ISTANBUL (AA) – ABD’de hükümetin kapalı kalmayı sürdürmesi makroekonomik veri akışını aksatarak ekonomik gidişata yönelik öngörülerin oluşmasını zorlaştırıyor. Çin’in nadir toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama getirmesinin ardından ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e ek tarife tehdidi ve sonrasında yaşanan gelişmeler de piyasalarda risk algısının yükselmesine neden oluyor.
Trump son olarak, Çin’in kasıtlı olarak ABD’den soya fasulyesi almamasını ekonomik açıdan düşmanca olarak nitelendirmiş, buna karşılık olarak Çin ile yemeklik yağ ticaretini sonlandırmayı değerlendirdiklerini bildirmişti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent dün yaptığı açıklamada küresel tedarik zincirinde Çin’e güvenilmeyeceğini belirterek, riskleri azaltmak ve tedarik zincirlerini çeşitlendirmek için ABD ve müttefiklerinin birlikte çalışması gerektiğini ifade etti.
ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer de Çin’in nadir toprak elementlerine ilişkin adımının, “küresel tedarik zincirleri üzerinde güç kazanma girişimi” olarak yorumladı.
ABD’de hükümetin kapalı kalmasının etkileri değerlendiriliyor
ABD ve Çin’in ticaret gerilimlerinin yanı sıra ABD’de hükümetin kapalı kalmaya devam etmesinin etkileri de yakından takip ediliyor. Bessent, dün, ülkede federal hükümetin kapanmasının ekonomiye günde 15 milyar dolara kadar maliyet oluşturabileceğini söyledi.
Trump’ın politikalarının Amerika’da yatırımları olumlu etkilediğini ifade eden Bessent, demokratlardan hükümeti yeniden açma konusunda destek istedi.
Normal şartlarda bu hafta açıklanması gereken eylül ayına ilişkin enflasyon oranları hükümetin kapalı kalmaya devam etmesi nedeniyle ertelendi. Eylül ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksinin (TÜFE) 24 Ekim’de açıklanması bekleniyor.
Süreçte, başta istihdam ve enflasyon gibi ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz indirim sürecine yönelik fiyatlamaları değiştirebilecek verilerin açıklanması aksadı. Para piyasalarında fiyatlamalarda Fed’in ekim ve aralık aylarındaki toplantılarında 25’er baz puan gevşeyerek toplamda 50 baz puan indirime gideceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Bej Kitap’tan enflasyonun güçlendiği sinyali
Bu gelişmelere ek olarak, dün açıklanan Fed’in Bej Kitap raporunda, düşük ve orta gelirli hanelerin artan fiyatlar ve devam eden ekonomik belirsizlik karşısında indirim ve kampanyaları tercih etmeyi sürdürdüğü vurgulandı.
Raporda, yüksek tarifeler ve zayıflayan genel talep nedeniyle zorlayıcı koşulların devam ettiği kaydedildi.
Altının ons fiyatı rekor tazeledi
Siyasi ve jeopolitik riskler, merkez bankalarının devam eden alımları ile Fed’e yönelik faiz indirimi beklentileri altını desteklemeye devam ediyor. Altının ons fiyatı yeni işlem gününde 4 bin 242,12 doları görerek tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Ons altın şu sıralarda 4 bin 210 dolardan işlem görüyor.
Tahvil piyasalarında alış ağırlıklı bir seyir izlenirken, ABD 10 yıllık tahvil faizi de yüzde 4,02 seviyesinde dengelendi. Dolar endeksi ise düşüş serisini 3. işlem gününe taşırken, şu sıralarda yüzde 0,1 azalışla 98,6 seviyesinde seyrediyor.
Kurumsal tarafta, bilançosunda beklentilerin üzerinde gelir ve kar bildiren ABD’li yatırım bankalarından Bank of America’nın hisseleri dün yüzde 4’ün üzerinde, Morgan Stanley’nin hisseleri de yüzde 5’e yakın değer kazandı.
Hollandalı çip şirketi ASML’nin beklenenden iyi gelen bilançosu sonrası Amerikan çip şirketi AMD’nin hisseleri yüzde 9’un ve Intel’in hisseleri yüzde 4’ün üzerinde yükseldi.
Bu gelişmelerle, New York Borsası’nda dün S&P 500 endeksi yüzde 0,40 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,66 yükselirken, Dow Jones endeksi yatay seyretti. ABD’de endeks vadeli kontratlar ise yeni güne hafif satıcılı başladı.
Avrupa borsaları Fransa hariç satıcılı seyretti
Avrupa borsaları dün Fransa hariç satış ağırlıklı seyrederken, ABD ve Çin arasındaki ticaret geriliminin uzayabileceği ve etkilerinin küresel yayılabileceği endişesi risk iştahını törpüledi.
Fransa’daki siyasi gelişmeler de yatırımcıların odağında kalmayı sürdürürken, Sosyalist Parti, hükümeti düşürmemek için emeklilik reformunun derhal ve tamamen askıya alınmasını talep ediyor.
Dün Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,99 yükselirken, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,40, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,30 ve Almanya’da DAX 40 yüzde 0,23 düştü. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar güne negatif başladı.
Asya borsaları karışık seyrediyor
Asya tarafında karışık bir seyir öne çıkarken, ABD ve Çin’in ticaret gerilimine ilişkin endişeler Hong Kong ve Çin’de risk iştahını törpülüyor.
Hollandalı çip şirketi ASML’nin beklenenden iyi gelen bilançosu sonrası yarı iletken hisselerinde güç bulan alıcılı seyir Asya tarafında da etkili oluyor.
Japonya’da Nikkei 225’te işlem gören yarı iletken üreticileri Renesas Electronics’in hisseleri yüzde 8,6, Tokyo Electron’un hisseleri yüzde 4,3, Gelişmiş elektronik kablo ve ekipman üreticileri Furukawa Electric’in hisseleri yüzde 3, Fujikura’nin hisseleri de yüzde 2 ve yarı iletken endüstrisi için test ekipmanı üreticisi Advantest’in hisseleri yüzde 1,6 yükselişle işlem görüyor.
Güney Kore’deki Kospi endeksinde de benzer bir görünüm öne çıkarken, Güney Koreli yarı iletken devi SK Hynix’in hisseleri yüzde 7,2 primle satılıyor.
Bölgede bugün açıklanan ekonomik verilere göre, Japonya’da ağustos ayına ilişkin çekirdek makine siparişleri aylık yüzde 0,9 düşüşle beklentilerin altında geldi. Ülkede çekirdek makine siparişleri yıllık bazda yüzde 1,6 yükselmesine karşın beklentilerini karşılayamadı.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,3, Güney Kore’de Kospi endeksi de yüzde 2,1 yükselirken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,6 geriledi.
VİOP akşam seansında geriledi
Dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,44 değer kazancıyla 10.464,48 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ekim vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 0,6 düştü.
Dolar/TL, dün 41,8460’tan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının hemen altında 41,8420’den işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde konut fiyat endeksi, konut satış istatistikler ile haftalık para ve banka istatistikleri, yurt dışında ise Avro Bölgesi’nde dış ticaret dengesi, ABD’de ise Philadelphia Fed imalat endeksi verilerinin takip edileceğini belirtti.
ABD’de federal hükümetin kapanması sebebiyle bugün kamu kurumlarına ait veri akışı olmayacağını hatırlatan analistler, BIST 100 endeksinde 10.500 ve 10.600 puanın direnç, 10.300 ve 10.200 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, eylül ayı konut fiyat endeksi
10.00 Türkiye, eylül ayı konut satış istatistikler
12.00 Avro Bölgesi, ağustos ayı dış ticaret dengesi
14.30 Türkiye, haftalık para ve banka istatistikleri
15.30 ABD, ekim ayı Philadelphia Fed imalat endeksi
ABD’de IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantıları
ABD’de kamu kurumu verileri açıklanmayacak
Muhabir: Mahmut Çil
