ANKARA (AA) – İran’ın İsrail’e yönelik düzenlediği hava taarruzlarının akabinde birçok ülke ve milletlerarası kuruluştan reaksiyonlar geldi.
AA muhabiri, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısına ilişkin tepkileri derledi.
ABD Başkanı Joe Biden, İran’ın İsrail’e yönelik akınlarını en güçlü biçimde kınadığını belirterek, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya “ülkeye takviyelerinin tam olduğu” iletisini ilettiğini ve İran’a ortak diplomatik reaksiyon verilmesi için G-7 başkanlarını toplayacağını bildirdi.
Biden, yaptığı yazılı açıklamada, “İran ile onun Yemen, Suriye ve Irak’taki kontaklı örgütleri, bugün İsrail’deki askeri tesislere yönelik gibisi görülmemiş bir hava saldırısı düzenledi. Bu hücumları en güçlü formda kınıyorum.” tabirlerini kullandı.
BM
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu Lideri Dennis Francis, İran’ın İsrail’e hava akınıyla ilgili, tüm taraflara itidal daveti yaptı ve olayların bölgesel bir savaşa dönüşmemesi ikazında bulundu.
Francis, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısına ait yazılı açıklamasında, Orta Doğu’da aslında hassas olan durumun, son olaylarla daha da kırılgan hale geldiğini belirtti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İran’ın İsrail’e yönelik hava taarruzlarını kınadı, bölgede saldırganlığın derhal son bulması ve tüm taraflara sükunet davetinde bulundu.
Guterres, İran’ın İsrail’e yönelik hava hücumlarıyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada, “İran İslam Cumhuriyeti’nin İsrail’e yönelik kapsamlı atağıyla ortaya çıkan önemli tansiyonu şiddetle kınıyorum. Bu düşmanlıkların derhal son bulması davetinde bulunuyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
AB
AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB’nin, İran’ın İsrail’e yönelik taarruzlarını şiddetle kınadığını bildirdi.
Borrell, toplumsal medya platformu X’ten yaptığı paylaşımda, “AB, İran’ın İsrail’e kabul edilemez saldırısını şiddetle kınıyor. Bu gibisi görülmemiş bir tansiyon, bölgesel güvenliğe yönelik önemli bir tehdittir.” değerlendirmesinde bulundu.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de “İran’ın İsrail’e yönelik bariz ve haksız saldırısını şiddetle kınıyorum. İran ve vekillerine de bu hücumlara derhal son vermesi davetinde bulunuyorum. Artık tüm aktörlerin tansiyonu daha da artırmaktan kaçınması ve bölgede istikrarın yine sağlanması için çalışması gerekiyor.” iletisini paylaştı.
Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Roberta Metsola da iletisinde, atakların Orta Doğu’da daha fazla kaosu tetikleme riski taşıdığına dikkati çekerek, “AB, saldırıyı mümkün olan en güçlü biçimde kınıyor ve tansiyonu azaltmak, durumun daha fazla kan dökülmesine dönüşmesini durdurmak için çalışmaya devam edecek.” tabirine yer verdi.
İngiltere
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, İran’ın İsrail’e hava saldırısını şiddetle kınadıklarını belirterek, “Müttefiklerimizle durumu istikrara kavuşturmak ve tansiyonun daha da tırmanmasını önlemek için hemen çalışıyoruz.” sözünü kullandı.
Sunak, X hesabından yaptığı paylaşımda, “İran rejiminin İsrail’e yönelik pervasız saldırısını en güçlü sözlerle kınıyorum. İran bir sefer daha kendi art bahçesinde kaos tohumları ekmeye niyetli olduğunu göstermiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
Fransa
Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, İran’ın İsrail’e hava saldırısını sert formda kınadıklarını bildirdi.
Sejourne, X hesabından yaptığı açıklamada, “Fransa, İran’ın İsrail’e karşı başlattığı saldırıyı en sert halde kınıyor.” sözünü kullandı.
İran’ın attığı bu eşi gibisi görülmemiş adımla istikrarsızlaştırma hareketlerinde yeni bir eşiği aştığını belirten Sejourne, İran’ın bölgede askeri tansiyonun artması riskini göze aldığını aktardı.
Almanya
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İran’ın İsrail’e yönelik hava ataklarını şiddetle kınadı.
Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit, yaptığı yazılı açıklamada, “Şansölye Olaf Scholz, Tahran’daki rejimin bu gece İsrail topraklarına başlattığı ağır hava hücumlarını şiddetle kınadı. Bu sorumsuz ve hiçbir formda haklı çıkarılmayacak akınla İran bölgede geniş kapsamlı yangını riske ediyor.” tabirlerini kullandı.
İtalya ve Malta
İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, İran’ın İsrail’e insansız hava araçlarıyla (İHA) başlattığı kapsamlı taarruzun akabinde Orta Doğu’daki gelişmeleri dikkat ve telaşla izlediklerini bildirdi.
Malta Dışişleri, Avrupa İşleri ve Ticaret Bakanı Ian Borg, İran’ın İsrail’e İHA’larla atak başlatmasından derin tasa duyduklarını ve tüm tarafları itidalli olmaya çağırdıklarını belirtti.
Belçika ve Hollanda
AB Periyot Başkanı Belçika’nın Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib de saldırıyı kınadıklarını tabir ederek, “Bu büyük bir tansiyondur ve bölgesel istikrara yönelik bir tehlikedir. Bu hücum halkı tehlikeye atıyor ve bizi barıştan daha da uzaklaştırıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Hollanda hükümeti, İran’ın İsrail’e yönelik hava akınlarını şiddetle kınadıklarını bildirdi.
Hollanda’da süreksiz hükümetin Başbakanı Mark Rutte, toplumsal medya hesabından, Orta Doğu’daki durumun çok tasa verici olduğunu belirterek, “Bugün erken saatlerde Hollanda ve öbür ülkeler, İran’a İsrail’e saldırmaktan vazgeçmesi tarafında net bir bildiri gönderdi.” paylaşımında bulundu.
Avusturya ve Çekya
Avusturya ve Çekya idaresi, İran’ın İsrail’e İHA’larla düzenlediği saldırıyı kınadı.
Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, toplumsal medya hesabı X’ten yaptığı açıklamada, “İran’ın İsrail’e yönelik ataklarını en sert biçimde kınıyorum.” sözünü kullandı.
Çekya Başbakanı Petr Fiala, X’ten yaptığı paylaşımda, kararlı bir halde destekledikleri İsrail’in, kendini savunma hakkının bulunduğunu kaydetti.
Çekya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da İran’a reaksiyon gösterilerek, “İsrail’e saldırmaya karar veren İran ve yandaşlarının istikrarı bozucu davranışlarını sert bir formda kınıyor, İsrail’in legal müdafaa hakkını yineliyoruz.” sözü kullanıldı.
Norveç ve Danimarka
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide de İran’ın İsrail’e yönelik “hukuka aykırı” ve “tehlikeli” saldırısını kınadığını bildirdi.
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen, İran’ın İsrail’e yönelik saldırısını şiddetle kınadıklarını belirtti.
Rasmussen, X toplumsal medya platformundan yaptığı paylaşımda, taraflara itidalli davranma ve tansiyonu düşürme davetinde bulundu.
Polonya
Polonya, İran’ın İsrail’e yönelik başlattığı akınları şiddetle kınadığını bildirdi.
Polonya Dışişleri Bakanlığı, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, İran ve müttefiklerine itidalli davranma ve hücumları hemen durdurma çağrısında bulundu.
Slovenya Dışişleri Bakanı Tanja Fajon, Orta Doğu’da gerginliğin daha da tırmanmasının son derece tehlikeli olduğunu belirtti.
Yunanistan
Yunanistan hükümetinin, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısını şiddetle kınadığı bildirildi.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, düşmanca hallerin daha fazla yayılmasından katiyetle kaçınılması gerektiği vurgulandı.
Suudi Arabistan
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, bölgedeki askeri tansiyonun tırmanması ve tehlikeli yansımalarından “büyük kaygı duyulduğu” belirtilerek, tüm taraflara azami itidal göstermeleri, bölgeyi ve halklarını savaşın tehlikelerinden uzak tutmaları çağrısında bulunuldu.
Mısır
Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd, X toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, taraflardan azami itidalle hareket etmelerini istedi.
Ebu Zeyd, “Mısır, İran’ın İsrail’e insansız hava araçlarıyla taarruz başlatmasından ve son periyotta iki ülke ortasındaki tehlikeli tırmanıştan derin kaygı duymaktadır.” sözünü kullandı.
Katar
Katar, İran’ın Suriye’nin başşehri Şam’daki konsolosluk binasını gaye alan İsrail saldırısına, füzeler ve kamikaze İHA’larla karşılık vermesinin akabinde ilgili tüm taraflara tansiyonu durdurma ve azami itidal davetinde bulundu.
Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, bölgedeki durumla ilgili derin telaş duyulduğu belirtilerek, tüm taraflardan tansiyonu durdurmaları ve azami itidal göstermeleri istendi.
Çin
Çin, İran’ın İsrail’e düzenlediği hava taarruzlarının akabinde bölgede tansiyonun yükselmesinden duyulan tasayı lisana getirerek taraflara itidal davetinde bulundu.
Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, tansiyonun, Gazze’deki çatışmanın yayılma tesiri olduğu kaydedilerek, savaşa derhal son verilmesi gerektiği belirtildi.
Japonya
Japonya hükümeti, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısının akabinde, bölgede durumun sakinleştirilmesine yönelik taraflara güçlü bir formda davette bulundu.
Japonya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Japonya, bu akının Orta Doğu’daki mevcut durumu daha da kötüleştireceğinden derin telaş duymakta ve bu tansiyonu şiddetle kınamakta.” tabirine yer verilerek, Orta Doğu bölgesinde barış ve istikrarın Japonya için son derece kıymetli olduğu vurgulandı.
Brezilya
Brezilya, İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısının akabinde, taraflara “maksimum itidal” davetinde bulundu.
Brezilya Dışişleri Bakanlığının açıklamasında, bölgede artan tansiyonun düşürülmesi için memleketler arası toplumdan gayret göstermesi istendi.
İran’ın insansız hava aracı ve füze saldırısı haberlerinin telaşla takip edildiği belirtilen açıklamada, Brezilya’nın, Gazze Şeridi’nde çatışmaların başlamasından bu yana, hasımlığın Batı Şeria, Lübnan, Suriye ve artık de İran üzere ülkelere yıkıcı formda yayılabileceği konusunda ihtarda bulunduğu da hatırlatıldı.
Uruguay’dan İran’a kınama
Uruguay hükümetinden yapılan açıklamada ise İran’ın İsrail’e hava saldırısı kınanarak, Orta Doğu’da çatışmanın kötüleşmesinden keder duyulduğu kaydedildi.
Venezuela
Venezuela, İran’ın İsrail’e hava saldırısının akabinde, Orta Doğu’da artan tansiyondan kaygı duyduklarını bildirdi.
Venezuela Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Orta Doğu’da artan tansiyonun kaygıyla takip edildiği belirtilerek, çatışmalara, Birleşmiş Milletlerin fonksiyonsuz kalmasının, Filistin’de yaşanan soykırımın ve İsrail rejiminin mantıksızlığının yol açtığı kaydedildi.
Güney Amerika ülkelerinden Arjantin ve Paraguay, İran’ın İHA’larla taarruz başlatmasının akabinde İsrail’e desteğini duyurdu.
Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei’nin sosyal medya hesabından paylaştığı Başkanlık Bildirisi’nde, ülkenin İsrail ile dayanışması ve “sarsılmaz bağlılığı” vurgulandı.
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, İran’ın İsrail’e İHA’larla taarruz başlatmasının akabinde “3. Dünya Savaşı uyarısında” bulundu.
Sosyal medya hesabı X’ten açıklamada bulunan Petro, “Tahmin ediliyordu, şu anda insanlık süratli biçimde iklimi karbondan arındırma gayesine yanlışsız gitmesi gerekirken, 3. Dünya Savaşı’nın eşiğindeyiz. ABD’nin pratik olarak soykırıma dayanak vermesi dünyayı ateşledi.” sözlerini kullandı.
Körfez İşbirliği Kurulu (KİK), İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısının akabinde taraflara itidal davetinde bulundu.
KİK Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi, yaptığı yazılı açıklamada, Orta Doğu’da son devirde yaşanan gelişmeler çerçevesinde bölgesel ve global güvenlik ile istikrarın korunmasının değerini vurguladı.
İran-İsrail gerilimi
İsrail, İran’ın Şam’daki konsolosluk binasına 1 Nisan’da hava saldırısı düzenlemişti. Taarruzda İran İhtilal Muhafızları Ordusundan 2’si general 7 kişi ölmüştü.
İran, İsrail’in konsolosluk saldırısının ülkesinin topraklarına taarruz manasına geldiğini ve misillemede bulunacaklarını duyurmuştu. İsrail ise İran’ın saldırısına karşılık vereceğini bildirmişti.
İran, dün İsrail’e yüzlerce kamikaze insansız hava aracı, balistik ve seyir füzesiyle hücum başlatmıştı.
İran, kimi askeri amaçların vurulduğunu, İsrail ise akınların birçoklarının hava savunma sistemlerince önlendiğini lakin güneydeki bir askeri üsse füze isabet ettiğini açıklamıştı.
Muhabir: Sümeyye Dilara Dinçer
