NEW YORK/WASHINGTON (AA) – Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), ekimde gerçekleştirdiği 25 baz puanlık indiriminin ardından 9-10 Aralık’ta yapacağı yılın son toplantısında politika faizinin seyrine karar verecek.
Fed yetkilileri, gelecek haftaki toplantıda, ABD’deki hükümet kapanmasının yol açtığı aksaklıklar nedeniyle sınırlı verilerle para politikası kararını alacak.
ABD tarihinin en uzun süreli hükümet kapanmasının 12 Kasım’da sona ermesinin ardından kurumlar veri takvimini güncellerken, kapanma sürecinde bazı veriler toplanamadığı için ekim ayına ilişkin istihdam raporu ile Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) gibi kritik veriler yayımlanamadı.
Bu süreçte resmi kurumlar tarafından gecikmeli olarak açıklanan eylül ayına ilişkin veriler ile özel kuruluşlar tarafından yayımlanan alternatif veriler yakından takip edildi.
İş gücü piyasasına ilişkin veriler karışık geldi
Açıklanan veriler işgücü piyasasına ilişkin karışık sinyaller verse de son gelen alternatif göstergeler istihdamdaki zayıflamaya dair endişeleri artırdı.
ABD Çalışma Bakanlığının verilerine göre, ABD’de tarım dışı istihdam eylülde 119 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,3’ten 4,4’e çıktı.
Bakanlığın bu hafta açıkladığı işsizlik maaşı başvuruları verileri de ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısının 29 Kasım ile biten haftada 191 bine gerilediğini gösterdi. İşsizlik maaşı başvuruları Eylül 2022’den bu yana en düşük seviyesini kaydetti.
ADP Araştırma Enstitüsü tarafından bu hafta yayımlanan veriler ise ülkede özel sektör istihdamının kasım ayında artış beklentilerinin aksine 32 bin kişi azaldığını ortaya koydu. Bu, Mart 2023’ten bu yana özel sektör istihdamındaki en yüksek düşüş olarak kaydedildi.
Danışmanlık şirketi Challenger, Gray & Christmas tarafından yayımlanan veriler de ABD merkezli işverenlerin duyurduğu işten çıkarmaların sayısının kasımda önceki aya kıyasla azalsa da yıllık bazda yüzde 24 artışla 71 bin 321’e yükseldiğini ortaya koydu. İşten çıkarmalar, yılın 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 54 artarak toplam 1 milyon 170 bin 821’e yükseldi.
Enflasyon göstergeleri beklentilerle uyumlu
ABD’de hükümetin açılmasından bu yana enflasyon görünümüne ilişkin ise daha az veri elde edildi.
Açıklanan verilere göre, ABD’de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), eylülde aylık bazda yüzde 0,3, yıllık bazda yüzde 2,7 artarak beklentilere paralel gerçekleşti.
ABD Ticaret Bakanlığının dün yayımladığı veriler de Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksinin eylülde aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda yüzde 2,8 arttığını gösterdi.
Aylık bazda beklentiler doğrultusunda artan endeksin, yıllık bazda yüzde 2,9 yükselmesi öngörülüyordu. Çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi, ağustosta aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 2,9 artmıştı.
Ayrıca Michigan Üniversitesi tarafından ölçülen tüketici güven endeksi aralıkta 5 ayın ardından ilk kez yükselirken, enflasyon beklentilerinin gerilediğini gösterdi.
Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi, aralıkta yüzde 4,5’ten 4,1’e inerek ocak ayından bu yana en düşük seviyesini kaydetti. Uzun vadeli enflasyon beklentisi de yüzde 3,4’ten 3,2’ye geriledi.
Fed yetkilileri “şahin” ve “güvercin” olarak ayrışıyor
Fed’in 28-29 Ekim’de düzenlediği son toplantıda, 25 baz puanlık faiz indirimi kararı 2’ye karşı 10 oyla alınmıştı.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Stephen Miran 50 baz puanlık faiz indiriminden yana olurken, Kansas City Fed Başkanı Jeffrey Schmid ise politika faizinin sabit tutulmasından yana oy kullanmıştı.
Şahin Fed yetkilileri enflasyonla mücadele kapsamında faiz indirimlerine karşı çıkarak daha sıkı para politikasını desteklerken güvercinler, zayıflayan iş gücü piyasasını gerekçe göstererek faiz indirimlerinin sürdürülmesini istiyor.
FOMC’nin ekim ayı toplantısının tutanakları da Fed yetkililerinin faiz indirimleri konusunda bölündüğünü ortaya koyuyor.
Tutanaklarda, “Toplantıda birçok yetkili federal fon oranı için hedef aralığın düşürülmesinden yanaydı, bazıları bu kararı desteklemekle birlikte sabit tutulmasını da destekleyebilirdi, birkaçı ise hedef aralığın düşürülmesine karşıydı.” ifadeleri yer alıyor.
Analistler, FOMC üyeleri arasındaki görüş ayrılığının para politikasında belirsizlik yarattığını belirterek, en iyi senaryonun kararın oy birliğiyle verilmesi olduğunu ifade ediyor. Ancak bu sonucun çok olası görünmediğini belirten analistler, birkaç üyenin gösterdiği katı tutuma işaret ediyor.
Beklentiler faizin sabit tutulmasından düşürülmesine kaydı
Fed Başkanı Jerome Powell’ın ekim ayındaki para politikası toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında, aralıkta faiz indiriminin kesin olmadığına dair açıklamaları sonrası bu ay politika faizinin sabit tutulabileceği fiyatlanmaya başlamıştı.
Powell, “Komitenin bu toplantıdaki tartışmalarında, aralık ayında nasıl ilerleneceği konusunda güçlü şekilde farklı görüşler vardı. Aralık toplantısında politika faizinde daha fazla indirim yapılması kesin değil, bundan oldukça uzak. Politika önceden belirlenmiş bir rotada değil.” ifadelerini kullanmıştı.
Fed Kansas City Şubesi Başkanı ve FOMC Üyesi Schmid de ekimde faiz indirimine karşı yönde oy kullanmasına gerekçe olarak enflasyona dair endişeleri göstermişti. Schmid, “Benim değerlendirmeme göre iş gücü piyasası büyük ölçüde dengede, ekonomi ivmesini koruyor ve enflasyon hala çok yüksek. Para politikasını yalnızca ılımlı ölçüde kısıtlayıcı olarak görüyorum.” diyerek politika faiz oranını sürdürmeyi uygun bulduğunu bildirmişti.
Geçen ay New York Fed Başkanı John Williams’ın iş gücü piyasasının zayıflamasıyla kısa vadede faiz oranlarının yeniden düşürülmesi için alan gördüğünü söylemesi ve bazı diğer Fed yetkililerinden gelen benzer yöndeki açıklamalar sonrasında ise 25 puanlık faiz indirimine dair fiyatlamalar ağırlık kazandı.
“Zayıflayan iş gücü piyasası odakta kalırsa faiz indirimi gerekçesini destekler”
Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola, AA muhabirine, dün açıklanan kişisel tüketim harcamaları verilerinin geriye dönük olsa da iki iyi haberi içerdiğini söyledi.
Enflasyonun ılımlı seyrettiğini ve beklentilerle uyumlu olduğunu belirten Sonola, eylül ayında yatay seyreden tüketici harcamalarının ise 3’üncü çeyrekte yüzde 2,7’lik sağlam bir artış kaydederek 2’nci çeyrekteki yüzde 2,5’lik artışın üzerine çıktığını aktardı.
Sonola, ABD tüketicisinin dayanıklılığının, tarifeler sonrası enflasyon baskıları ve zayıf güvene rağmen, geniş tabanlı ekonomik büyümenin önemli bir dayanağı olmaya devam ettiğini ifade etti.
Olu Sonola, “Fed’in gelecek haftaki kararı açısından, odak ılımlı enflasyon baskılarının olduğu bir ortamda zayıflayan iş gücü piyasasında kalmaya devam ederse, bu muhtemelen faiz indirimi gerekçelerini destekler.” dedi.
“Son veriler ocak ayı toplantısı için soru işaretleri yarattı”
ING Amerika Araştırma Bölgesel Başkanı Padhraic Garvey de iş gücü piyasasının bir miktar baskı altında olduğu yönündeki yaygın kanıya rağmen, verilerin ABD ekonomisinin dirençli olduğunu gösterdiğine işaret etti.
Challenger, Gray & Christmas’ın ABD’deki işten çıkarmalara dair raporunun kasımda önemli ölçüde işten çıkarmaların yaşandığını ortaya koyduğuna değinen Garvey, işsizlik maaşı başvuruları verilerinin ise iş gücü piyasasının nispeten sağlam olduğunu göstermeye devam ettiğini kaydetti.
Garvey, dün açıklanan kişisel tüketim harcamaları verilerinin geriden gelmesine karşın genel olarak direnç izlenimi verdiğini, enflasyon beklentilerinin de azalmış olsa da yüksek seviyelerde kalmaya devam ettiğini anlattı.
Gelecek hafta Fed’in faiz indirimi olasılığının yüzde 95 seviyesinde olduğunu söyleyen Garvey, “Yani faiz indirimi olacak. Bu haftaki verilerin en büyük etkisi, Fed’in ocak ayında faiz indirimi yapıp yapmayacağına dair soru işaretleri yaratması oldu.” diye konuştu.
“İş gücü piyasasında aşağı yönlü riskler var”
American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanı Steven Kamin de istihdam verilerinin karışık olduğuna işaret ederek, “İş gücü piyasasının görünümü belirsiz ancak aşağı yönlü risklerin olduğunu belirtmek isterim.” değerlendirmesinde bulundu.
Gecikmeli yayımlanan enflasyon verilerine de değinen Kamin, eylülde çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksindeki yıllık yüzde 2,8 artışın yüksek bir oran olduğunu, aylık yüzde 0,2 artışın ise Fed’in beklentileriyle uyumlu olduğunu ifade etti.
Kamin, “Riskli istihdam tablosu ve enflasyonda daha güçlü bir artışın olmaması, Fed’e önümüzdeki hafta faizleri 25 baz puan daha indirmek için ihtiyaç duyduğu mazereti verecek.” dedi.
Muhabir: Sevgi Ceren Gökkoyun,Dilara Zengin Okay
