TAŞKENT (AA) – Özbekistan’ın tarihi Semerkant şehrinde yarın gerçekleştirilecek zirveyle ilgili hazırlıklar tamamlanırken Semerkant şehrindeki tüm cadde ve sokaklar, zirveye katılacak ülkelerin bayraklarıyla donatıldı.
İpek Yolu güzergahında kurulan ve geçmişi milattan önce 8. yüzyıla dayanan tarihi şehirde 3 bin 500 kişi kapasiteli ve 18 bin metrekare kapalı alana sahip kongre merkezi, zirve için hazır hale getirildi.
Zirvenin yapılacağı günlerde geniş güvenlik önlemlerinin alındığı Semerkant’a girişlere kısıtlamalar getirildi, bazı cadde ve sokaklar trafiğe kapatıldı, 20’ye yakın üniversite ve yüksekokul geçici olarak tatil edildi.
AB-Orta Asya diyaloğundan zirveye
AB-Orta Asya formatında daha önce de üst düzey ve bakanlar seviyesinde toplantılar düzenlendi.
Bu çerçevede Avrupa Konseyi Başkanı ile Orta Asya cumhurbaşkanlarının katılımıyla iki toplantının ilki, Ekim 2022’de Kazakistan’ın başkenti Astana’da, ikincisi de Haziran 2023’te Kırgızistan’ın Çolpan-Ata şehrinde gerçekleştirildi.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından AB’nin Orta Asya ülkeleriyle daha yakın ilişki kurması amacıyla başlatılan bu üst düzey diyaloğun, sürekli hale getirilerek AB-Orta Asya Zirvesi’ne dönüştürülmesi kararlaştırıldı.
Ekim 2023’te Lüksemburg’da düzenlenen AB-Orta Asya Dışişleri Bakanları 19. Toplantısı’nda Birinci AB-Orta Asya Zirvesi’nin Nisan 2024’te Semerkant şehrinde yapılması karara bağlandı. Bu zirve, bazı nedenlerden dolayı 2025 yılına ertelendi.
AB ve Orta Asya ülkeleri dışişleri bakanları arasında sürekli toplantılar düzelendi, bu zirveye hazırlık mahiyetinde 27 Mart’ta Türkmenistan’da yapılan 20. AB-Orta Asya Bakanlar Toplantısı’nda AB-Orta Asya Zirvesi’nde ele alınacak gündeme ilişkin meseleler gözden geçirildi.
Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Raşid Meredov’un ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya Özbekistan Dışişleri Bakanı Bahtiyar Saidov, Tacikistan Dışişleri Bakanı Siraciddin Muhriddin, Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Roman Vassilenko, Kırgızistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Meder Abakirov ile AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas katıldı.
Zirveye Orta Asya’daki beş ülke cumhurbaşkanları ile AB üst düzey yöneticileri katılacak
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğinde yarın gerçekleştirilecek zirveye Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadık Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov ile AB Konseyi Başkanı Antonio Kosta ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen katılacak.
AB’ye bağlı uluslararası kuruluşların üst düzey yöneticilerinin de yer alacağı zirvede liderler, ikili görüşmeler de gerçekleştirecek.
Bu arada, zirveye katılacak davetliler, Özbekistan’a gelmeye başladı.
Ev sahibi Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, zirve için Semerkant’a gelen AB Konseyi Başkanı Kosta ve Avrupa Komisyonu Başkanı Von der Leyen ile görüşme gerçekleştirdi.
AB ile Orta Asya ülkeleri arasındaki işbirlikleri ve perspektiflerine ilişkin konuların detaylı ele alınacağı zirvede bölge ülkeleri arasında ticaret, ekonomi, yatırım, ulaşım, iletişim, güvenlik, yeşil enerji ve sürdürülebilir kalkınma, eğitim, bilim ve inovasyon alanlarında işbirliğinin geliştirilmesi ile Afganistan ve Ukrayna’daki durumun bölgeye etkisi ve ilgili konularda fikir alışverişinde bulunulacak.
AB-Orta Asya 2030 Geliştirilmiş İşbirliği Yol Haritası’nın hayata geçirilmesiyle ilgili konuları da görüşecek katılımcılar, bölgeler arası siyasi diyalog ve işbirliğinin derinleştirilmesi, ekonomik ilişkiler ile ticaret ve yatırım hacminin artırılması, enerji ve iletişim alanlarında işbirliğinin geliştirilmesi ve kamu diplomasisinin güçlendirilmesi konularını da gözden geçirecek.
Şiddet içeren aşırıcılıkla mücadele, siber suç ve dezenformasyon gibi siber tehditler, insan ticaretinin önlenmesi ve sınır güvenliği gibi ortak güvenlik konularını da ele alacak liderler, zirvenin ardından Semerkant Bildirisi’ni kabul edecek.
“Semerkant zirvesi, AB-Orta Asya ilişkilerini yeni bir düzeye çıkaracak”
Özbek siyaset uzmanı Rustam Saidov, AA muhabirine, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasının ardından AB’nin Orta Asya ülkelerine ilgisinin arttığını ve Rusya’nın etkisinin hissedildiği ülkelerle yakın işbirliği kurmaya gayret gösterdiğini söyledi.
Bu amaçla daha önce dışişleri bakanları düzeyinde gerçekleştirilen AB-Orta Asya diyaloğunun son yıllarda en üst seviyeye çıkarılarak zirveye dönüştürüldüğünü anlatan Saidov, “Semerkant’ta gerçekleştirilecek zirve, AB ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkileri yeni bir düzeye çıkaracak.” dedi.
Son dönemde Rusya’nın Orta Asya ülkeleriyle siyasi ve ekonomik ilişkilerini sıkılaştırdığına, Çin’in bu ülkelerdeki ekonomik gücünün giderek arttığına dikkati çeken Saidov, böyle bir durumda bölge ülkelerinin Avrupa ile ilişkilere önem verdiğini, ekonomik ve teknolojik konularda Avrupa’dan daha fazla destek beklediklerini söyledi.
Saidov, ilk defa düzenlenen bu zirvenin Avrupa’nın Orta Asya ülkelerine artan ilgisinin göstergesi olduğunu, AB’nin yatırım ve teknolojilerinin Orta Asya ülkelerine, bu ülkelerdeki ürünlerin de Avrupa’ya yönelmesine ivme kazandıracağını sözlerine ekledi.
Muhabir: Bahtiyar Abdülkerimov
