ANKARA (AA) – Damızlık hayvan yetiştiriciliği yapılan işletmelerde tabii tohumlama amaçlı kullanılacak damızlık sığır cinsi boğalara ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanan “Tabii Tohumlama Boğalarına Dair Tebliğ”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğle damızlık hayvan yetiştiriciliği yapılan işletmelerde tabii tohumlama amaçlı kullanılacak damızlık sığır cinsi boğalara (manda dahil) izin verilmesine ve bu boğaların kontrolü ile tabii tohumlamada kullanılmak üzere ithalatı yapılacak damızlık sığır cinsi boğalarda (manda dahil) aranan teknik ve verim şartlarına dair usul ve esaslar tespit edildi.
Buna göre damızlık hayvancılık işletmelerinde tabii tohumlamada kullanılacak damızlık sığır cinsi erkek hayvanlar için il müdürlüğünden “tabii tohumlama boğası izni” alınacak.
İzin alınan tabii tohumlama boğası, sadece izin verilen hayvancılık işletmesinde kullanılacak, başka bir işletmeye nakledildiğinde veya satıldığında yeni hayvan sahibi tarafından tekrar izin alınması gerekecek.
Tabii tohumlama boğaları, hayvan nakillerine dair Bakanlık tarafından belirlenen usul ve esaslara göre sevk edilecek ve sevk tarihinde herhangi bir hastalık belirtisi göstermemesi şartı aranacak.
Hayvanların tanımlanması, tescili ve izlenmesine ilişkin mevzuata uygun kulak küpesi bulunmayan boğalar tabii tohumlama boğası olarak kullanılamayacak.
DNA testi yaptırılabilecek
Tabii tohumlama adayı boğaların TÜRKVET sistemi ile Bakanlık ıslah sistemlerine kayıtlı olması gerekecek.
İzin verilen tabii tohumlama boğalarından sperma üretimi yapılamayacak.
Sağlık testleri için tabii tohumlama boğalarına yönelik her türlü uygulama, il/ilçe müdürlüğü resmi veteriner hekimi tarafından gerçekleştirilecek.
Bu tebliğ kapsamında yaptırılacak tüm test ve analiz masrafları tabii tohumlama boğasının sahibi olan kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından karşılanacak. Bakanlık tarafından gerek görülmesi halinde, ilave test ve analizler istenebilecek.
Tabii tohumlama boğasının kesimi, ölümü veya satılması durumu sahibi tarafından en geç 15 gün içerisinde il müdürlüğüne bildirilecek.
Tebliğ kapsamında belirtilen tüm test ve analizler, veteriner teşhis ve analiz laboratuvarları mevzuatı doğrultusunda, Bakanlık tarafından belirlenen ve onay verilen resmi laboratuvarlarda, Bakanlıkça belirlenen test metotlarına göre yaptırılacak.
Bakanlık tarafından onay verilen laboratuvarlar, alınacak numuneler ile test metotları Bakanlık internet sitesinde yayımlanacak.
Bakanlık tarafından gerek görülmesi durumunda tabii tohumlama boğasından doğan buzağılarda ebeveyn doğrulaması için DNA testi yaptırılabilecek.
İzin verilen boğalar, yılda en az 1 kez olmak üzere il müdürlüğü tarafından denetlenecek.
Boğanın 1 yaşını doldurması gerekecek
Tabii tohumlama boğasının fenotipik özellikleri bakımından ırkının özelliklerini taşıması gerekecek. Fenotip uygunluk raporu, il müdürlüğünde görev yapan bir veteriner hekim ile bir ziraat mühendisinden (zooteknist) oluşturulacak heyet tarafından yerinde tespit edilerek düzenlenecek.
Boğanın 12 aydan büyük olması gerekecek.
Genomik test yaptırılan boğaların Bakanlık tarafından belirlenen ve internet sitesinde yayımlanan genetik kusurlardan ari olması, DNA testinin de gerçekleştirilmesi önem taşıyacak.
Test sonuçlarına yapılacak itirazlarda şahit numunede analiz tekrarı yapılacak ve analiz sonucu kesinleşecek.
Genomik test sonuçları boğanın genomik damızlık değeri hesaplanmak üzere Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliğine gönderilecek, sonuçlar Bakanlık ıslah veri tabanına kaydedilecek.
Yerli ve etçi ırk boğalarda verim özellikleri aranmayacak.
Tebliğde ithal edilecek boğalarda aranan şartlar, sağlık kriterleri, aşılanma ve gerekli izinlere ilişkin detaylar da yer alıyor.
Muhabir: Zeynep Duyar
