ISTANBUL (AA) – Gazze’de soykırım suçu işlemekle suçlanan İsrail’in üniversite ve şirketlerine silah geliştirilmesi için fon sağlamaktan vazgeçmeyen Avrupa Birliği’ne (AB) tepkiler artıyor.
AB’nin “Ufuk Avrupa (Horizon Europe)” Araştırma Programı ve Savunma Fonu kapsamında İsrail’deki üniversite ve şirketlere sağladığı fonlar yeniden gündeme geldi.
Filistin Komiteleri ve Dernekleri Avrupa Koordinasyonu ile Avrupa’daki birçok akademik kuruluş, AB’nin İsrailli kuruluşlarla ilişkisini kesmesi ve Gazze’deki soykırımda rol alan İsrailli şirketlere fon sağlanmaması talebiyle imza kampanyası başlattı.
Şimdiye kadar 3 bine yakın imzanın toplandığı kampanyaya katılım gösteren Belçika’daki Brüksel Özgür Üniversitesi (ULB) Sosyal ve Çalışma Bilimleri Bölümü Profesörü Nouria Ouali, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
AB’nin eylemsizliği, “soykırıma suç ortağı” olmak demek
Profesör Ouali, AB fonlarının Gazze’deki soykırımda rol oynayan İsrailli şirketlere ve üniversitelere aktarılmasının Birliğin temel amacının ihlali olduğunu belirterek “AB’nin ve üye devletlerin (İsrail’e karşı) eylemsizliği, onları Filistinlilere yönelik soykırımın suç ortağı haline getirmekte.” ifadesini kullandı.
AB ve üye ülkelerin Filistin halkını korumayarak da “soykırıma ortak olduğunu” kaydeden Ouali, İsrailli sorumluların cezasız kalmasına son vermenin AB’nin ahlaki görevi olduğunu vurguladı.
Ouali, AB’nin İsrail’le ortaklık anlaşmasını insan hakları ve temel demokratik ilkelerin ihlali nedeniyle yasal olarak feshetme hakkının bulunduğunu belirterek, “Bu anlaşmanın askıya alınması ya da feshedilmesi, Uluslararası Adalet Divanının (UAD) İsrail işgalinin hukuka aykırılığına ilişkin, anlaşmanın ticari hükümlerinin askıya alınmasını tavsiye eden istişari görüşü ile de desteklenmekte.” değerlendirmesinde bulundu.
“Sömürgeciliğe karşı mücadeleyi desteklediğim için dilekçeyi imzaladım”
Kampanyaya katılımıyla ilgili Ouali, “Dilekçeyi imzaladım çünkü Filistin davasını, sömürgeciliğe karşı mücadeleyi her zaman destekledim ve ayrıca insanların adalet, barış ve kendi kaderini tayin etme hakkına layık olduğuna inanıyorum.” dedi.
Ouali, Filistin meselesine ilişkin farkındalığı yalnızca siyasi düzeyde değil akademik düzeyde de artırmanın önemli olduğunu vurguladı.
Brüksel merkezli De Tjid gazetesi, AB’nin araştırma projelerini içeren Cordis veri tabanına dayandırdığı haberinde Birliğin, İsrail Savunma Bakanlığı ve Rafael Advanced Defense Systems gibi savunma şirketlerinin de bulunduğu 921 projeye fon sağladığını yazdı.
Haberde, 1996’dan beri AB’nin araştırma programlarında ortak ülke olarak yer alan İsrail’in en büyük savunma şirketi İsrail Havacılık ve Uzay Sanayiinin (IAI) de aktif olarak 8 projede yer aldığı ve bu çalışmalar için yaklaşık 2,8 milyon avro fon sağlandığı kaydedildi.
AB’nin İsrail merkezli üniversiteler ve şirketlerin dahil olduğu projelere 2021’de başlatılan Horizon Europe Programı kapsamında toplamda 1,11 milyar avro fon ayırdığı belirtildi.
AB yetkilileri, bu iddiaları reddetse de Investigate Europe gazetesi, IAI’nin Mayıs 2023’te satın aldığı Yunanistan merkezli Intracom Defense şirketine Avrupa Savunma Fonu aracılığıyla para aktarıldığını ortaya çıkardı.
IAI tarafından satın alındıktan sonra şirkete Avrupa Savunma Fonundan en az 15 milyon avro finansman sağlandı.
Intracom Defense’in ayrıca milyonlarca avroluk insansız hava aracı geliştirme programı dahil olmak üzere toplam 15 AB savunma projesinde yer aldığı tespit edildi.
“AB, İsrail’in savaş endüstrisine destek sağlıyor”
Eski Avrupa Parlamentosu (AP) Milletvekili Idoia Villanueva Ruiz, Ekim 2023’te AB Komisyonuna ilettiği yazılı soruda Horizon 2020 isimli proje kapsamında İsrailli şirketler ve üniversitelere 1,28 milyar avro sağlandığına işaret etmişti.
Villanueva Ruiz, bu fonların yararlanıcıları arasında bulunan Tel Aviv Üniversitesi, Kudüs İbrani Üniversitesi ve İsrail Teknoloji Enstitüsünün yürüttüğü faaliyetlerin “İsrail’in savaş stratejisine katkıda bulunan kurumları finanse ettiğini”, İsrail’in önde gelen silah şirketlerinin de AB’den fon aldığını kaydetmişti.
Bu şirketlerden Elbit Systems’in insansız hava araçları, beyaz fosfor ve misket bombaları ürettiğini belirten Villanueva Ruiz, IAI’nın ise insansız hava araçları ürettiğine dikkati çekmişti.
Villanueva Ruiz, “AB, İsrail’in savaş endüstrisine iki yönlü destek sağlamaktadır: AR-GE’sini finanse etmekte ve geliştirdiği silahları Filistin’de test ettikten sonra satın almaktadır.” ifadesini kullanmıştı.
AB Komisyonu ise yürürlükteki uluslararası hukuk tarafından yasaklanan ürün ve teknolojilerin geliştirilmesine yönelik faaliyetlere fon sağlamadığını savunuyor.
Muhabir: İbrahim Hamdi Hacıcaferoğlu
