TIFLIS (AA) – İlk Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1918’de açılan İvane Javakhishvili Tiflis Devlet Üniversitesinde yıllarca görev yapan Türkologlar, ülkenin genç nesillerine Türk dili, edebiyatı, tarihi ve kültürüyle ilgili eğitim vermeye devam ediyor.
Gürcistan genelinde ilk Türkoloji Bölümü’nün 1945 yılında Türkolog Sergi Jikia tarafından açılmasından bu yana üniversite, ülkede “Türkçenin beşiği” olarak biliniyor.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasının ardından Gürcistan, bağımsızlığını ilan ettikten sonra ülkedeki farklı üniversiteler, okullar ve eğitim kurumlarında Türkçe öğretimi daha geniş kapsamlı devam etti.
Gürcistan’daki Türkologların çoğunluğu kadın
Türkiye’nin sınır komşusu Gürcistan’da görev yapan Türkologların çoğu kadınlardan oluşuyor.
İvane Javakhishvili Tiflis Devlet Üniversitesinde görevli kadın Türkologlar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle Anadolu Ajansı (AA) muhabirine Gürcistan’da Türk dilinin öğretilmesiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Üniversitenin Türkoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Marika Jikia, ülkede resmi olarak Türk dili, tarihi ve edebiyatının öğretilmesinin görev aldığı üniversitede başladığını söyledi.
Babası Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesi ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu olarak bilinen Sergi Jikia’nın, bu üniversitede yaklaşık 80 yıl önce ilk Türkoloji Bölümü’nü açtığını anlatan Marika Jikia, kendisinin de bu alanda çalıştığını belirtti.
Türkoloji alanında çeşitli yazılı araştırma ve makaleleri bulunan Jikia, daha önce başka bir üniversitede görev yaptığını, 2006’dan beri burada çalışmaya başladığını söyledi.
Türkoloji Bölüm Başkanlığı görevini 2012’den beri sürdürdüğünü ifade eden Jikia, “Bugün Gürcistan’da kadın Türkologlar çoğunlukta. Bir şekilde böyle oldu. Türk tarihi, Türkiye-Gürcistan’ın tarihi konularını genelde erkekler araştırıyorlardı ama bugün daha çok kadın Türkolog var.” dedi.
Türkçe, Gürcistan’da tercih edilen bir dil
Aynı üniversitede 2012’den beri çalışan 48 yaşındaki Doç. Dr. Elisabed Bjalava da Türkoloji Bölümü Türk Dili Lisans Programı Başkanı olduğunu ifade etti.
Türk Dili Yüksek Lisans Programı Eş Başkanı da olan Bjalava, “Tiflis Devlet Üniversitesi, Türkolojinin beşiğidir. Umarız ki gelecekte de bu alanda öncü üniversite olmaya devam edecektir.” dedi.
Mesleki kitaplar yazıp akademik araştırmalar yapan Bjalava, “Türkçeyle tanıştığım andan itibaren benim dilim olduğunu anladım. Ondan sonra başka bir dille çalışmayı hiç düşünmedim.” diye konuştu.
Bjalava, Türkçenin Gürcistan’da tercih edildiğini kaydederek, “Geleceği düşündüğümüzde Türkçe, Avrupa’da bile en çok tercih edilen, en çok konuşulan dillerden biri olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkçe öğretiminin Gürcistan’da aslında uzun geçmişinin bulunduğuna dikkat çeken Bjalava, “1870’li yıllardan itibaren Cömert Kadınlar Jimnazyumu’nda Fransızca, Almanca, İngilizce ve Rusçanın yanı sıra Türkçe de öğretiliyordu.” ifadesini kullandı.
“Gürcistan’da Türkçe bilen insan işsiz kalmaz”
Türkolog Doç. Dr. Nanuli Kaçarava, akademik hayatının önemli bir kısmını Türkiye’de, Ankara Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Düzce Üniversitesinde yıllar boyunca görev yaparak geçirdiğini söyledi.
Sovyetler döneminde öğrenciyken Türkiye’ye Gürcü öğrencilerin gitmesinin imkansız olduğunu ifade eden Kaçarava, Türkiye’ye gitmeyi hayal bile edemediklerini belirtti.
Kaçarava, “Türkçe öğrenmek için artık güzel imkanlarımız var. Eğer bir genç, Gürcistan’da Türkoloji Bölümü’ne giriyorsa onun büyük bir avantajı var çünkü asla ve asla işsiz kalmaz.” dedi.
Üniversitede 17 yıldır Türkoloji Bölümü’nde görev yapan 44 yaşındaki Doç. Dr. Mzisa Buskivadze, Türk edebiyatı tarihi ve folkloru dersleri verdiğini söyledi.
Türkiye Bilimler Akademisinin bursuyla 2022’de Niğde Üniversitesine davet edildiğini ve Yunus Emre’nin eserleri hakkındaki araştırmada yer aldığını anlatan Buskivadze, Gürcistan’daki Türkologlar olarak sürekli gelişmeye çalıştıklarını söyledi.
Doç. Dr. Ketevan Lortkipanidze, 35 yıldır Türkolog olarak görev yaptığını belirterek, “Türkçeye karşı gerçekten büyük bir ilgi var çünkü çok sayıda öğrencimiz var.” dedi.
Muhabir: Davit Kachkachishvili
