İSTANBUL (AA) – Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen “Güvenilir Gıdada Yeni Dönem” konulu basın toplantısında açıklamalarda bulunan Yumaklı, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Taklit ve hileli gıda listelerinin artık anlık olarak elektronik ortamda tüketicilerle paylaşılacağını dile getiren Yumaklı, listelerin bugünden itibaren guvenilirgida.tarimorman.gov.tr adresinde yer alacağını söyledi.
Bakanlığın Tarım Cebimde uygulamasında taklit ve tağşiş ürünlerin yer alıp almadığına ilişkin bir soru üzerine Yumaklı, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Uygulamada, taklitle ya da halkın sağlığını tehlikeye düşürücü gıdaların satışıyla ilgili herhangi bir şey yok. Şimdi bir kafeteryaya gidiyorsunuz. ‘Tarım ve Orman Bakanlığının denetimiyle ilgili barkodu gösterir misiniz?’ diyorsunuz. Bunu kapısına, önündeki menüye koymuş oluyor. Onu okuttuğunuz zaman o işletmenin bizim tarafımızdan kaç kez denetlendiğini görmüş oluyorsunuz. Tarım Cebimde uygulamasını indirmenizi ve gittiğiniz yerleri sormanız çok iyi olur. Bize de yardımcı olur. Bu konuda gönüllülük esası var.”
“Çiftçi eylemlerinde oluşturulmaya çalışılan ortam bizde olmadı”
Bakan Yumaklı, bu sezon üreticinin de tüketicinin de fiyatlardan mutlu olmadığına ilişkin bir yoruma karşılık, Türkiye’de 206 başlıkta ürün bulunduğunu belirterek, alt başlıklarla binlerce üründen bahsedildiğini söyledi.
“Sorun olan ürünlerin tamamı planlı bir şekilde yapılmayıp sözleşmeli üretime dahil olmayan ürünler.” diyen Yumaklı, şu bilgileri verdi:
“Şöyle bir veri var. Neresi olduğunu söylemeyeyim, (bu sezon) sorun çıkan ürünlerden sözleşmeli üretim yüzde 60’tan yüzde 40’a düşmüş. Takdir edersiniz ki pandemiden bu yana fiyatlama davranışı bozuldu. Çiftçi eylemleri konusunu daha önce bahsetmiştim. Burada herhangi bir önerisi olmayıp demokrasiyi farklı yerlerde aradıkları gibi, buna ilişkin konuları da üreticilerin bu yönünü kullanarak, onları sokağa davet eden bir anlayış maalesef önderlik etti buna. Ama daha sonra bir parti şeyine dönüştü ve çiftçilerimizin kahir ekseriyeti buna dahil olmadıkları için bu bahsedildiği gibi, Avrupa’daki gibi oluşturulmaya çalışılan ortam bizde olmadı. Ben sorun yok demiyorum. Ancak bu sorun ile ilgili onlar bu gösterileri organize etmekle uğraşırken biz çözümle uğraşıyorduk. Yani hiçbir çözümleri, yapısal tahayyülleri yok. Neyin ne olacağına dair bir şey yok. Sadece hadi bakalım gelin sokağa ve şunu söyleyin, bunu söyleyin.”
“(Bazı ürünlerdeki düşük fiyat sorununu) Büyük oranda çözdük”
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, fiyatlama davranışlarının üreticinin aleyhine geliştiği belirtilen salçalık domates fiyatlarına değinerek, şu açıklamalarda bulundu:
“İlk İzmir’de başladı. Orada sözleşmeli üretimle ürün verenlerin hiçbirisinde problem yoktu. Sözleşmeli üretim yapmayıp ürününü satamayanlar fiyatlar düştüğü için şikayet edince bunu firmalarla fabrikalarla konuşarak büyük oranda çözdük. Tarım Kredi Kooperatifleri’ni devreye soktuk. Bizim beklentimiz Manisa, Balıkesir, Bursa, yani hasadın bu şekilde gitmesiydi. Ancak iklim değişikliği burada da etkisini gösterdi ve bu illerde aynı anda hasat oldu. Ürün de çok çok fazla olmamakla beraber, yani yaklaşık 500-600 bin ton civarında, Türkiye çapında çok da önemli değil. Yine farklı ürünler için hangileri bunlar? Karpuzda ve kısmen biberde yaşandı. Ama ben size 206 üründen bahsettim. Dolayısıyla burada konu maalesef bunun kullanılma çabalarıdır. Başka bir şey değil. (Sonuç olarak) Büyük oranda çözdük. Yine biz çözdük elbette.”
Yumaklı, iki hususun üzerinde durduklarını ve birincisinin “sözleşmeli üretim” olduğunu kaydederek, “Sözleşmeli üretim yapmazsanız, bir ürünü ürettiğinizde nereye satacağınızla ilgili planınız yoksa bunların yaşanması işten bile değil. Kaldı ki sadece bu sene de yaşamıyoruz.” diye konuştu.
Bu seneden itibaren ister sözleşmeli ister sözleşmesiz olsun üretim planlamasının başta stratejik ürünlerde mutlaka uygulanmasını amaçladıklarını dile getiren Yumaklı, bundan sonraki süreçte bunu yaşamak istemediklerini vurguladı.
“Ambalaj üzerindeki tüketiciyi yanıltan ifadelere toleransımız yok”
Bakan Yumaklı, ürün denetimine yönelik ALO 174 hattının yanı sıra sosyal medya hesaplarından ve WhatsApp aracılığıyla gelen talep ve şikayetleri de dikkate aldıklarını belirterek, ambalaj üzerindeki tüketiciyi yanıltan hususları mutlaka tespit ettiklerini, bunlara hiçbir şekilde toleranslarının bulunmadığını vurguladı.
Taklit ve hileli ürün tespit ettiklerinde verilen cezalarla ilgili üst sınırları zorladıklarını dile getiren Yumaklı, yakalamaların tamamını Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile de paylaştıklarını anlattı.
Tarım alanlarına bungalov yapılmasının yasal olmadığının altını çizen Yumaklı, “Kanuna aykırı işler yapılıyor. İl müdürlüklerimiz bununla ilgili suç duyurularında bulunuyorlar valiliklere. Onların da yasanın gereğini yapmaları gerekiyor. Son dönemde hobi bahçeleri başlığında tereddüde düşülen bazı hususlar var. Bununla ilgili de yeni yönetmelik çalışmamız devam ediyor. Bittiğinde o biraz daha konuyu netleştirecek.” şeklinde konuştu.
“Fiyat dalgalanmalarını engellemenin yolu planlı üretim ve organize tarım bölgeleri”
Bakan Yumaklı, Türkiye içerisindeki bütün ürünlerin denetlendiğini, sadece ihraç ürünlere denetim uygulanmadığını belirterek, pazara sunulamayacak ürünlerin imha edildiğini söyledi.
“Çiftçilere nakliye desteği verilebilir mi?” şeklindeki soru üzerine Yumaklı, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Elbette bu bir bütün. Tek bir perspektiften bakıp sadece bunun desteğinin verilmesi sorunu çözmeyecek. Sorunu çözmenin yollarından birisi planlı üretimi üreticisinden tüketicisine kadar herkesin net bir şekilde algılayıp uygulaması. İkincisi, özellikle organize tarım bölgelerinin 12 ay üretim yapabilecek kabiliyette olmaları ve yüksek gıda tüketimi olan şehirlere olan yakınlıkları. Bu bölgelerin içerisinde paketleme tesislerinin bulunması ve fireyi sıfıra indirecek hususların olması bize bu kolaylığı sağlayacak. Üretim planlamasındaki en önemli kalemlerde mazot ve gübre desteği. Bizde taşıma daha çok kara yoluyla yapılıyor. Demir veya deniz yolu çok tercih edilmiyor. Bu konu ile ilgili Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile organize sanayilerin kurulması ile ilgili birtakım şeyler konuşuyoruz ancak bunlar yapısal ve zaman alıcı hususlar.”
Yumaklı, fiyatlama davranışlarında bir gün içerisinde birkaç farklı fiyat listesinin yayınlanmasının doğru olmadığının altını çizdi.
“Hal Yasası çalışmaları başladı, uzun sürmeyecek”
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, Hal Yasası düzenlemesine ilişkin bir soru üzerine, şu ifadeleri kullandı:
“Hal Yasası düzenlemesi ile ilgili geçtiğimiz hafta Ticaret Bakanlığımız ile çok uzun süren bir toplantı yaptık ve bu Hal Yasası’ndaki değişiklik ihtiyacının hızla yerine getirilmesi için iki bakanlık olarak birlikte çalışacağız. Yani halihazırda hem ürünlerin tüketiciye uygun vasıflarda hem de uygun fiyatla ulaşmasının önündeki engeller konusunda çalışma yapacağız. Hal Yasası’nda değişiklik konusunda her iki bakanlık olarak da çalışacağız. Bu çok uzun sürmeyecek, arkadaşlarımız çalışmaya başladı.”
Yumaklı, yurt dışından tarım arazisi kiralanıp kiralanmadığına ilişkin soruya karşılık, “Türkiye hiçbir ülkeden bir metrekare toprak bile kiralamadı. Bununla ilgili bazı çalışmalar başlamış ama uygulanamamış. Medyaya da yansıyan protokolden bahsediyorsunuz ama o hayata geçmemiş, hiçbir şekilde geçememiş.” diye konuştu.
Yurt dışından gelen yatırımcılara verdikleri desteklerden bahseden Yumaklı, bu konuda tersine göç olmasını beklediklerini bildirdi.
“En çok taklit ve tağşişe et ve süt ürünlerinde rastlıyoruz”
Bakan Yumaklı, en çok taklit ve tağşiş yapılan sektörlere ilişkin soru üzerine, “En çok et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünlerinde taklit ve tağşişe rastladık. En az da meyve ve sebze işlemede. İthal ürünlerde de zaman zaman tespitlerimiz oluyor. Onlara da aynı şeyi uyguluyoruz.” ifadelerini kullandı.
Tarımsal üretimin ülkenin bağımsızlığı noktasındaki önemine işaret eden Yumaklı, Türkiye’nin avantajlarını doğru şeyleri yaparak koruyabileceğini ve artırabileceğini söyledi.
Yumaklı, gelecek nesle sürdürülebilir bir tarım bırakmak için çabaladıklarını ancak üretim planlaması gibi önemli bir konunun yeterince gündem olmadığını vurguladı.
Muhabir: Uğur Aslanhan
