ANKARA (AA) – Bakanlığa bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No:326), Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, hizmet erbabına bazı koşulları yerine getirmesi kaydıyla ücret istisnası sağlanacak. Yapılan sözleşmeler kapsamında, belirli bir süre işverene bağlı çalışılması, belirlenen performans ve benzeri kriterlerin sağlanması kaydıyla hizmet erbabına, işverenin veya grup şirketlerinin pay senetlerinden bedelsiz veya indirimli satın alma hakkı verilebilecek.
Bir başka düzenlemeyle de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre, teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin verildiği tarihteki rayiç değerinin, hizmet erbabının o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna tutuldu.
Hizmet erbabına verilen hisse senetlerinin daha uzun süre elde kalmasının teşviki amacıyla da düzenleme yapıldı. Bu amaçla söz konusu istisnanın hizmet erbabı tarafından iktisap edilen hisse senetlerinin elde tutulma süresine göre farklı oranlarda uygulanması öngörüldü.
İstisnadan yararlanma şartları
Söz konusu istisnalardan yararlanabilmek için, çalışanlarına pay senedi veren şirketin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre “teknogirişim şirketi” niteliğini haiz olması gerekiyor.
Pay senetleri verilerek sağlanan menfaatin istisnaya konu edilecek kısmı, hizmet erbabının o yıldaki brüt ücret tutarını aşamayacak.
Söz konusu istisnanın hizmet erbabına pay senetlerinin verildiği tarihin içinde bulunduğu dönemde uygulanması esas olacak. Bu pay senetlerinin belirli bir süre elde tutulması gerekecek.
Hizmet erbabı tarafından iktisap edilen pay senetlerinin, iktisap tarihinden itibaren 3 tam yıl içinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı, 4-6 yılda elden çıkarılması halinde yüzde 75’i, 7-10 yılda elden çıkarılması durumunda yüzde 25’i vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecek.
Tebliğde istisna uygulamasına yönelik ayrıntılı örneklere yer verildi.
Hasılatı farklı çıkan mükellef izahını yapacak
Tebliğle, ticari veya serbest meslek faaliyetleri yönünden mükellefiyeti olanların gerçek hasılatlarının tespitine yönelik vergi güvenlik müessesi oluşturuldu.
Bu kapsamda söz konusu mükelleflerin günlük hasılat tutarları, bir ayda 3’ten, bir takvim yılında ise 12’den az olmamak kaydıyla yapılacak yoklamalarla tespit edilebilecek. 1 Ocak 2025’ten itibaren yürürlüğe girecek bu düzenleme, kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacak.
Günlük hasılat tutarlarının tespiti için ilgili ayda, yoklama yapılan günlerde belirlenen günlük hasılat tutarlarının toplamı, yoklama yapılan gün sayısına bölünerek “günlük ortalama hasılat” tutarı belirlenecek. Bu hasılat, tespit yapılan ayda çalışılan gün sayısıyla çarpılarak, söz konusu ayın hasılat tutarı oluşacak.
Yoklama yapılan aylara ilişkin aylık tutarların toplamı, tespit yapılan ay sayısına bölünerek “aylık ortalama hasılat” hesaplanacak. Aylık ortalama hasılat da ilgili yılda faaliyette bulunulan ay sayısıyla çarpılarak mükelleflerin ilgili takvim yılı hasılat tutarları belirlenmiş olacak.
Yoklamalar sonucu, belirlenen hasılat tutarları mükelleflerin beyan ettikleriyle kıyaslanacak. Aradaki farkın yüzde 20’den fazla olması durumunda mükellefler izaha davet edilecek.
Mükellefler risk analizleriyle belirlenecek
Yoklama yapılacak mükellefleri belirlemek için risk analizleri gerçekleştirilecek. Ortaya çıkacak sonuçlar, sistem kayıtları, beyan edilen gelir ile yapılan harcamalar arasında uyumsuzluk bulunması gibi kriterler dikkate alınarak belirlenecek.
Günlük hasılat tutarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının belirlenmesinde gerçek duruma yakın sonuçların elde edilebilmesi için, nezdinde yoklama yapılacak mükelleflerin, faaliyetinin niteliği, sezonluk çalışıp çalışmadığı, fiilen faaliyette bulundukları gün ve ay sayıları, hafta sonu ve hafta içi çalışmaları, tatil günleri gibi hususlar göz önünde bulundurulacak.
Restoran işletmecileri, kuaförler ve diş hekimleri de kapsamda
Tebliğde istisna uygulamasına yönelik ayrıntılı açıklamalar yer aldı. Bu kapsamda restoran işletmecileri, kuyumcular, güzellik salonu işletenler, plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi alanında hekimlik faaliyetinde bulunanlar, kuaförler, turizm amaçlı su sporları faaliyeti gerçekleştirenler, plaj işletmecileri, diş hekimleri, motorlu kara taşıtlarının periyodik bakımını yapanlar dahil çeşitli hizmetlerle iştigal eden mükelleflere yönelik hasılat tespitlerinin nasıl yapılacağına ilişkin örneklere de yer verildi.
Muhabir: Cüneyt Kemal Özkök
