İSTANBUL (AA) – Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember, Küresel Elektrik Sektörü Üçüncü Çeyrek Raporu’nu yayımladı.
Buna göre, güneş ve rüzgar enerjisi, söz konusu dönemde kaydettiği hızlı büyümeyle yeni elektrik talebini karşıladı. Analiz, güneş ve rüzgar enerjisinin yalnızca yaygınlaşmakla kalmayıp, elektrik talebinden daha hızlı büyüdüğünü ortaya koydu.
Söz konusu dönemde, güneş enerjisi üretimi yüzde 31 artışla 2024’ün toplam üretimini aştı. Rüzgar enerjisi üretimi ise yüzde 7,6 artış sergiledi. Bu dönemde iki kaynak toplam 635 teravatsaatlik artış sağlayarak küresel elektrik talebini geride bıraktı.
Güneş ve rüzgar enerjisi, küresel elektrik üretiminin yüzde 17,6’sını karşıladı. Bu oran, geçen yılın aynı döneminde yüzde 15,2 seviyesindeydi. Böylece düşük karbonlu kaynakların toplam payı yüzde 43’e ulaştı. Fosil yakıtlar, geçen yılın aynı dönemindeki yüzde 58,7’lik payında düşüş yaşayarak küresel elektriğin yüzde 57,1’ini sağladı.
Bu yılın başından bu yana, güneş, rüzgar, hidroelektrik, biyoenerji ve jeotermal gibi yenilenebilir kaynaklar, kömürden daha fazla elektrik üretti.
Rapora göre, aynı dönemde fosil yakıtlı üretim yüzde 0,1 azaldı. Rapora göre, fosil yakıtlı elektrik üretiminin bu yıl artmayacağı öngörülürken, bunun Kovid-19 salgınından bu yana fosil yakıtlı üretimde büyümenin görülmeyeceği ilk yıl olacağı belirtildi. Bu değişim, Çin ve Hindistan’daki üretim düşüşlerinden kaynaklandı. Söz konusu düşüşler, Avrupa Birliği ve ABD’deki küçük artışları dengeledi.
Çin’de temiz enerjinin tüm yeni talebi karşılamasıyla fosil yakıtlı elektrik üretimi yüzde 1,1 azaldı. Bu durumun, ülkenin elektrik sisteminde yapısal bir dönüşüm yaşandığını gösterdiği bildirildi.
Hindistan’da ise rekor düzeyde güneş ve rüzgar enerjisi artışı ile talep artışını yavaşlatan ılıman hava koşulları sonucunda fosil yakıtlı üretim yüzde 3,3 geriledi. Bu iki pazar birlikte küresel dengeleri değiştirerek, Kovid-19 salgınından bu yana ilk kez fosil yakıtlı üretimde durgunluk yaşanmasına neden oldu.
Güneş, küresel elektrik sektöründeki değişimin başlıca itici gücü
Güneş enerjisi aynı dönemde diğer elektrik kaynaklarına göre üç kattan fazla büyüyerek, küresel elektrik sektöründeki değişimin başlıca itici gücü oldu.
Elektrik talebi, söz konusu dönemde yüzde 2,7 artarak, 2024’ün aynı dönemindeki yüzde 4,9’luk artışın altında kaldı. Geçen yıl Çin, Hindistan ve ABD’de aşırı sıcak hava dalgaları soğutma talebini artırırken, bu yılki daha ılıman hava koşulları talep artışını yavaşlattı.
Analize göre, 2025 verileri temiz enerjinin yeni bir döneme girdiğine işaret ediyor.
Kovid-19 salgını veya küresel finans krizi gibi büyük sarsıntıların dışında ilk kez, temiz enerji kaynaklarındaki büyüme küresel elektrik talebini yalnızca yakalamakla kalmadı, aynı zamanda aştı. Rapora göre, bundan sonraki sürecin, bu eğilimin ne kadar istikrarlı sürdürülebileceğine bağlı olacağı belirtiliyor. Temiz enerjinin yaygınlaşması, fosil üretimin sabit mi kalacağı yoksa düşüşe mi geçeceğini belirleyecek.
Ember Kıdemli Enerji Analisti Nicolas Fulghum, rapora ilişkin değerlendirmesinde, tarihsel olarak büyüme gösteren bir alan olan fosil yakıtlı enerji sektörünün, durgunluk ve kontrollü bir gerileme dönemine girdiğinin görüldüğünü aktararak, “Fosil yakıtlı büyümenin en büyük kaynağı olan Çin, bir dönüm noktasına ulaştı ve artan enerji talebini karşılamak için fosil yakıtlara bağımlılığın artık gerekli olmadığını gösterdi.” ifadelerini kullandı.
Muhabir: Handan Kazancı
