‘Ey Türk Gençliği!’ sözleriyle Türk gençlerine seslenen, dünyada çocuklara bayram hediye eden tek lider olmayı başaran Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, sadece bir ‘lider’ olmanın ötesindeydi. Vefatının 86. yılında minnetle, saygıyla, sevgiyle ve en çok da özlemle andığımız Ata’mız, tüm liderlere örnek olması gereken bir şahsiyetti. Bunun en büyük kanıtını da zor durumlarda kurduğu cümlelerde buluruz. Peki biraz da Atatürk’ün ne kadar önemli bir lider olduğunu gözler önüne seren anılara bakmak ister misiniz?
1. Afyonkarahisar’ın hatlarının çözülmesi sonunda birkaç Yunanlı tutsak, geceleyin Mustafa Kemal’in çadırına getirilir. Aralarında geçen diyalog ise şöyledir;
Bunlardan birisi, Muzaffer Generalin doğup büyümüş olduğu Selanik’ten gelmişti. Yüz, kendisine yabancı gelmediğinden ve üniformasında da hiçbir bellilik görmediğinden kim olduklarını ve rütbelerini sormaya başlamıştı.
– Binbaşı mısınız?
– Hayır.
– Albay mı?
– Hayır.
– Korgeneral mi?
– Hayır.
– Peki nesiniz?
– Ben Mareşal ve Türk Orduları Başkomutanıyım!
Ş__aşkınlıktan ağzı açık kalan Yunanlı kekeledi:
– Bir başkomutanın Savaş hattına bu kadar yakın yerlerde dolaşması işitilmiş değil de!..
General SHERRIL
2. Kral Edward İstanbul’a geldiği zaman, yatından bir motora binerek Dolmabahçe Sarayı’na yanaştı.
Atatürk de rıhtımda onu bekliyordu. Deniz dalgalı idi ve Kral’ın bindiği motor inip çıkıyordu. Kral rıhtıma çıkmak istediği bir sırada eli yere değdi ve tozlandı. O sırada Atatürk de Kral’ı rıhtıma almak üzere elini uzatmış bulunuyordu. Bunu gören Kral bir mendille elini silmek istediği bir anda Atatürk:
‘Vatanımın toprağı temizdir, o, elinizi kirletmez!’ diyerek, Kral’ı elinden tutup rıhtıma çıkarıverdi.
3. Bahçe Mimarı Mevlut Baysal anlatıyor: Çankaya Köşkü’nde bahçesini yapıyordum.
Bir gün Atatürk , yaveri ve ben bahçede dolaşıyorduk. Çok ihtiyar ve geniş bir ağacın Atatürk’ün geçeceği yolu kapadığını gördük. Ağacın bir yanı dik bir sırt, diğer yanı suyu çekilmiş bir havuzdu. Ata, havuz etrafındaki kısma yaslanarak karşı tarafa geçti. Derhal atıldım: ‘Emrederseniz derhal keselim Paşam.’
Bir an yüzüme baktı, sonra: ‘Yahu, sen hayatında böyle ağaç yetiştirdin mi ki keseceksin!’
Niyazi Ahmet Banoğlu
4. Devlet Bürokrasisi Cumhuriyet’in ilanından sonra idi. Karadeniz’de bir gezintiye çıkmıştı. Kendisine eşlik edenler arasında bulunuyordum. Rize’ye geldik. Yolların düzgünlüğü ilgisini çekmişti. Vali’ye:
‘Yollarınızı nasıl bu hale getirebildiniz?’ diye sordu.
Vali de anlattı; yakın köylüleri jandarmalarla toplattırmış ve yol onarımında çalıştırmış.
Ata’nın kaşları çatıldı. Oldukça sert bir dille :
‘Vali Bey’ dedi. ‘ ‘Corvee’ nedir bilir misin? Öyle ise ben söyleyeyim: Angarya demektir. Ve şu anda bilmeniz lazım ki, kanunsuz hiçbir vatandaşı işten alıkoyamaz, onu çalışmaya zorlayamazsınız. Cumhuriyet’te angarya diye bir şey yoktur.’
5. Mustafa Kemal Edirne’yi ziyaretinde Mimar Sinan’ın o muhteşem camiine bir müddet hayran hayran baktıktan sonra fikrini ve ihtisaslarını şu sözlerle belirtti:
… Camiler, birbirimizin yüzüne bakmak için yapılmamıştır. Camiler, itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için, neler yapılmak lazım geldiğini düşünmek, yani meşveret için yapılmışlardır.’
6. 30 Ağustos sabahı, Mustafa Kemal muharebe sahasında dolaşıyordu. Etraf binlerce düşman cesetleri ve birbiri üzerine yığılmış yüzlerce topçu hayvanı, terk edilmiş silah, top ve cephane dolu idi…
Atatürk şöyle söylendi:
‘Bu manzara insanlığı utandırabilir! Fakat meşru müdafaamız için buna mecbur olduk. Türkler, başka milletlerin vatanında böyle bir harekete teşebbüs etmezler.’
Ganimetlerin arasında yırtılmış ve terk edilmiş bir de Yunan bayrağı gören başkumandan eli ile kaldırılmasını işaret ederek;
‘Bir milletin istiklal alametidir, düşman da olsa hürmet etmek lazımdır, kaldırıp topun üzerine koyunuz.’
7. 21.06.1935’teki görüşmelerinde:
‘Savaş çıktığı takdirde Amerika tarafsızlık siyasetini koruyabilecek mi?’
‘İmkan yok’ dedi, ‘İmkan yok. Eğer savaş çıkarsa, Amerika’nın milliyetler topluluğunda işgal ettiği yüksek durumu herhalde etkili olacaktır. Coğrafi durumları ne olursa olsun, milletler birbirlerine birçok bağlarla bağlıdır.
Atatürk , dünyadaki milletleri, bir apartmanda oturanlar gibi görüyordu.
Birleşik Amerika Cumhuriyetleri bu apartmanın en lüks dairesinde oturmaktadır.
Eğer apartman , oturanlarının bazıları tarafından ateşe verilirse, diğerlerinin etkisinden kurtulması olanak yoktur. Savaş için de aynı şey olabilir. Birleşik Amerika Cumhuriyeti’nin bundan uzak kalması imkansızdır.’
Atatürk şu sözleri ilave etti:
‘Bundan başka, Amerika büyük ve kuvvetli ve dünyanın her yerinde ilişiği olan bir devlet olduğundan kendisinin siyaset ve ekonomi yönünden ikinci basamaktaki bir duruma düşmesine hiçbir zaman izin veremez.’
8. Bir gün bir köylü Atatürk’ün Orman Çiftliği hudutları içindeki bir tarlayı, kendi tarlasıymış gibi sürüyordu. Onu gördüler. İhtar ettiler, dinletemediler. Bunun üzerine Atatürk’e söylediler.
Atatürk teftişe çıktığı zaman o tarafa gitti. Yanındakiler toprağı sürmekte olan köylüyü göstererek:
‘İşte budur!’ dediler.
Atatürk yavaş yavaş ona doğru yürüdü. Yaklaşınca sordu:
‘Burada ne yapıyorsun?’
Köylü gülümsüyordu. Son derece sevip saydığımız, fakat asla korkmadığımız bir insan karşısında nasıl durursak köylü de öyle duruyordu. Sakin bir sesle cevap verdi:
‘Tarlayı sürüyorum.’
‘İyi ama, bu tarla senin midir?’
‘Değildir.’
‘Kimindir?’
‘Atatürk’ündür!’
Köylü bu cevabı vermekle suçu kabul etmiş oluyordu. Bu itibarla dava kaybolmuş demekti. Atatürk, kendi toprağına tecavüz edildiği için değil, haksızlık yapıldığı için sertlendi ve sordu:
‘İyi ama, sen başkasının toprağını ona sormadan ve izin alınmadan sürülüp ekilmeyeceğini bilmiyor musun?’
Köylü hiç telaş etmiyordu. Aynı sükunetle dedi ki:
‘Biliyorum, fakat benim bu tarlayı sürüp ekmeye hakkım vardır!’
Atatürk’ün kaşları çatıldı ve büyük bir merak ve hayretle ona sordu:
‘Bu hakkı nereden alıyorsun?’
‘Çok basit… Atatürk bizim babamız değil mi? İnsan babasının tarlasını sürüp ekerse kabahat mi işlemiş olur?’
Atatürk’ün yüzünde takdir ve sevgi duygularının en coşkununu anlatan engin bir gülümseme oldu, köylünün sırtını okşadı ve;
‘Haklısın!..’ diyerek uzaklaştı.
9. Atatürk bizden biridir. Ulusuyla bütünleşme yöneliminin en tipik göstergelerinden biri de şu kısa öyküde belirlenir:
“Cumhuriyetin onikinci yıl dönümü için bir sıra dövizler hazırlanmıştı. Bunlar içinde şöyleleri vardı: “Atatürk bizim en büyüğümüzdür”, “Atatürk bu milletin en yücesidir”, “Türk Milleti asırlardır bağrından bir Mustafa Kemal çıkardı.”
Listeyi dikkatle gözden geçirdi. Bunlar ve bunlara benzeyenleri çizdi. Hepsinin yerine şunu yazdı: “Atatürk bizden birisidir.”
10. 23 Nisan 1920… Ankara’da Büyük Millet Meclisi açılmıştı. Memleketin her tarafından birçok mebuslar gelmişti.
Bu yeni meclise gelenlerin bir kısmı, Ankara ‘da hiçbir şeyin olmadığını görünce yeise düşmüşlerdi. Bahsedilen, ne Yeşilordu, ne hazine, ne yatacak Otel, hiçbir şey yoktu. Sadece Mustafa Kemal…
Bazılarına bu dava çürük gelmiş olacak ki, memleketlerine dönmeye karar verdiler. Bunlar geri dönerlerse Meclis’te huzursuzluk olmayacağını anlayan Mustafa Kemal, kürsüye çıktı. O gün pek heyecanlıydı. Atatürk ün hayatında belki böyle canlı bir tablo doğmamıştı. Mebuslara hitaben: ‘İşittim ki, bazı arkadaşlar yoksulluğumuzu bahane ederek, memleketlerine dönmek istiyorlarmış. Ben kimseyi zorla Millî Meclis’e davet etmedim. Herkes kararında hürdür, bunlara başkaları da katılabilirler. Ben bu mukaddes davaya inanmış bir insan sıfatıyla, buradan bir yere gitmemeye karar verdim. Hattâ hepiniz gidebilirsiniz. Asker Mustafa Kemal, mavzerini eline alır, fişeklerini göğsüne dizer, bir eline de bayrağı alır, bu şekilde Elmadağı’a çıkar, orada tek kurşunum kalına kadar vatanı müdafaa ederim. Kurşunlarım bitince bu acîz vücudumu bayrağıma sarar, düşman kurşunlarıyla yaralanır, temiz kanımı, mukaddes bayrağıma içire içire tek başıma can veririm. Ben buna ant içtim.’ diye gürleyince, herkesi bir heyecan dalgası sardı. Hiçbiri gözyaşlarını zaptedemiyordu.
Enver Benhan Şapolyo
11. Gene bir toplantıda din konusu tartışılıyordu:
Atatürk :
‘Din insanların gıdasıdır. Dinsiz adam boş bir eve benzer. İnsana hüzün verir. Mutlaka bir şeye inanacağız. Bu dinlerin en sonuncusu elbette en mükemmelidir. İslam Dini hepsinden üstündür.’
12. Sene 1938, 10 Kasım… İstanbul Üniversitesi’nde saat 9’u 5 geçenin meşum haberi duyulmuş…
Bir Alman profesör var, Hukuk Fakültesinde, o da duymuş, şaşırmış. Derse girsin mi, girmesin mi bir türlü karar veremiyor. O sırada aklına rektöre müracaat etmek gelir. Kalkar, yanına gider. Aralarında şu konuşma geçer:
‘Efendim, mütereddidim. Acaba ne yapsam?’
‘Sizde böyle büyük bir adam ölünce ne yaparlarsa, onu yapın.’ İşte o zaman alman profesör kollarını iki yana sarkıtarak:
‘Bizde bu kadar büyük bir adam ölmedi ki…’ der.
“Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yüreyeceğime ant içerim!”
ADEM YAŞAR
