaya konuldu.
CNN, The New York Times ve Bellingcat üzere çok sayıda medya kuruluşu ve açık kaynak istihbarat platformunun data tahlillerine dayanarak yürüttüğü araştırma raporları da İsrail’in sorumluluğuna dikkati çekti.
Ebu Akile’nin ailesi ve Al Jazeera televizyonu, Filistinli gazetecinin öldürülmesiyle ilgili Milletlerarası Ceza Mahkemesine (UCM) şikayette bulundu.
Başvuruda, UCM’ye sunulan kanıtların, Ebu Akile’nin bulunduğu yerden İsrail askerlerine ateş açılmadığını tersine İsrail ordusunun Filistinli gazeteciye ateş ettiğini açıkça ortaya koyduğu ve İsrail ordusunun “Filistinli gazetecinin ateş sınırında kalarak öldürüldüğü” tarafındaki savının çürütüldüğü vurgulandı.
İsrail’in vakitle değişen açıklamaları
Olaydaki sorumluluğunu başta inkar eden ve Filistinli silahlı kümeleri sorumlu tutan İsrail, birbiriyle çelişen açıklamalarının akabinde, memleketler arası reaksiyonlar üzerine kademeli ve dolaylı olarak Ebu Akile’nin ölümündeki sorumluluğunu kabul etti.
İsrail Ordu Sözcülüğü, birinci olarak, Ebu Akile’nin vefatının çabucak akabinde yayımladığı, Filistinli silahlı ögelerin, ne vakit ve nerede kaydedildiği net olarak anlaşılmayacak halde ateş ederken çekilmiş kimi manzaralarını paylaşarak, Filistinli gazetecinin öldürülmesinden Filistin tarafını sorumlu tuttu.
Ardından İsrail ordusu, 17 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Ebu Akile’nin vefatının “hangi taraftan kaynaklandığının bilinemeyeceğini” argüman etti.
Söz konusu açıklamada, ordu soruşturmasına nazaran, Ebu Akile’nin “kasten vurulmadığı ve ayrım gözetmeksizin ateş açan Filistinli silahlı şahıslar tarafından mı yoksa kazara bir İsrail askeri tarafından mı vurulduğunun tespit edilemediği” kaydedildi.
İsrail ordusu, çok sayıda bağımsız memleketler arası kuruluşun ve medya organının yürüttüğü çalışmaların İsrail askerlerinin sorumluluğuna işaret eden raporlarının akabinde, 5 Eylül’de yayımladığı sonuncu raporunda, Ebu Akile’nin “yanlışlıkla İsrail ordusunun ateşiyle öldürülmüş olma mümkünlüğünün yüksek olduğunu” duyurdu.
Ebu Akile’nin öldürülmesine ait hiçbir İsrail askeri hakkında soruşturma başlatılmadı.
İsrail, “şeffaflıktan uzak, üstünkörü ve vakte yayarak” soruşturma yapıyor
ABD merkezli Gazetecileri Müdafaa Komitesi (CPJ), ortalarında Ebu Akile’nin de bulunduğu, 2001’den bu yana 20 gazetecinin İsrail askerlerince öldürülmesiyle ilgili İsrail’in bugüne kadar kimse hakkında soruşturma açmadığını ve türel süreçleri vakte yayarak sorumluları “akladığını” açıkladı.
Ebu Akile’nin öldürülmesinin birinci yılında CPJ tarafından hazırlanan raporda, Ebu Akile dahil birçok vazife başında iken İsrail tarafından öldürülen gazetecilerle ilgili İsrail makamlarının, “şeffaflıktan uzak, üstünkörü ve vakte yayarak” soruşturma yaptığına işaret edildi.
Raporda, “2001’den bu yana 20 gazetecinin öldürülmesiyle ilgili kimse hakkında soruşturma açılmadı. Hukuksal süreçler, ispat ve şahit tezleri dikkate alınmadan, olaylarda sorumluluğu bulunan kolluk kuvvetlerini aklayacak halde yürütüldü. İsrail makamları, gazetecilerin öldürülmesiyle ilgili hukuksal süreçleri uzatarak hesap vermekten kaçıyor ve Filistinlilerin adalet arayışını engelliyor.” sözlerine yer verildi.
ABD, İsrail’in söylemini benimsedi
ABD Dışişleri Bakanlığı, Ebu Akile’nin ölümüne neden olan kurşuna yönelik başlattığı isimli incelemenin sonuçlarına ait 4 Temmuz 2022’de yaptığı açıklamada, Ebu Akile’nin vefatına neden olan kurşunun “kaynağının tespit edilemediğini” lakin “muhtemelen İsrail güçlerince vurulduğu” sonucuna varıldığını duyurmuştu.
ABD’nin, Ebu Akile’nin öldürülmesiyle ilgili olarak İsrail’i direkt suçlayıcı tabir kullanmaması İsrail’e rahat nefes aldırırken, bu durum, Ebu Akile ailesi başta olmak üzere Filistin tarafında tepkiyle karşılandı.
ABD Adalet Bakanlığı ve Federal Soruşturma Ofisi (FBI) da ABD vatandaşı Filistinli gazetecinin öldürülmesiyle ilgili Kasım 2022’de soruşturma başlatmıştı.
Süreç sonunda olaya dahil olan İsrail askerlerinin soruşturulması için ABD’nin talepte bulunabileceği belirtilmişti. Fakat İsrailli yetkililer, Ebu Akile’nin vefatında sorumluluğu bulunan İsrail askerlerinin soruşturulmasını kabul etmeyeceklerini ve bu bahiste hiçbir tarafla işbirliği yapmayacaklarını açıkladı.
İsrail Gazze’deki soykırımda tarihi ihlallere imza attı
İsrail’in Gazze’ye 7 Ekim 2023’te başlattığı ataklarda yol açtığı yıkım ve sivil nüfusa karşı uygulamaları Milletlerarası Adalet Divanı’nda soykırım suçlamasıyla yargılanmasına yol açtı.
İsrail 7 Ekim’den bugüne Gazze Şeridi’ne aralıksız düzenlediği akınlarda, bayan, çocuk, sıhhat ve insani yardım çalışanları ile sivil savunma grupları üzere memleketler arası hukuka nazaran muhafaza altındaki basın çalışanları da gaye oldu.
Gazze’deki Filistin hükümeti Medya Ofisinin açıkladığı sayılara nazaran, İsrail’in akınlarında 7 Ekim’den bugüne 140’tan fazla basın çalışanı can verdi.
Uluslararası basın örgütlerine nazaran, İsrail’in Gazze hücumlarında öldürülen gazeteci sayısı II. Dünya Savaşı yahut Vietnam Savaşı’nı geride bıraktı.
Gözler Milletlerarası Ceza Mahkemesinde
İsrail’in işgal altındaki topraklarda işlediği insan hakları ve savaş hukuku ihlalleri bugüne kadar cezasız kalması nedeniyle her vakit reaksiyon topladı.
Ancak, İsrail ordusunun 7 Ekim’den itibaren Gazze’deki Filistinli sivil nüfusu maksat alan ve cezalandıran uygulamaları Güney Afrika Cumhuriyeti’nin müracaatıyla Memleketler arası Adalet Divanında soykırım suçlamasıyla yargılanmasına yol açtı.
Bunun yanı sıra Memleketler arası Ceza Mahkemesinin Gazze Şeridi’ne yönelik hücumlar nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı dahil üst seviye yetkililer hakkında tutuklama kararı vereceği sav edildi.
Bu gelişme şimdi sav niteliği taşırken, Netanyahu, yaptığı açıklamada, Mahkemeye meydan okuyarak, “Mahkemenin İsrail üzerinde hiçbir yetkisi yoktur; ordu ve devlet yetkilileri hakkında savaş cürümleri gerekçesiyle tutuklama buyruğu çıkarması ihtimali tarihi bir skandaldır ve Yahudi zıtlığıdır.” sözünü kullandı.
Netanyahu, dünya genelinde başkanlardan “bu tehlikeli adımı durdurmak için tüm nüfuzlarını kullanma” daveti yaptı.
ABD’li 12 Cumhuriyetçi Senatör, UCM Başsavcısı Kerim Han’ı “İsrail’i maksat alırsanız, biz de sizi gaye alırız.” sözüyle tehdit etti.
UCM Başsavcısı Han da ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin, Gazze’de soykırım işlemekle suçlanan Netanyahu dahil üst seviye İsrailli yöneticiler hakkında tutuklama kararı çıkarılmasını engellemeye çalıştıkları tezleri üzerine “görevlileri engelleme, sindirme yahut uygunsuz biçimde etkilemeye yönelik tüm teşebbüslerin derhal durdurulması” daveti yaptı.
Muhabir: Enes Canlı
