İSTANBUL (AA) – İsrail’in İran’ı hedef alması sonucu başlayan savaş gerilimi piyasaların yönü üzerinde etkili olmayı sürdürürken, konuya ilişkin haber akışı yatırımcıların gündeminde olmaya devam ediyor.
İsrail ordusu 13 Haziran’da İran’ın nükleer programını vurmak için saldırı başlattıklarını duyurdu. Saldırılarda İran’ın başkenti Tahran, Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi ile Loristan, Kirmanşah, Şiraz, Huzistan, Hemedan ve Kum kentleri hedef alındı.
İran’ın İsrail’e yönelik misilleme füze atışları İsrail’de geniş bir alanda saldırı alarmlarının çalmasına neden oldu. İran’dan İsrail’e son füze saldırısında hava savunma sistemlerini aşan füzelerden bazıları Tel Aviv ve çevresine isabet etti.
ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’den “teslim olmasını” talep ederken, İran’a karşı askeri bir saldırı başlatıp başlatmamayı değerlendirdiğini söyledi.
Hafta sonu ABD, İran’da bulunan Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenledi.
Trump, İran’ın kilit nükleer zenginleştirme tesislerinin tamamen yok edildiğini, İran’ın barış yapmak zorunda olduğunu aksi halde sonraki saldırıların çok daha ağır olacağını söyledi.
Analistler, Orta Doğu’da artan gerilimin başta enerji arzı olmak üzere küresel ekonomik riskleri artırdığını belirterek, bölgeden gelen haber akışının yakından takip edildiğini ifade etti.
Orta Doğu’daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlayan Hürmüz Boğazı’nın ABD’nin İran’a yönelik hava saldırısının ardından kapatılabileceğine yönelik endişeler tekrar güç kazandı.
Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3’te 1’i Hürmüz Boğazı’ndan geçerken, LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu su yolundan sürdürülüyor. Bölgeden sevk edilen petrolün önemli alıcıları ise Asya ülkeleri olarak öne çıkıyor.
İran’daki yetkililerin konuya ilişkin açıklamaları yakından takip edilirken, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi İsmail Kevseri, meclisin, Hürmüz Boğazı’nın kapatılması gerektiği sonucuna vardığını ancak nihai kararın Milli Güvenlik Yüksek Konseyi uhdesinde olduğunu belirtti.
Analistler, 1970’lerdeki petrol krizine benzer bir arz krizinin ortaya çıkmasının küresel ekonomide derin sorunlara yol açabileceğini aktardı.
Öte yandan İran dün Katar’daki ABD üssü El-Udeyd’e yönelik saldırı düzenledi. ABD Başkanı Donald Trump, İran’a Katar’daki ABD üssü El-Udeyd’e yönelik saldırıyı önceden kendilerine haber verdikleri için teşekkür etti.
ABD Başkanı Donald Trump, sabaha karşı yaptığı paylaşımda İsrail ile İran arasında tam ve eksiksiz ateşkes sağlandığını ve böylelikle savaşın sona ereceğini bildirdi.
İsrail hükümeti de İran’da kendisine yönelik tehditleri ortadan kaldırdığını iddia ederek Trump’ın ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu.
Fed’in faiz indirimleri için acele etmeyeceği öngörüleri altındaki gerilemelerde etkili oldu
12 Haziran’ı 3 bin 386 dolardan tamamlayan altının ons fiyatı güvenli limanlara talebin artmasıyla 16 Haziran’da 3 bin 451,4 dolara kadar yükseldi.
Analistler, bu süreçten önce ABD’de enflasyonun beklentilerin altında gelmesinin de altının ons fiyatında destekleyici bir rol oynadığına işaret etti.
16 Haziran’dan sonra düşüş eğilimine geçen altının ons fiyatı, İsrail ve İran arasındaki 12 günlük gerilim süreci sonrasında ateşkesin sağlanmasıyla bugün 3 bin 316,18 dolara kadar gerileyerek 11 Haziran’dan bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Öte yandan 18 Haziran’daki ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz kararı toplantısında bankanın politika faizini beklendiği gibi sabit bırakması ve faiz indirimleri için acele etmeyeceğinin sinyalini vermesi altındaki gerilemelerde etkili oldu.
Analistler, özellikle petrol fiyatlarındaki sert yükselişlerin enflasyonist baskıları besleyebileceğini ve bunun da Fed’in faiz indirimlerini ötelemesine neden olabileceğini, bu durumun altına talebi azalttığını kaydetti.
Tahvil faizlerindeki yükseliş de altının ons fiyatını olumsuz etkilerken, güvenli liman olarak yatırımcıların dolara yönelmesi altın fiyatlarında düşüş eğilimine sebep oldu.
Öte yandan değerli metal grubunda gümüş ve platinde sert yükselişler görülürken, yatırımcıların altının ons fiyatının halihazırda yüksek seviyelerde bulunmasından dolayı gümüş ve platine yönelmesi de altına talebi azaltan başka bir faktör olarak çıkıyor.
Gümüşün ons fiyatı 37,3 dolarla 13 yılın en yüksek seviyesini, 1.352,08 dolarla 11 yılın zirvesini görmüştü.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
