ISTANBUL (AA) – İstanbul’da düzenlenen 1. Dünya Girişimsel Nöroloji ve Nöroşirürji Kongresi’nin (WINNC 2025) düzenleme komitesinde yer alan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve İnme Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Atilla Özcan Özdemir, AA muhabirine, inmenin beyin damarlarının tıkanması (iskemik) ve beyin kanaması şeklinde gelişen iki türünün olduğunu söyledi.
İskemik inmenin dünyada ve Türkiye’de sık görüldüğünü, özellikle kadınlarda görülme sıklığının arttığını ve meme kanserinden daha yaygın hale geldiğini belirten Özdemir, inmenin başlıca ölüm nedenlerinden biri olduğunu ve erişkin yaşta kazanılmış engelliliğin en sık nedeni olması nedeniyle ciddi bir halk sağlığı sorunu haline geldiğini kaydetti.
Prof. Dr. Özdemir, “ileri yaş hastalığı” olarak bilinse de inme görülenlerin ortalamasının 60’lı yaşlara kaydığını, genç yaşta geçirilen inmelerde de artış yaşandığını aktardı.
Aynı zamanda kalp hastalıklarının da önemli inme risk faktörlerinden olduğuna dikkati çeken Özdemir, kalp kaynaklı pıhtıların beyin damarını tıkaması sonucu inmeye neden olabileceğini vurguladı.
Yaşam faktörlerinin kontrol altına alınmamasının da inmeye neden olabileceğinin altını çizen Özdemir, “Şeker hastalığı, egzersiz yapılmaması, stres, viral enfeksiyon sıklığının artması inmenin daha genç yaşlarda görülme nedenlerinden sayılabilir. Sigara kullanımı da çok önemli faktörlerden birisi. İnme tıpkı kalp krizi gibi birçok risk faktörü sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu risk faktörleriyle ortaya çıkan kalp hastalıkları da inmeye neden olabilir. Tabii buradaki sıkıntı inme farkındalığı. Bu farkındalık, dünyada ve ülkemizde iyi değil.” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Özdemir, ani gelişen konuşma bozukluğu, yüzde kayma veya kolda güçsüzlük yakınmalarından bir veya daha fazlasının varlığında inmenin akla getirilmesi, zaman kaybetmeden 112’nin aranması gerektiğini kaydetti.
Türkiye’de inme tedavisinde önemli gelişmeler yaşandığına değinen Özdemir, şöyle devam etti:
“Özellikle pıhtıyla tıkanan beyin damarının açılmasıyla ilgili stratejiler gelişti. İnmede erken dönemde yapılan damar açma tedavileri konusunda ülke olarak iyi durumdayız. İnme tedavisinde pıhtıyla tıkalı beyin damarının anjiyo yoluyla açılması mümkün. Böylelikle hastanın 3 ay sonra, 1 yıl sonra kendi işini yapabilecek hale getirilmesi sağlanabiliyor. İnme merkezlerinde uygulanabilen bu işlemi ilk 24 saat içerisinde belirli hasta gruplarına yapabiliyoruz. İlk 24 saat çok kritik, bu müdahaleler de sadece inme merkezlerinde yapılabiliyor.”
Prof. Dr. Özdemir, inmede erken müdahaleyle felç kalmanın önüne geçildiğini, 112 Acil Sağlık ekiplerinin hastayı inme merkezine hemen ulaştırması gerektiğini dile getirdi.
Ambulans personelinin bu konularda eğitildiğini belirten Özdemir, “112’nin hastayı tanıması ve inme merkezine ulaştırması önemlidir. Ulaşamazsa hastaya müdahale mümkün olmuyor. Hastanın yüzüne soğuk su çarpmak ve beklemek, soğan veya kolonya koklatmak, ‘Bir yatayım bakayım geçer mi?’ demek yapılmaması gereken hatalar. Bunları demeden saydığım bulgular varsa mutlaka inme olarak kabul etmemiz ve 112’yi aramamız lazım. 112 aracılığıyla hastalar, uygun tedavinin uygulanabildiği inme merkezlerine ulaştırılmaktadır.” diye konuştu.
Gençlerde masajla gelen inme uyarısı
Gençlerde de son yıllarda inmenin arttığına dikkati çeken Prof. Dr. Özdemir, bu yaş grubunda kalp hastalığı ile damar yırtılmasının en büyük tehlikelerden bir olduğunu vurguladı.
Özdemir, şah damarı ve boyun arkasındaki beyni besleyen damarların yırtılmasının kişilerin yapılarından kaynaklı olduğunun altını çizerek, sözlerini şöyle tamamladı:
“İkinci önemli neden de boyuna yapılan masajlar. Boynumuza dokundurtmamamız lazım. Oradan damarlar geçiyor ve masajlar sırasında damar yırtılıyor. Yırtılan damar içerisinde oluşan pıhtı beyin damarlarını tıkayıp inmeye neden olabiliyor. Kafa hareketleri, boyun kütletmeler ehil olmayan kişilerce yapılan masajlar, bunların hepsi yırtılmaya neden oluyor. Bu yüzden lütfen boynumuza masaj yaptırmayalım. Özellikle gençlerde bu şekilde inme vakası sıklıkla görülüyor. Yalnızca bizim kliniğimize bile ayda 1-2 olmak üzere bu şekilde vaka geliyor. Gribal enfeksiyonlarda kullanılan burun damlaları da hipertansiyon hastalarında ani tansiyon yükselmesine, beyin kanamasına ve inmeye neden olabiliyor. Hipertansiyon hastaları bu damlalardan uzak durmalı.”
Muhabir: Şaduman Türkay
