TAŞKENT (AA) – Yıllık ortalama 30 bin tonla dünyada ipek üretiminde Çin ve Hindistan’ın ardından üçüncü sırada yer alan Özbekistan’ın kırsal kesimlerinde yaşayan ev kadınlarına ipek böceği yetiştiriciliği ile istihdam sağlanıyor.
Özbekistan’da üretilen ipeğin önemli bir kısmı ülkedeki tekstil işletmelerinde işlenirken, kalan kısmı ise başta Çin, Güney Kore ve İran olmak üzere dünyanın birçok ülkesine ihraç ediliyor. Özbekistan, ipek üretimi ve ihracatından yıllık ortalama 100 milyon dolar gelir elde ediyor.
İpek böceği tohumları 30-35 günde kozaya dönüşür
Ülkedeki iklim şartları dolayısıyla genellikle nisan-haziran aylarında yapılan ipek böceği yetiştiriciliği için daha çok evlerdeki boş oda, ambar veya ahırlar kullanılırken, 30-35 gün boyunca yapılan ve çok zahmet gerektiren yetiştiriciliğin ardından ipek böceği kozaya dönüşüyor.
Genelde ilçe tarım müdürlüklerinin koordinasyonuyla yapılan ipek böceği yetiştiriciliğinde, ilk başta üretici ailelere küçücük kutularda ipek böceği tohumları dağıtılıyor.
Sadece dut ağaçlarının yapraklarından beslenen ipek böceği 30-35 günlük bakım sürecinin ilk döneminde 5-7 milimetre büyüklükte kesilen dut yapraklarıyla besleniyor.
Önce bütün haldeki yapraklarla, sonunda ise dallarıyla birlikte konulan dut yapraklarıyla beslenen ipek böceği, aralıklarla beslenmelerine ara vererek 4 kez birer günlük uyku sürecine giriyor.
Kozaya dönüşüm sürecine girmeden önce beslenme sürecini tamamlayan ipek böcekleri, farklı bitkilerin kuru dallarından oluşan destelere yerleşerek 3-4 günde dönüşüm sürecini tamamlayarak kozaya dönüşüyor.
Kozaların toplanmasında komşu ve akrabalar bir araya geliyor
İpek böceği yetiştiriciliği yapan Özbek aileler, böceklerin kozaya dönüşmesinin ardından kozaları toplamak için komşu ve akrabalarını evlerine davet ediyor.
Taşkent yakınlarındaki Çınaz İlçe Belediye Başkan Yardımcısı Vasila Mansurova, ipek böceği yetiştiriciliği yapanları ziyaret eden AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Mansurova, Özbekistan’da ipek böceği yetiştiriciliğinin uzun bir geçmişe sahip olduğunu ve yüzyıllardır geliştiğini ifade ederek, halihazırda da bu geleneğin yaşatıldığını söyledi.
İlçe genelinde 3 bin 25 kutu ipek böceği yetiştirdiklerinin altını çizen Mansurova, her kutu ipek böceğinden ortalama 60 kilo, ilçe genelinde ise yaklaşık 182 ton koza elde etmeyi planladıklarını belirtti.
Mansurova, ilçede ipek böceği yetiştiriciliği yoluyla 3 bin 500’den fazla ev kadınına istihdam sağlandığını, bu süreçte dut dallarının kesilmesinde ve ulaştırılmasında yardımcı olanlarla birlikte ilçedeki 9 binden fazla kişinin gelir elde etmesine imkan sağladıklarını dile getirdi.
Ev kadınlarının ipek böceği yetiştiriciliği yaparak bir ay gibi kısa sürede gelir elde etme imkanına sahip olduğunu kaydeden Mansurova, 1 kutu ipek böceği yetiştiriciliği yapan kişinin ortalama 200-250 dolar kazanç sağladığını aktardı.
Mansurova, ipek böceği yetiştiriciliği yapan ailelere komşu ve akrabalarının da yardım ettiğini, özellikle koza toplama sürecinde insanların birlikte çalışmalarının yanı sıra topluca şarkılar söyleyerek eğlendiklerini ve sofrada bir araya geldiklerini anlattı.
Vasila Mansurova, ipek böceği yetiştiriciliğinin Özbek ailelere gelir sağlamanın yanı sıra, aynı mahallede yaşayan insanlar arasında birlik ve beraberliğin, dayanışma ve yardımseverliğin pekişmesine de katkı sağladığını sözlerine ekledi.
İpek böceği yetiştiriciliği yapan Lola Polathocayeva da yetiştiriciliğin ailesinden gelen bir gelenek olduğunu belirtti.
İpek böceği yetiştiriciliğinin çok titizlik gerektiren, zahmetli bir süreç olduğunu ifade eden Polathocayeva, bir kutu ipek böceğinin kozaya dönüşünceye kadar en az 500 kilo dut yaprağı yediğini, ayrıca ipek böceklerinin durmadan dut yapraklarıyla beslenmesinden dolayı kendilerinin de durmadan çalıştığını söyledi.
İpek böceği yetiştiriciliğinin aynı zamanda çok zevkli bir süreç olduğunu kaydeden Polathocayeva, “İlk başta kum taneleri kadar küçücük olan ipek böceği tohumlarının büyüyerek kozaya dönüşmesi adeta bir mucize.” dedi.
Muhabir: Bahtiyar Abdülkerimov
