ÇANAKKALE (AA) – Enstitünün Müdürü Utkan Emre Er, AA muhabirine, kullanımı artan yapay zekanın sunduğu yenilikçi imkanların arşiv belgeleri, günlükler, hatıratlar üzerinde daha önce mümkün olmayan kapsamlı analizler yapılmasına olanak tanıdığını söyledi.
Yapay zeka çalışma ekibi kurma kararı aldıklarını belirten Er, “Yapay Zeka Destekli Çanakkale Savaşları 1: Metin Madenciliği Projesi” başlıklı çalışmanın odak noktasının metin madenciliği olduğunu kaydetti.
Projenin temel amacının Çanakkale Savaşları’na dair arşiv belgeleri, günlükler, hatıratlar, Osmanlıca, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerindeki metinleri yapay zeka desteğiyle taranıp veri analizi yöntemiyle incelemek olduğuna işaret eden Er, farklı dillerdeki kaynaklar arasında ortak bilgilerin ve farklılıkların ortaya çıkarılmasını hedeflediklerini vurguladı.
Çalışmanın askeri tarih araştırmacılığına ve alandaki kuramsal tartışmalara önemli katkılar sağlayacağı anlatan Er, şöyle konuştu:
“Çanakkale Savaşları açıkçası Türk tarih yazımında çok önemli bir yer kaplıyor. Tarihçiler ve araştırmacılar araştırma yaparken yoğun emek sarf ediyor. Söz konusu kişilerin birçok arşiv belgeleri adeta didik didik etmesi gerekiyor. Yapay zeka, tarih yazımında da iyi bir araç olarak kullanılabilir. Tamamen ona güvenmek yerine onu çokça vakit kaybettiğimiz, emek sarf ettiğimiz çalışmalarda bir yardımcı olarak kullanabilmek bizim için avantajlı.”
Farklılıklar tespit edilecek
Er, enstitüsü olarak yaklaşık bir yıldır yapay zekayı kullandıkları projede verim almaya başladıklarını anlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Çanakkale Savaşları ile ilgili sadece bizde değil, Fransız, İngiliz ve Almanlar’da da inanılmaz büyük literatür var. Bu kaynakların tamamını okumak, bunların içerisinden kelime cımbızlamak oldukça zor ve ciddi emek ile zaman istiyor. Yapay zeka bu anlamda metin madenciliği noktasında bize yardımcı olmaya başladı. Verim de almaya başladık. Enstitüsü olarak 6 ila 8 kişilik bir çalışma ekibi oluşturmaya karar verdik. Bunun için de bir duyuru yayınladık. Çok da ilgiyle karşılandı. Özellikle genç akademisyenler, gönüllüler ve Çanakkale Savaşları ile ilgili kendisine bir şeyler katmak isteyen herkesi bekliyoruz. Metin madenciliği sonucunda da özellikle İngiliz, Fransız, Alman ve Türk tarafında anlatılan herhangi bir olayda çelişkiler var mı yok mu ya da farklılıklar nelerdir, bunları tespit edip kitaplaştırmak istiyoruz.”
Er, proje sayesinde Çanakkale Savaşları konusunda çok dikkat edilmemiş, göz ardı edilmiş birçok unsurun ortaya çıkabileceğine işaret etti.
Arşiv belgeleri, günlükler, hatıratlardan tespitlere başladıklarına değinen Er, “Bu anlamda şehit listelerindeki sayılardan tutun da gerçekleşen bir olaydaki, muharebedeki asker sayısına kadar farklı istatistikler elde edebiliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Utkan Emre Er, projeye gönüllü olarak katkı sağlamak isteyenlerin Osmanlıca, İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinden en az birine hakim olması, yapay zeka teknolojilerini kullanabilmeleri ve Çanakkale Savaşları’na akademik veya araştırma düzeyinde ilgi duymaları gerektiğini sözlerine ekledi.
Muhabir: Burak Akay
