İSTANBUL (AA) – 91’inci kuruluş yıl dönümünü kutlayan milli bayrak taşıyıcı şirket THY’nin, kıtaları aşan başarı öyküsü 20 Mayıs 1933’te başladı.
“Devlet Hava Yolları İşletmesi” adıyla kuruluşu yapılan ve Türkiye’nin ilk havacılarından Fesa Evrensev’in ilk genel müdürlüğü üstlendiği bu dönemde filoda yalnızca 5 uçak ile 7 pilot, 8 makinist, 8 memur ve 1 telsizci olmak üzere toplam 24 çalışan bulunuyordu.
İlk filoda 2 adet 5 koltuklu King Bird, 2 adet 4 koltuklu Junkers F-13 ve 1 adet 10 koltuklu ATH-9 yer alırken, yeni uçakların alınmasıyla 1936’da uçak sayısı 8’e, koltuk sayısı 64’e ulaştı.
Devlet Hava Yolları İşletmesi’nin adı 1938’de “Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü” olarak değiştirilerek Ulaştırma Bakanlığına bağlandı. Filosundaki uçak sayısı 52’ye, koltuk sayısı ise 845’e ulaşan işletme, 1945’te uçulan şehir sayısını 3’ten 19’a çıkardı.
Türkiye’nin ilk yurt dışı uçuşu 1947’de İstanbul’dan Atina’ya yapılan seferle gerçekleşti. 1951’de 33 uçaklık filoyla Lefkoşa, Beyrut ve Kahire gibi yeni noktalara seferler düzenlenmeye başlandı.
“Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı” adını alarak 1956’da şirketleşen THY, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA’nın üyeleri arasına katıldı.
1958 yılında 5 adet Viscount 794 uçağı filosuna katan THY, pistonlu motorlardan jet motorlu uçaklara geçerek Türk havacılık tarihinde yeni bir dönemi başlattı.
1959’dan beri aynı THY logosu
Grafik tasarımcısı Mesut Manioğlu, 9 bin metreye ulaşan irtifada kıtalararası uçuş yapabilmesiyle bilinen yaban kazından ilham alarak 1959’da THY’nin bugün de kullanılmaya devam eden logosunu çizdi.
1973’te Avrupa’nın ilk McDonnell Douglas DC-10 uçağı THY filosuna katılırken, 40 yıl önce 30’dan az olan personel sayısı 4 bin 437’e yükseldi.
THY, kuruluşunun 50’nci yılı olan 1983’te artık yıllık 2,5 milyon yolcu taşırken, Avrupa, Orta Doğu ve Uzak Doğu uçuşlarından sonra Amerika’ya da uçmaya başladı.
Uçuşlarda teknolojik atılım
İlk internet sitesini 1996’da yolcularının hizmetine sunan THY, 2001’de çağrı merkezi üzerinden rezervasyon yapmaya başladı.
2000 yılının başında THY bünyesinde Turkish Cargo markası kuruldu.
29 Ocak 2001’den itibaren Sabiha Gökçen Havaalanı’ndan Ankara’ya seferler başladı.
2003’te elektronik bilet ve online check-in uygulamalarıyla bilet almayı çok daha kolay hale getiren THY, kurumsal internet sitesi “turkishairlines.com”u 2017’de hizmete sundu.
30 Nisan 2005’te İstanbul Anadolu Yakası’ndaki Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan iç hat uçuşlarına başlandı.
23 Mayıs 2006’da yüzde 100 hissesi THY’ye ait olan THY Teknik A.Ş. iştirakler arasına katıldı.
27 Eylül 2006’da Turkish Do&Co ikram şirketini kuran THY, uçaklarda şeflerin hazırladığı seçkin menüleri yolcularına sunmaya başladı.
2007’de uluslararası hava yolu değerlendirme şirketi Skytrax, THY’ye verdiği yıldız sayısını 4’e çıkardı.
2008’de dünyanın en büyük hava yolu ittifakı Star Alliance’ın üyesi olarak seçkin hava yolu markaları arasına katılan THY, ikram hizmetlerini yeniledi.
THY’nin Sabiha Gökçen merkezli alt markası AnadoluJet, 23 Nisan 2008’de uçuşlara başladı.
TGS Yer Hizmetleri AŞ, 26 Ağustos 2008’de THY ve Havaş Havaalanları Yer Hizmetleri AŞ’nin yüzde 50’şer ortaklığıyla kuruldu.
18 Eylül 2009’da THY ve OPET Petrolcülük AŞ’nin yüzde 50’şer ortaklığıyla Turkish Opet AŞ kuruldu.
Türkiye’nin ilk mobil hava yolu uygulaması “mobil.thy.com” hizmete sunuldu.
THY, 2011 yılında Skytrax tarafından Avrupa’nın en iyi hava yolu seçildi.
13 Mayıs 2011’de yüzde 30 hissesi THY, yüzde 21 hissesi THY Teknik A.Ş. ve yüzde 49 hissesi Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş’ye ait olarak uçak içi kabin ve koltuk imalatı yapan TCI – Cabin Interior şirketi kuruldu.
Dünyanın en çok ülkesine uçan hava yolu
2012’de uçuş ağı 200 destinasyona ulaşan THY, “Dünyada en fazla ülkeye uçan hava yolu şirketi” oldu.
2013’te Avrupa’nın en fazla yolcu taşıyan ikinci hava yolu şirketi olan THY, Skytrax tarafından “Avrupa’nın En İyi Havayolu Şirketi”, “Güney Avrupa’nın En İyi Hava Yolu Şirketi” ve “En İyi Business Class İkram Servisi” ödüllerine layık görüldü.
2014’te 264 destinasyona uçan THY, dünyanın dördüncü büyük uçuş ağına sahip hava yolu şirketi oldu.
2015’te 500 milyonuncu yolcuyu taşıyan THY, Skytrax tarafından beşinci kez üst üste “Avrupa’nın En İyi Hava Yolu Şirketi” seçildi.
5 Şubat 2016’da 300’üncü uçağını teslim alan THY, Skytrax tarafından altıncı kez üst üste “Avrupa’nın En İyi Hava Yolu Şirketi” seçildi.
2017’de THY, Skytrax tarafından üst üste 9’uncu kez “Güney Avrupa’nın En İyi Hava Yolu Şirketi” ilan edilmesinin yanında “En İyi Business Class İkram Servisi”, “En İyi Business Class Özel Yolcu Salonu” ve “En İyi Business Class Özel Yolcu Salonu İkramı” ödüllerinin sahibi oldu.
12 Temmuz 2018’de filoya yeni nesil A320/321 NEO ve 17 Ağustos 2018’de ise B737 MAX 8/9 dar gövde uçaklar teslim alınmaya başlandı. 750 milyonuncu yolcu taşındı. 60 uçaklık THY tarihindeki en büyük geniş gövde uçak siparişi olan A350-900 ve B787-9 siparişleri verildi.
THY, 29 Ekim 2018’de hizmete açılan İstanbul Havalimanı’na taşındı. Taşınmanın ardından yenilenme sürecine giren THY, kurumsal kimliğini yenileyerek kabin üniformalarını değiştirdi.
1 Mart 2019’da İstanbul Havalimanı yatırımları kapsamında ilk 7 operasyonel tesisin açılışı yapıldı. 20 Mart 2019’da ekip terminali binası açıldı. 350 uçaklık filoyla dünyanın en büyük 10’uncu hava yolu olundu.
21 Şubat 2020’de akaryakıt ikmal tesislerinin işletilmesini sağlamak amacıyla TFS Akaryakıt Hizmetleri A.Ş. kuruldu.
31 Ağustos 2020’de İstanbul Havalimanı uçak bakım hangarlarının açılışı yapıldı. Turkish Cargo, Aircargo News Ödülleri’nde “Yılın Kargo Hava Yolu” ödülüne layık görüldü.
29 Temmuz 2021’de İstanbul Havalimanı Ana Kargo (SmartIST) binası açıldı. THY, ilk kez bir hava yoluna takdim edilen “APEX World Class Ödülü”ne layık görüldü.
2022 yılında THY, Skytrax tarafından bir kez daha “Avrupa’nın En İyi Hava Yolu” ödülüne layık görüldü.
2002’de 65 uçağı olan THY, Avrupa’nın en genç ve modern filosuna sahip olma hedefiyle uçak sayısını 2006’da 100’e, 2012’de 200’e, 2016’da 300’e ve 2024’te ise 456’ya çıkardı.
24 Şubat 2023’te 400’üncü uçak teslim alındı. Nisan ayında 1 milyarıncı yolcu taşındı. THY, Havayolları Yolcu Deneyimi Derneği (APEX) tarafından “5 Yıldızlı Global Hava Yolu” ödülüne üst üste altıncı kez layık görüldü.
Muhabir: Gökhan Yılmaz
