BERLİN (AA) – Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesine 5 Türk firması girdi.
SIPRI, 2024 yılında en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketini açıkladı.
Buna göre, savunma sektöründeki en büyük 100 şirketin 2024’te silah ve askeri hizmet satışları bir önceki yıla göre yüzde 5,9’luk artışla 579 milyar dolara yükseldi. Böylece bu şirketlerin 2024 yılında silah ve askeri hizmet satışları rekor seviyeye ulaştı.
Silah gelirlerindeki artışlar Asya ve Okyanusya bölgesi hariç diğer bölgelerde görülürken, bu artışlar, Ukrayna’daki savaş, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları, küresel ve bölgesel jeopolitik gerilimler ve giderek yükselen askeri harcamalardan kaynaklandı. Söz konusu artışın büyük kısmı Avrupa ve ABD merkezli şirketlerden geldi.
Birçok silah üreticisinin geçen yıl üretim hatlarını genişlettiği, tesislerini büyüttüğü, yan kuruluşlar kurduğu veya başka şirketleri satın aldığı raporda yer aldı.
Listenin zirvesinde ABD şirketleri bulunuyor
2018’den bu yana listenin başındaki 3 firmanın tamamının ABD merkezli olması dikkati çekti. Bu firmalar, Lockheed Martin, RTX (eski adı Raytheon Techologies), Northrop Grumman olarak sıralandı.
Küresel savunma sektöründeki en büyük 100 şirket içindeki ABD’li toplam 39 şirket, 2024’te 334 milyar dolarlık silah satışı yaparak, bir önceki yıla göre yüzde 3,8 artışla tüm satışların yaklaşık yüzde 50’sini karşıladı.
Elon Musk’ın sahibi olduğu ABD’li şirket SpaceX (77’nci sırada) ilk kez ilk 100’de yer aldı. Şirketin savunma gelirleri bir yıl içinde iki katından fazla artarak 1,8 milyar dolara ulaştı.
Öte yandan, F-35 savaş uçağı, Columbia sınıfı denizaltılar ve Sentinel kıtalararası balistik füze gibi önemli ABD savunma sistemlerinin geliştirilmesi, üretiminde gecikmeler ve bütçe aşımları oldu.
Listedeki Çinli büyük silah şirketinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 10 düşerken, Japon silah şirketlerinin yüzde 40, Alman silah şirketlerinin yüzde 36 satışlarının artması dikkati çekti.
İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa’da olan 26 şirket bulunurken, bunların toplam silah satışları yüzde 13 artarak 151 milyar dolara ulaştı.
Avrupalı şirketlerin sipariş alımları artarken, bazı şirketler Ukrayna’daki savaşla ve “Rusya’dan algılanan tehdit” ile bağlantılı olarak talepte artış gördü.
Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra ordusuna yeni silah almaya başlayan Almanya’da, Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl’in silah satışları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 36 artarak 14,9 milyar dolara çıktı.
Rapora göre, bu artışın temel nedeni olarak Rusya’nın tehdit durumu nedeniyle kara tabanlı hava savunma sistemleri, mühimmat ve zırhlı araçlara olan talebin artması olarak gösterildi.
Almanya’nın en büyük savunma sanayi şirketi Rheinmetall’ın satışları yüzde 46,6 artışla 8,24 milyar dolara ulaştı. Şirket listede 20. sırada yer aldı.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın her iki ülkedeki silah şirketlerinin rakamlarını da etkiledi. Ukrayna şirketi JSC Ukrainian Defense Industry, silah satışlarını yüzde 40,7 artırarak 3,01 milyar dolara çıkardı.
Rus şirketleri Rostec ve United Shipbuilding’in toplam gelirleri geçen yıl yüzde 23 artarak 31,2 milyar dolar oldu. Rus ordusunun kendi talebi, silah ihracatındaki düşüşten kaynaklanan kayıpları fazlasıyla telafi etti.
Türk şirketleri satışlarını artırdı
SIPRI’nın geçen yıl en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesinde 5 Türk firması yer aldı.
Türk şirketlerinin toplam gelirleri geçen yıl 2024’e göre yüzde 11 artarak 10,1 milyar dolara ulaştı.
Rapora göre, Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) ilk kez en büyük 100 listesine girdi.
Listede, ASELSAN 3,47 milyar dolar gelirle 47’nci, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii 2,16 milyar dolarla 65’inci, Baykar 1,9 milyar dolarla 73’üncü, Roketsan 1,39 milyar dolarla 87’nci ve Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ 1,21 milyar dolarla 93’üncü sırada yer aldı.
SIPRI, kurulduğu 1966’dan bugüne çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi alanlarda araştırma, rapor ve analizler hazırlıyor. SIPRI’nin küresel silah satışlarına ilişkin veritabanı 1989’da oluşturuldu.
SIPRI’nın raporu, yurt içi ve yurt dışındaki askeri müşterilere yapılan tüm ağır silah ve askeri hizmet satışlarını kapsıyor.
Muhabir: Bahattin Gönültaş
