İSTANBUL (AA) – Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde (TİEM) ziyarete açılan sergi, Turgut’un kişisel yaşamını, entelektüel birikimini ve kültürel katkılarını ilk kez bütüncül bir yaklaşımla gün yüzüne çıkararak, mimari çizimlerden geleneksel giysilere, kişisel eşyalardan aile belgelerine ve arkeolojik objelere uzanan 140 eseri ziyaretçiyle buluşturuyor.
Sergiye dair AA muhabirine açıklamada bulunan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, Leyla Asım Turgut’un Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde hem mimari hem de sporcu yönüyle farklı bir kimliği olduğunu söyledi.
“Eserlerden 135’i daha önce hiç kimse tarafından görülmemiş özel eserler”
Yazgı, Turgut’un birçok kadına ilham olduğunun altını çizerek, “Osmanlı kültürü içerisinde yetişmiş ciddi bir koleksiyoner. Ayrıca bir arşivci. Kültürel değerlerine sahip çıkmaya çalışan, bu yönüyle çevresinde de anılan bir koleksiyoner. Böyle bir insanı tanıtmak istedik. Aynı zamanda bir hayırsever. Elindeki tüm koleksiyonu başta Türk ve İslam Eserleri Müzesi olmak üzere, birçok müzeye bağışlamış.” dedi.
Sergide Turgut’un bağışladığı eserlere yer verildiğini aktaran Yazgı, şöyle devam etti:
“Bu eserlerden 135 tanesi daha önce hiç kimse tarafından görülmemiş özel eserler. Bu 51. sergimiz. Toplam 102 sergimiz olacak. Açılan sergilerde şu ana kadar 3 bin 19 eserimiz sergilendi ve bunun 2 bin 500’ünden fazlası ilk defa ziyaretçiyle buluştu. Bu yıl sonuna kadar, 45 ilimizde ve 85 müzemizde 49 sergimiz daha açılacak. Özel müzeleri de bu çalışmanın bir paydaşı yaptık.”
Gökhan Yazgı, açılışta yaptığı konuşmada ise serginin çıkış noktasının Anadolu’nun kültürel mirasına sahip çıkmak olduğunu vurgulayarak, “Leyla Hanım gibi Cumhuriyetimizin değerli kadınlarının başarı öykülerinin gençlerimiz tarafından bilinmesi gerekiyor. Bunun gibi birçok sergi planlamaya çalışıyoruz.” diye konuştu.
“Estetik duyarlılığı ile 20. yüzyılın sessiz tanıklarından biri olmuştur”
İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Hüseyin Keskin de serginin sadece bir yaşam öyküsünü değil, aynı zamanda bir dönemin ruhunu da anlattığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“1911 yılında Osmanlı Devleti’nin son Hariciye Nazırı Mustafa Asım Turgut ile Viyana’nın bilim ve sanat çevrelerinden Letta hanımın kızı olarak dünyaya gelen Leyla Asım Turgut, mimarlık mesleğinin ötesine geçer. Estetik duyarlılığı, arşiv merakı ve koleksiyonculuk tutkusu ile 20. yüzyılın sessiz tanıklarından biri olmuştur. Aynı zamanda kıymetli bir sporcumuzdur. Hem Fenerbahçe hem Galatasaray adına yarışmış. Galatasaray Müzesi’nde Fenerbahçe armalı tek ödül, Leyla hanımefendi vesilesiyle olmuş. Çünkü her iki takım adına da yarışmış.”
“Bağışlanan eserlerden bir sergi meydana getirdik”
TİEM Müdürü ve serginin küratörlerinden Ekrem Aytar ise son yılların önemli sergilerinden biri olduğunu dile getirerek, “Müzemizin koleksiyonunda çok farklı eserlerimiz var. Bu 40 bin eser içerisinde, ‘Ayrı bir müze oluşturur.’ dediğimizin canlı bir örneğini bu sergide görüyorsunuz.” değerlendirmesinde bulundu.
Turgut’un 850 civarında eserinin vefatından sonra müzeye bağışlandığını kaydeden Aytar, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bağışlanan eserlerden bir sergi meydana getirdik. Bu sergide Bohemia kristalleri, Osmanlı’nın son döneminden Cumhuriyet’e geçiş döneminde kadın kıyafetleri, kadın şapkaları var. Babası Asım Bey’in İran elçiliği döneminden Kaçarlar’a ait eserleri de burada görmeniz mümkün. Yani sergimizi ziyaret eden ziyaretçilerimiz ilk defa sergiye çıkan birçok eserle burada karşılaşacak. Aynı zamanda Turgut’un, arkeoloji müzelerine bağışladığı arkeolojik eserleri de burada izleyiciyle buluşturuyoruz.”
Leyla Asım Turgut’un çok yönlü bir insan olduğuna işaret eden Aytar, “Tarihimizin ilk kadın mimarı, ilk kadın yüzücüsü. İstanbul Yelken Kulübü’nden madalyalarını, yaptığı faaliyetlere dair resimleri de bu sergide görmeniz mümkün. Yine Çelik Gülersoy Vakfı ile yaptığımız bir görüşme sonucunda Leyla Hanım’ın ailesine, çocukluğuna ait fotoğrafları güzel bir kolajla sizlerle paylaşmak istedik. Leyla Hanım’ın ailesinin Mihri Hanım tarafından çizilmiş tabloları da bugün Resim ve Heykel Müzemizde yer almakta. Annesi Letta Hanım’ın muhteşem tablosunu gelen izleyicilerimiz burada görebilecektir.” ifadesini kullandı.
Leyla Asım Turgut ve sergi hakkında
Osmanlı’nın son Hariciye Nazırı Mustafa Asım Turgut ile Viyanalı Letta Hanım’ın kızı olarak 1911’de dünyaya gelen ve 1988’de İstanbul’da vefat eden Leyla Asım Turgut, mimar, milli yüzücü, koleksiyoner ve arşivci kimliğiyle çok yönlü bir kültür insanı olarak tarihte öne çıktı.
Genç yaşta Türkiye’yi temsilen yüzme yarışmalarına katılan Turgut, aldığı mimarlık eğitiminin ardından uzun yıllar bu alanda görev yaptı. Estetik duyarlılığı ile belge ve obje toplama tutkusu sayesinde zengin bir kişisel arşiv oluşturdu.
Turgut’un 1890’lardan 1980’lere uzanan özel koleksiyonu, yalnızca bireysel hayat hikayesini değil, aynı zamanda Osmanlı’dan Cumhuriyet’e, gelenekten modernliğe geçişin çok katmanlı kültürel dönüşümünü de belgeliyor.
On tematik bölümde yapılandırılan sergi, ziyaretçileri Hariciye Nezareti Konağı’ndan başlayarak Leyla Hanım’ın Viyana’daki eğitim yıllarına, mimarlık ve koleksiyonculuk faaliyetlerine uzanan bir yolculuğa davet ediyor.
Sergi, 1 Eylül’e kadar görülebilecek.
Muhabir: Aişe Hümeyra Akgün
