ANKARA (AA) – Türkiye Sebzeciler, Meyveciler ve Seyyar Pazarcılar Federasyonu (TÜSPAF) Başkanı Ali Karaca, TBMM gündeminde yer alan düzenlemeyle kapalı pazar yerlerinin yüksek fiyatlarla kiralanmasına neden olan uygulamanın kaldırılacağını belirterek, böylelikle pazarcıların maliyetlerinin düşürüleceğini, bunun da tüketicilere yansıyacağını belirtti.
Fiyat artışı ve stokçuluk cezalarının artırılmasını öngören Türk Ticaret Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Natürel Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komitesi’nde kabul edildi.
Teklifle kapalı pazar yerlerinin kullanımına ait de düzenlemeye gidilerek, satış yerlerinin pazarcılara yüksek fiyatlarla kiralanmasına neden olan hudutlu birebir hak yoluyla kiralama tarzı kaldırılıyor. Pazarlarda bulunan satış yerlerinin tahsis yordamıyla kullandırılması, böylelikle pazarcıların maliyetlerinin azaltılması amaçlanıyor.
Kanun teklifinin münasebetine nazaran, kapalı pazar yerlerindeki satış yerlerinin sonlu tıpkı hak metodu ile pazarcılık mesleğinden olmayan başka bireylere verilmesi ve bu yerleri alan şahıslarca de satış yerlerinin pazarcılara tekrar kiralanması ve bu kira bedellerinin yüksek olması, pazarcıların maliyetlerinin artmasına ve hasebiyle bu maliyetlerin tüketiciye yansımasına neden oluyor. Ayrıyeten, bu yerlerin pazarcı mesleği dışındaki bireyler tarafından yatırım aracı olarak görülmesi, kapalı pazar yerlerindeki satış yerlerinin fiyatlarının yükselmesine yol açıyor. Düzenlemeyle bu meselelerin önüne geçilmesi hedefleniyor.
“Pazar yerleri ücretsiz tahsis edilmeli”
TÜSPAF Başkanı Karaca, düzenlemeye ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Zerzevat ve Meyveler ile Kâfi Arz ve Talep Derinliği Bulunan Öbür Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da 2013 yılında yapılan değişiklikle pazar alanlarına ait birebir hak metoduyla kiralama yolunun getirildiğini söyledi.
Pazar yerlerinin hiçbir fiyat alınmadan pazarcı esnafına tahsis edilmesi gerektiğini belirten Karaca, kelam konusu değişiklikle satış yerlerinin ihaleyle satılmaya başlandığını anımsattı.
Karaca, parası ve sermayesi olmayan pazarcı esnafının bilhassa İstanbul, İzmir ve Bursa üzere vilayetlerde satış yeri alamadığına işaret ederek, ihaleyle iş insanlarının tezgah satın aldığını ve alınan yerlerin pazarcı esnafına kiralandığını anlattı.
Pazarcı esnafının da kiralama bedellerini sattığı esere yansıtmak zorunda kaldığına dikkati çeken Karaca, “10 liraya alınan domates 15 liraya satılması gerekirken 20 liraya satılmak durumunda kaldı. Bu da vatandaşın cebinden fazla para çıkmasına ve fiyatların fahiş halde artmasına neden oldu.” dedi.
Karaca, 10 yıldır pazar yerlerindeki kiralama yordamının kaldırılması için gayret verdiklerine işaret ederek, pazar yerleri pazarcılara tahsis edildiğinde, aracıların ortadan kalkacağını ve vatandaşların ucuz meyve ve zerzevat satın alabileceğini söyledi.
Enflasyon artışına bağlı olarak mesken ve dükkan kiraları yanında pazar yerlerinin kirasının da arttığına dikkati çeken Karaca, şunları kaydetti:
“Bu durum tekrar vatandaşın cebine yansıyor. Pazarcılıkla alakası olmayan bireylerin ihaleyle bu yerleri esnafa kiraya vermesi nedeniyle maliyetler artıyor, bu da vatandaşa yansıyordu. Artık vatandaşın ucuza meyve ve zerzevat yemesine de katkı sağlayacak bir düzenleme yapılıyor. Düzenlemeyle kapalı pazar yerlerinin yüksek fiyatlarla pazarcı esnafına kiralanmasının önüne geçilecek, bu da pazarcıların maliyetlerine ve münasebetiyle tüketicilerin cebine yansıyacak. Yeni düzenlemeyle tüketici de korunmuş olacak. Artık ortalama 500 ila 600 lira ortasında değişen bir pazar alışverişi maliyetinin 300 liraya kadar düşmesini öngörüyoruz. Artık bu yerler kiraya verilmeyecek, direkt pazar yerleri pazarcıya tahsis edilecek. Meclis’ten geçtikten sonra parası vatandaşın cebinde kalacak.”
Muhabir: Mehmet Can Toptaş