İSTANBUL (AA) – Blinken, Çin’e yaptığı üç günlük ziyaretin son gününde CNN’e değerlendirmelerde bulundu.
Başkan Joe Biden’ın Kasım 2023’te San Francisco’daki zirvede Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’e ilettiği iletisi tekrarladığını belirten Blinken, “Genel olarak konuşursak, (seçimleri) etkileme ve tartışmalı bir halde müdahale etme teşebbüslerinin delillerini gördük ve bunun mümkün olduğunca çabuk sona erdiğinden emin olmak istiyoruz.” dedi.
Blinken, Çin’in seçimlere müdahalesinin kabul edilemez olduğunu ve bunu dikkatlice incelediklerini vurgulayarak, “Mesajı tekrar almalarını istedim.” formunda konuştu.
Çin ile işbirliği yapmak için çalıştıkları alanlara odaklandıklarını kaydeden Blinken, iki ülkenin farklılıkları konusunda da son derece açık kelamlı davrandığını ve içinde bulunulan rekabetin çatışmaya dönüşmesini önlemek için bunun çok değerli olduğunu lisana getirdi.
Çin’in Rusya’ya dayanağının sürmesi halinde yaptırım uygulanacak
Blinken, hem Dışişleri Bakanı Wang Yi’ye hem de Şi’ye Biden idaresinin Rusya’nın savunma endüstrisine Çin dayanağıyla ilgili telaşlarını ve bu takviyenin devam etmesi halinde ABD’nin yaptırımlar uygulayacağı bildirisini ilettiğini söyledi.
Çinli muhataplarının Rusya’ya takviyenin Ukrayna’daki savaşta rol oynadığını kabul etmediklerine lisana getiren Blinken, Çin tarafının bu takviyesi Rusya ile ticaret olarak nitelendirdiği, Moskova’nın muvaffakiyetinin buna bağlı olmadığı biçiminde savunma yaptığını aktardı.
Blinken, ABD’lilerin protesto hakkını destekledi
Dışişleri Bakanı Blinken, ABD’deki üniversitelerde yayılan Filistin yanlısı şovlar hakkında konuşurken de Amerikalıların protesto hakkı olduğunu söyledi.
Blinken, şovlarda antisemitizmin açıkça tabir edildiği durumlar olduğunu fakat protestoların kendi başlarına Yahudi tersi olmadığına dikkati çekerek, “Gördüğümüz şey tıpkı vakitte çatışma hakkında çok güçlü hislere sahip olan, çok tutkulu hisseden beşerler, gençler, toplumun farklı kısımlarından beşerler.” sözlerini kullandı.
Demokrasilerde protestoların değerini vurgulayan Blinken, “Bizim ülkemizde, bizim toplumumuzda ve bizim demokrasimizde bunu söz etmek elbette hem uygun hem de korunan bir şeydir.” dedi.
Blinken, ABD’nin halkını dinlediğini ve “onların görüşlerini dikkate aldığını” söylemesine rağmen idarenin İsrail’e silah göndermeyi durdurmayı düşünüp düşünmeyeceği sorusuna ise “hayır” cevabını verdi.
Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi
Blinken, Gazze’de birçok muhtemel mutabakatın neticelenemediğine işaret ederek, ateşkese müsaade verip vermeme kararının Hamas’a ilişkin olduğunu söyledi.
İran ve İsrail ortasında yaşanan hava hücumlarının akabinde bölgedeki tansiyonun azalıyor üzere göründüğünü belirten Blinken, “Umarım bu çeşit bir tırmanış görmeyiz.” dedi.
Blinken ayrıyeten, Gazze’de ateşkes sağlanmadan evvel İsrail ve Filistinliler için iki devletli bir tahlil teklifiyle birlikte İsrail ve Suudi Arabistan ortasındaki bağlantıların de normalleştirilmesine yönelik bir çerçevenin ortaya konmasının mümkün olabileceğini kaydederek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Ateşkes olsun ya da olmasın bu olasılıkları duyurmaya devam edeceğiz fakat bunun gerçekleşmesi için Gazze’deki çatışmaların sona ermesi gerekecek. Filistin sıkıntısının da çözülmesi ya da en azından nasıl çözüleceği konusunda bir muahedeye varılması gerekecek.”
İran’ın 13 Nisan’daki hava saldırısının akabinde İsrail’in savunmasına katkı sunan ülkelere atıfta bulunan Blinken, gelecekte İsrail’in bölgeye hakikaten entegre olduğu ve başka ülkelerin İsrail’in savunulmasını sağlamaya yardımcı olabileceği yorumunu yaparak şöyle konuştu:
“Ancak bu tıpkı vakitte (Gazze’deki) çatışmanın sona ermesini ve Filistin devletine giden açık bir yol olmasını gerektiriyor. Bu cins bir gelecekte İsrail, başından beri istediği şeyi, yani bölge ülkeleriyle olağan ilgiler kurmayı elde edecektir.”
Blinken, İsrail’in Gazze’ye akınlarını sona erdirecek bir mutabakata varma potansiyelinin bir modülü olarak ABD’nin İsrail ve Suudi Arabistan ortasındaki bağlantıları olağanlaştırmaya yönelik uğraşlarını sürdürdüğünü kelamlarına ekleyerek şu değerlendirmede bulundu:
“Bu mevzuyu ete kemiğe büründürmek için ağır bir formda çalışıyoruz. Bu mevzuda Avrupalı ortaklarımızla da çalışıyoruz. Bence bu mevzu ne kadar somutlaşırsa ve teorik olmaktan çıkıp gerçek bir şeye dönüşürse ilgili herkes nitekim kararlar almak ve seçimler yapmak zorunda kalacaktır. Biz de bunu mümkün olduğunca gerçek kılmaya çalışıyoruz.”
Muhabir: Nuri Aydın
