SREBRENITSA (AA) – Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ve Srebrenitsa Anıt Merkezinin ortaklaşa yürüttüğü proje kapsamında hayata geçirilen müzede, soykırım kurbanlarının hatıraları yaşatıldı.
TİKA’nın Saraybosna ofisi ve anıt merkezinin ortak çalışmasıyla hayata geçirilen Srebrenitsa Soykırım Kurbanlarını Anma Müzesi, soykırımın 30. yılında ziyarete açıldı.
Müzede soykırım kurbanlarından kalan eşyalar, 1992-1995’te yaşanan savaştan kalan videoların gösterildiği ekranlar, kurbanlara ait fotoğraflar gibi çok sayıda bölüm yer alıyor.
TİKA Başkanı Serkan Kayalar, AA muhabirine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde 2021 yılında başlayan projenin, 3 etaplı ilerlediğini söyledi.
İlk aşamada fabrikanın çatısını ve diğer tadilatlarını yaptıklarını belirten Kayalar, şöyle konuştu:
“Son etabında da müze projemizin uygulamasına başlayıp tam da 30. yıl anma törenlerine yetiştirmenin biz buruk da olsa mutluluğunu yaşıyoruz. Bu müze, soykırım müzeleri içerisinde gerek Avrupa’da gerek dünyada çok özel bir yere sahip olacak. Srebrenitsa’da yaşanan soykırım gerçekten Avrupa’nın da dünyanın da tarihine bir kara leke olarak geçti. Buradaki acıları dünyaya anlatmak bugün de yarın da çok önemli olacak.”
Müze içerisinde gezilebilecek ve görülebilecek çok fazla alan bulunduğunu dile getiren Kayalar, sergilenen eşyaların çoğunun soykırımda şehit edilenlere ait olduğunu aktardı.
Soykırım sonrasının anlatıldığını, cesetlerin nasıl bulunduğunu, nasıl otopsi yapıldığına dair bölümlerin müzede yer aldığını kaydeden Kayalar, şunları kaydetti:
“700’ün üzerinde şehidin fotoğrafı var burada. Otobüs bölümleri var çünkü insanlar buradan otobüslerle ölüme gönderildi. Her şeyiyle bu soykırımı çarpıcı bir şekilde anlatan bir müzeyi meydana getirdik. Türkiye Cumhuriyeti adına TİKA olarak böylesine önemli bir projede yer almaktan mutluyuz. Projede emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum. Şehitlerin anılarını unutmamak lazım, böylesine soykırımlar yaşanmaması için birlik olmak, güçlü durmak mecburiyetindeyiz.”
“Bir duvar tamamen soykırım kurbanlarının fotoğraflarına ayrıldı”
Srebrenitsa Anıt Merkezi Sözcüsü Almasa Salihovic ise müzenin, 1992-1995 yıllarını kapsayan önemli bir proje olduğunu belirtti.
Müzede, Srebrenitsa annelerinin mücadelesinin de anlatıldığını aktaran Salihovic, “İnsanlar burada başka hiçbir sergimizde sunulmayan şeyleri görebilecek. Özellikle toplu infazların yapıldığı yerleri, yani bunlardan birinin nasıl göründüğünü gösteren bir replikayı görecekler. Toplu mezarlarda bulunan tüm eşyalar burada sergileniyor. Soykırım kurbanlarına ait eşyalar, Srebrenitsa annelerinin ve hayatta kalanların kişisel hikayeleri yer alıyor. Bir duvar tamamen soykırım kurbanlarının fotoğraflarına ayrıldı.” diye konuştu.
Müzenin finansmanının Türkiye tarafından yapıldığını dile getiren Salihovic, “Bu müze, yılladır süren ortak bir çalışmanın ürünü.” dedi.
Srebrenitsa soykırımı
Srebrenitsa’nın, 11 Temmuz 1995’te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.
Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar ise toplu mezarlara gömüldü.
Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.
Muhabir: İsmail Özdemir,Vesna Besic
