İSTANBUL (AA) – Küresel piyasalarda, Orta Doğu’da jeopolitik gerilimin tırmanması fiyatlamaları zorlaştırmaya devam ediyor.
İsrail ve İran arasında geçen hafta cuma günü sabaha karşı başlayan ve devam eden karşılıklı saldırılar yakından takip edilirken, çatışmaların ne kadar daha süreceğine yönelik belirsizlikler küresel risk algısının yükselmesinde etkili oluyor.
4 gündür devam eden saldırılarda son olarak bugün sabaha karşı İran’dan yapılan yoğun füze atışı nedeniyle İsrail’de geniş bir alanda saldırı alarmları çaldı. Saldırıda İsrail hava savunma sistemlerini aşan füzelerden bazıları Tel Aviv ve çevresine isabet etti.
Analistler, pay piyasalarında ABD ve Çin’in tarife anlaşmasının ardından artan risk iştahının Orta Doğu’da jeopolitik gerilimin tırmanmasının ardından tekrar azaldığını ifade ederek, İran ve İsrail arasındaki gerilimin enerji arzı için oluşturduğu belirsizlik sebebiyle özellikle bazı sektörlerin hisse performansı üzerinde baskı oluştuğunu belirti.
İsrail’in İran’a saldırmaya hazırlandığına ilişkin haberlerin gündemden düşmesi ve son 4 gündür de bu haberlerin gerçeğe dönüşmesi sonucu Brent petrolün varil fiyatı mayıs ayı sonuna göre yüzde 25’in üzerinde artarak 76 dolara kadar çıktıktan sonra 73 dolar seviyelerinde dengelendi.
Petrol tedarikinde sorun yaşanması halinde yakıt maliyetlerinin artabileceği endişesi öne çıktı
Petrol fiyatlarının artması, hava yolu şirketlerinin hisselerini olumsuz etkiledi. Petrol tedarikinde sorun yaşanması halinde yakıt maliyetlerinin artabileceği endişesi mayıs ayı sonuna göre hava yolu şirketlerinin hisselerinde kayda değer düşüşlere neden oldu.
Yakıt, bir hava yolu şirketlerinin işletme maliyetinin önemli bir kısmını oluşturuyor. Petrol fiyatlarındaki artış akaryakıt giderlerini artırırken, hava yolu şirketlerinin bilançoları üzerinde baskı oluşturuyor.
Analistler, hava yolu şirketlerinin bu duruma bilet fiyatlarını artırarak yanıt önlem almaya çalışabileceğini ancak bu durumun da talepte azalmaya neden olabileceğini aktardı.
Artan akaryakıt maliyetlerinin yanında güvenliğe ilişkin endişeler de hava yolu şirketlerinin hisselerinin gerilemesine neden oldu.
Bu gelişmelerle dünyanın önde gelen hava yolu şirketlerinin borsalardaki performanslarında mayıs ayı sonuna göre sert düşüşler görüldü.
Tarife kaynaklı endişeler ve uçak teslimatlarının gecikmesi de düşüşte etkili oldu
Mayıs ayı sonuna göre Fransız Air France’ın hisseleri yüzde 15,6 değer kaybetti.
Yatırımcısına ABD merkezli American Airlines yüzde 9,1, United Airlines yüzde 5,8, Southwest Airlines: yüzde 4,9 kaybettirdi.
American Airlines, ayrıca Trump tarifelerinden kaynaklanan seyahat talebi endişeleri nedeniyle 2025 tahminini geri çekerken, ikinci çeyrek için FAVÖK tahminini 50 cent -1 dolar olarak paylaşmıştı. Şirket, tarifelerin ve yüksek yakıt maliyetlerinin karlılığı baskıladığını kaydetmişti.
Kanada merkezli Air Canada’nın hisseleri de yüzde 3,5 düştü.
Diğer ABD’li şirket Delta Airlines’ın hisseleri ise mayıs ayı sonuna göre yüzde 2,8 değer kaybetti.
Yatırımcısına Alman Lufthansa yüzde 1,4, İngiliz-İspanyol çok uluslu hava yolu şirketi International Airlines Group yüzde 1,2, Çin’li China Southern Airlines yüzde 1 ve İrlanda merkezli Ryanair yüzde 0,7 kaybettirdi.
Ryanair’in Mart 2023-Mart 2024 döneminde 1,92 milyar avro olarak gerçekleşen vergi sonrası karı, Mart 2024-Mart 2025 döneminde yüzde 16 azalışla 1,61 milyar avroya düşmüştü.
Ocak 2025’te ABD’li uçak üreticisi Boeing’deki teslimat gecikmeleri nedeniyle daha önceki 210 milyon yolcu hedefini aşağı çekmişti. Şirket, 31 Mart 2026’ya kadar 206 milyon yolcu uçurmayı hedefliyor.
Orta Doğu’da devam eden İsrail kaynaklı gerilimlerden dolayı Air France, United Airlines, Delta Air Lines ve Ryanair, Lufthansa Tel Aviv uçuşlarını askıya almıştı.
Dünyanın önde gelen havayolu şirketlerinin hisselerinin mayıs ayı sonuna göre getirileri şöyle:
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
