İSTANBUL (AA) – Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşegül Karataş’ın “Anadolu Akrep Faunasının Çeşitliliğini ve Evrimini Aydınlatma (Unravelling Diversity and Evolution of the Anatolian Scorpiofauna)” projesi kapsamındaki çalışmalara çeşitli kurallar bildirilerek müsaade verildiği öğrenildi.
Amerikan Ulusal Tabiat Tarihi Müzesi Müdürü Lorenzo Prendini’nin de katıldığı çalışmalar için alanda bulunan flora, fauna, doğal ve kültürel bedellerin yanı sıra ekosistem bütünlüğüne de ziyan vermeyecek biçimde yapılması, alanların özelliklerinin kaybolmamasına ihtimam gösterilerek yaban hayatının tahrip edilmemesi koşulu konulduğu kaydedildi.
Arazi çalışmalarının yapılacağı yerin vilayet merkezlerinde valiliğe, ilçelerde ise kaymakamlığa bilgi verilmesi, yerde yapılacak her türlü çalışmalara en az bir gün evvel Bakanlığın Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parkların Bölge Müdürlüğüne bağlı ilgili vilayet şube müdürlüklerine ve genel kolluk kuvvetlerine bilgi verilmesi hususu konulan dokümanda, kelam konusu çalışmaların 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu ve Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği kapsamındaki korunan alan sonları dahilinde kalması ve çalışmada yabancı araştırmacı bulunması nedeniyle mutlak suretle ilgili Vilayet Şube Müdürlüğüne bilgi verilmesi ve Bakanlığın Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar ilgili Bölge Müdürlüğünden yahut ilgili Vilayet Şube Müdürlüğünden bir teknik işçi eşliğinde yere çıkılmasının sağlanması istendi.
Toplanacak datalar yurt dışına çıkarılamaz hususu yer aldı
Araştırma sırasında elde edilen fotoğraf, görüntü, koordinat bilgileri üzere her türlü datanın, kurumun farklı bir müsaadesi olmaksızın yazılı, görsel, işitsel irtibat araçları ile toplumsal medya ve gibisi ortamlarda yayımlanmaması, bilimsel gayeler haricinde yayın yapılmaması unsuru yer alan dokümanda, ayrıyeten yabancı akademisyenlerin toprağa çıkmadan evvel Bakanlar Şurasının 88/12839 sayılı tarihli talimatı doğrultusunda gerekli evraklarını tamamlaması ve projede ismi geçen Türk akademisyenler olmadan toprağa çıkmaması gerektiği yer aldı.
Çalışmalar kapsamında toplanacak örneklerde Rapor Genel Tarif Bilgilerinde belirtilen bilgilere uyulması, örneklerin ve örneklerden elde edilecek olan her türlü eserin mutlaka yurt dışına çıkarılmaması ve ticarete mevzu edilmemesi vurgulanan müsaade yazısında, araştırma orta ve sonuç raporlarının basılı ve dijital ortamda birer kopyasının Genel Müdürlüğe gönderilmesi istendi.
Belgede, yapılan proje çalışması için 5 Şubat 2023 tarihli talebe belirtilen hususlara uyulması koşuluyla Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce 9 Mayıs 2023’te onay verildiği söz edildi.
İzin talep evrakında yurt dışına çıkarılmayacak beyanı
İzin talep dokümanında ise Lorenzo Prendini ile Karataş’ın dışında Ömer Halisdemir Üniversitesinde vazifeli zoolog Prof. Dr. Ahmet Karataş ile Amerikan Ulusal Tabiat Tarihi Müzesinde misyonlu doktora öğrencisi Javier Blasco’nun da yer aldığı projenin emelinin ise ilgili kuruma euscorpius ve model olarak kullanarak morfolojiyi, çok lokuslu DNA dizilerini ve euscorpius ve ilgili seviyesinde filogenisini birkaç tıbbın morfolojik datalarını, DNA dizilerini içeren evvelce var olan bir data setini euscorpius taksonomik durumunun çözülmeye çalışması ve yeni tiplerin keşfi olduğu belirtildi.
Talepte ayrıyeten elde edilecek gereçlerin Ömer Halisdemir Üniversitesinde inceleneceği ve yurt dışına çıkarılmayacağının beyan edildiği görüldü.
Olay
İstanbul Havalimanı’nda düzenlenen kaçakçılık operasyonunda, Anadolu’da yaşayan endemik tıptaki zehirli hayvan cinslerini yurt dışına kaçırmaya çalıştığı teziyle Amerikan Ulusal Tabiat Tarihi Müzesi Müdürü Lorenzo Prendini gözaltına alınmış, zanlının valizinde yapılan aramada, içinde sıvı bulunan 88 plastik tüp şişe, 58 klipsli poşet içinde Türkiye’ye ilişkin endemik cinsteki yaklaşık 1500 akrep, tarantula ve örümcek üzere hayvan cinsleri ele geçirilmişti.
Hakkında “5607 Kaçakçılıkla Uğraş Kanunu’na muhalefet” hatasından süreç başlatılan kuşkulu Prendini, emniyetteki süreçlerin akabinde polis eşliğinde Gaziosmanpaşa Adliyesine sevk edilmiş, isimli denetim koşuluyla özgür bırakılmıştı.
Şüpheli emniyetteki tabirinde ise “New York City Üniversitesinde profesör olarak işime devam ediyorum. Valizler bana ilişkin, sayısını bilmediğim hayvanları Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden topladım. Bunlarla ilgili araştırma yapacaktım, uzun süreceği için yanımda götürmek istedim. Daha evvel öteki ülkelerde de benzeri halde çalışmalar yaptım, oradakileri ülkeme götürebildim. Türkiye’de de bunu yapabileceğimi düşündüm, yasa dışı olduğunu bilmiyordum.” dediği öğrenilmişti.
Prendini, BBC’ye yaptığı açıklamada, aldığı müsaadelerin dikkate alınmadığını argüman ederek, “Meslektaşlarımın uyuşmazlık yaşadığı ve bilimsel araştırmaları son derece tartışmalı bir ‘uzmanın’ sözlerine güvendiler.” sözünü kullandı.
Prendini, AP’ye e-posta aracılığıyla yaptığı açıklamada ise polisin araştırmasını Türk bilim insanlarıyla işbirliği içinde yürütmek için Türkiye hükümetinden aldığı müsaadeleri göz gerisi ettiğini öne sürdü.
Muhabir: Emrah Gökmen
