ANKARA (AA) – Sudan’ın Ankara Büyükelçisi Nadir Yousif Eltayeb, Sudan Dışişleri Bakanlığı tarafından duyurulan ulusal diyaloğu, nitelikli geçiş hükümetini, anayasal bildirinin incelenmesini ve olası ateşkes şartlarını içeren yol haritasına ilişkin, “Uluslararası toplumun bunu destekleyeceğini ve dikkatlice okuyacağını umuyorum. Çünkü gerçek bir çözümü temsil ediyor.” dedi.
Eltayeb, Sudan’daki son duruma ve gelişmelere ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Son iki haftada yaşanan gelişmelerin gerçekten tarihi olduğunu belirten Eltayeb, Sudan ordusunun, başkent Hartum’un büyük çoğunluğunu tekrar ele geçirdiğini ifade etti.
Eltayeb, Hartum’daki petrol rafinerisinin ele geçirilmesinin, en önemli stratejik kazanım olduğunu belirterek askeri bir üs olarak kullanılan rafineride silahların hatta Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) liderlerinin ve paralı askerlerin bulunduğunu anlattı.
Hartum’da Ordu Genel Komutanlığındaki HDK kuşatmasının kırıldığını aktaran Eltayeb, gelişmelerin çok önemli ve tarihi olduğunu ve HDK’nin artık ciddi anlamda “çöktüğünü” vurguladı.
Eltayeb, HDK mensuplarının bazılarının çoktan Hartum’dan kaçtığını ve bir kısmının teslim olmak için müzakerelerde bulunduğunu anlatarak ordunun dikkatlice zayiatı azaltarak iyi bir ilerleme kaydettiğini belirtti.
“Sudan ordusu halk tarafından mutlulukla karşılanıyor”
Eltayeb, halkın orduyu mutlulukla karşıladığına, aslında bunun 1,5 yıldır yaşadıkları zor şartların ve acının göstergesi olduğuna ve halkın orduyu desteklediğine işaret ederek “Ordu (yaşam yerlerine) girdiği anda aileler ve çocuklar gerçekten ağlıyor, artık güvende olduklarından dolayı mutlu hissediyor. ‘Lütfen gitmeyin’ diyorlar.” diye konuştu.
HDK’nin sivil yerleşim birimlerine saldırdığını aktaran Eltayeb, “Bu tutum ayrıca insanlık dışı. Tüm ölçütleriyle bir savaş suçu çünkü siviller hedef alınıyor. Hedef aldıklarında orada askeri varlık bulunmadığını, sadece sivillerin olduğunu da biliyorlar.” ifadelerini kullandı.
Eltayeb, HDK’nin Kuzey Darfur eyaletinin merkezi Faşir’deki Suudi Hastanesine düzenlediği saldırıyı kınayanlara teşekkür etti ve açıklama yapan ülkeler arasında yer aldığı için Türkiye’ye minnettar olduklarını dile getirdi.
Bu tür açıklamaların işlenen suçlara ışık tuttuğuna işaret eden Eltayeb, uluslararası toplum ve örgütlerin HDK’yi “terör örgütü” olarak tanıması gerektiğini vurguladı.
Eltayeb, HDK’yi yenilgiye uğratmaya çok yakın olduklarına dikkati çekerek Port Sudan’da siyasi ve toplumsal isimlerle görüşme yapıldığını ve sivil bir girişim olarak bu yol haritasının belirlendiğini aktardı.
Sudan için yol haritasında ilk adım “ulusal diyalog”
Haritanın, çatışmalardan sonra Sudan’da geleceğe yönelik bir çözümün temelini oluşturabileceğine işaret eden Eltayeb, bu plan çerçevesinde ilk maddenin, ulusal diyalog sağlanması olduğunu kaydetti.
Eltayeb, Sudan’daki tüm siyasi ve sosyal taraflar ile güçleri içeren bir ulusal diyalog olacağını belirterek bunun, HDK’den ayrılanları da kapsaması gerektiğini ve halihazırda HDK’den ayrılarak hükümeti destekleyenler olduğunu ifade etti.
Bu diyaloğun ileri düzeyde bir siyasal uzlaşı için temel oluşturabileceğini vurgulayan Eltayeb, ikinci olarak bağımsız ve nitelikli insanlardan oluşan bir geçiş hükümeti kurulacağını söyledi.
Eltayeb, bu geçiş hükümetinin çatışmalar sonucunda zarar gören başta altyapı olmak üzere, bazı sektörlerle ilgileneceğini belirtti.
Üçüncü olarak 2019’da imzalanan “Anayasal Bildiri Anlaşması”nda gözden geçirilmesi ve değiştirilmesi gereken konuların inceleneceğini kaydeden Eltayeb, diğer maddenin, ifade özgürlüğünü ve insan haklarını engelleyecek bir durum bulunmadığının vurgulanması olduğunu aktardı.
Eltayeb, son maddenin ise ateşkesle ilgili olduğuna işaret ederek HDK’nin silah bırakması ve sivil bölgelerden, Hartum ve Darfur’dan çekilmesi durumunda kalıcı ateşkesin görüşülebileceğini söyledi.
Sudan, yol haritası için uluslarararası destek bekliyor
Bu maddelerin yol haritasının temel unsurları olduğunu belirten Eltayeb, “Uluslararası toplumun bunu destekleyeceğini ve dikkatlice okuyacağını umuyorum. Çünkü gerçek bir çözümü temsil ediyor. Sudan’daki toplumsal ve sivil aktivistlerin de katılımıyla hazırlandı. Bu nedenle Sudanlıların gelecek hakkındaki görüşünü de temsil ettiğine inanıyorum.” diye konuştu.
Eltayeb, henüz yol haritasına ilişkin uluslararası toplumdan bir yanıt ya da tepki almadıklarını, Türkiye gibi büyük güçlerin desteğinin önemli olacağını ifade ederek “Türkiye, sadece bölgede değil, uluslararası olarak çok önemli bir aktör. Örneğin Türkiye, bu yol haritası girişimine destek verirse çok minnettar oluruz.” dedi.
Türkiye’nin Sudan’a siyasi desteğinden dolayı teşekkür eden Eltayeb, “Sudan’ın yıkılmaması gerektiği” düşüncesini paylaştıklarını, Sudan’ın birliğinden, istikrarından, bütünlüğünden ve egemenliğinden taviz vermeyi asla düşünmediklerini ifade etti.
Eltayeb, Türkiye’nin yaklaşımının Sudan halkı tarafından memnuniyetle karşılandığını belirterek Sudan’ın kuzeyinde çok başarılı bir ekonomi ve iş forumu düzenlendiğini ve Türk iş insanlarının risklere rağmen foruma katıldığını anlattı.
Port Sudan’da da çok taraflı başarılı görüşmeler yapıldığını dile getiren Eltayeb, bunun Sudan’a manevi destek sağladığını söyledi.
Eltayeb, iki ülke arasındaki iş ilişkilerinin olumlu ilerlediğini, farklı üniversitelerden ziyaretler beklediklerini, yarın da İstanbul’da bir forum düzenleneceğini aktardı.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın desteği sorunun çözümüne yardımcı olabilir”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın arabuluculuk girişiminin devam ettiğini ve bunu memnuniyetle karşıladıklarını belirten Eltayeb, Erdoğan’ın bilgeliği ve desteğinin Sudan’daki problemin çözümüne yardımcı olabileceğini kaydetti.
Eltayeb, “Türkiye, Sudan için stratejik bir ortak” diyerek yeniden inşa ve kalkınma sürecinde de ortak olarak çalışacaklarını vurguladı.
Anadolu Ajansının, Sudan’daki gelişmeleri aktarma konusunda başarılı olduğunu belirtip teşekkür eden Eltayeb, gelecek günlerde Sudan’da yaşanacakların tarihi olacağını ve bunların kamuoyuna yansıtılmasının önemli olduğunu ifade etti.
Muhabir: Tuğba Altun
