ANKARA (AA) – AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, iklim değişikliğinin nedenleri ve nasıl önlenebileceği konusunda dünya çapında farkındalığın artırılması gayesiyle her yıl 15 Mayıs “Dünya İklim Günü” olarak kutlanıyor. Bu günde iklim krizini önlemek için atılması gereken adımlar üzerinde duruluyor.
Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, AA muhabirine, iklim değişikliğinin tesirlerinin artarak devam ettiğini söyledi.
Türkiye’nin “bölgesel kuraklık ülkesi” olduğunu belirten Yıldız, iklim değişikliğinin tesirlerinin, kısa vadeli, çok şiddetli ve mahallî yağışlarda, sıcak hava dalgalarında ve orman yangınlarında artış ile ziraî üretimde azalma formunda ortaya çıktığını lisana getirdi.
Yıldız, ülkede yaşanan bölgesel kuraklıkların Trakya, Ege, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu’nun kimi bölgelerinde daha sık tekrarlandığına dikkati çekti.
Yağışların ise artık daha ani ve çok şiddetli düşmeye başladığına işaret eden Yıldız, hem yağışlarda yaşanan bu değişimin hem de kuraklığın, su kaynaklarını tehdit ettiğini söyledi.
“Su idaresi, iklim değişikliğinin belirsizliklerini yönetebilecek biçimde geliştirilmeli”
Yıldız, iklim değişikliğinin tesirlerinin global ölçekte azaltılması için sera gazı salımının azaltılarak ortalama sıcaklık artışının denetim altına alınmaya çalışıldığına işaret ederek, “Ülke ölçeğinde riskleri azaltmak için öncelikle su idaresinin, iklim değişikliğinin ortaya çıkardığı belirsizlikleri yönetebilecek formda geliştirilmesi gerekiyor. Bu kapsamda teknolojik gelişmeler de kullanılarak ziraî, kentsel, evsel ve sanayi su kullanımlarımızın çok verimli hale getirilmesi lazım. Ayrıyeten kuraklığa sağlam bitki tiplerinin geliştirilmesi de bilhassa gelecekte besin teminatının sağlanması açısından kıymetli.” değerlendirmesinde bulundu.
Yıldız, su kaynaklarının ölçü ve kalite olarak sürdürülebilirliğinin sağlanması için ırmak havzası ölçeğinde uygun yönetilmesi gerektiğini belirterek şunları tabir etti:
“Bu mevzuda bizim 3K olarak tanımladığımız bir plana gereksinim var. Ülkeler su kaynaklarıyla ilgili ‘koruma’, ‘kullanma’ ve ‘kurumsal kapasite geliştirme’ adımlarını ırmak havzası ölçeğinde süratle uygulamaya geçirmelidir. Bu kapsamda doğal etrafın ve su kaynaklarının korunması, suyun en verimli halde kullanılması için altyapının ve toplumsal şuurun geliştirilmesi, en düzgün biçimde yönetilmesi için kurumsal kapasitenin dijital teknoloji dayanaklı olarak artırılmasına muhtaçlık var. Birçok ülkede sürdürülebilir bir iktisat için su idaresi anlayışının ve su kullanım alışkanlıklarının radikal bir halde değiştirilmesi gerekiyor.”
Yıldız, Türkiye’de geçen yıl suyun merkezi idaresi ve kurumların uyumundan sorumlu “Ulusal Su Kurulu” oluşturulduğunu lisana getirerek, “Ülkemiz, ırmak havzası ölçeğinde bütünleşik bir su idaresine yönelik çok değerli adımları tamamlamıştır. Önümüzdeki devirde su yasası taslağını da maddeleştirerek havza ölçeğinde kurumsallaşmayı da tamamlayacaktır.” diye konuştu.
“Ağaçlandırma projeleri de iklim değişikliğiyle çabada önemli”
İklim Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Emrah Alkaya da Türkiye’de iklim değişikliğinin su kaynaklarının azalması, ziraî üretimde düşüşler ve orman yangınları üzere sıkıntılarla kendini gösterdiğini söyledi.
Alkaya, global karbon emisyonlarını azaltmak için milletlerarası işbirliğinin kural olduğunu belirterek, güneş ve rüzgar gücü üzere yenilenebilir güç kaynaklarının toplam güç üretimindeki hissesinin artırılması gerektiğini vurguladı.
Yenilenebilir güç kaynaklarına yatırım yapılmasının değerli olduğu lisana getiren Alkaya, “Altyapı yatırımları, bilhassa su idaresi ve ziraî sistemlerin iklim değişikliklerine ahenk sağlaması için gereklidir. Akıllı tarım teknolojileri ve su tasarrufu yolları bu süreçte kritik rol oynuyor.” diye konuştu.
Alkaya, ağaçlandırma ve ormancılık projelerinin de iklim değişikliğiyle gayrette kritik rol oynağını tabir ederek, tarım, su ve kıyı bölgelerinin idaresi üzere alanlarda yapılan yatırımların, iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerine karşı dirençli bir toplum oluşturabileceğini söyledi.
İklim değişikliğinin ziraî tesirlerini azaltmak için ise çiftçilerin etrafa hassas uygulamaları benimsemeleri gerektiğini belirten Alkaya, şunları kaydetti:
“Örneğin, su tasarrufu sağlayan sulama sistemlerinin kullanımı, hava şartlarına daha sağlam tohum çeşitlerine geçiş ve toprak sıhhatini müdafaaya yönelik organik malzemelerin kullanılması bu metotlardan bazılarıdır. Ayrıyeten tarım alanlarının verimli bir formda yönetilmesi için dijital araçlar ve bilgi tahlil platformlarından yararlanılabilir. Bu teknolojiler, çiftçilere toprak nemini, hava durumunu ve bitki sıhhatini daha yeterli izleme fırsatı sunarak, karar verme süreçlerini takviyeler ve daha şuurlu tarım pratiklerine imkan tanır.”
Küresel seviyede iklim değişikliği çalışanların sıhhatini tehdit ediyor
“2023 Avrupa İklim Durumu Raporu”na nazaran, Avrupa’da geçen yıl, kayıtlara geçen “en sıcak yahut ikinci en sıcak” yıl olurken, buna bağlı vefatlar son 20 yılda yaklaşık yüzde 30 arttı. Avrupa’da geçen yıl 63 kişi fırtınalar, 44 kişi seller, 44 kişi de yangınlar nedeniyle hayatını kaybetti.
Birleşmiş Milletler Milletlerarası Çalışma Örgütünün raporuna nazaran de iklim değişikliği, global çapta çalışanların yüzde 70’i için kanserden teneffüs hastalıklarına, kalp-damar hastalıklarından böbrek işlev bozukluklarına kadar önemli sıhhat problemlerine neden olmaya başladı.
Muhabir: Seda Tolmaç
