İSTANBUL (AA) – Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ekipleri, müsilaj tehdidi ile karşı karşıya olan Marmara Denizi’nde denetimlerini sürdürüyor.
Yürütülen çalışmalara ve denetimlere ilişkin ÇED İzleme ve Çevre Denetimi Daire Başkanı Barış Ecevit Akgün, Akçansa Ambarlı Limanı’nda açıklama yaptı.
Akgün, Marmara Denizi’nde 2021’de ortaya çıkan müsilaj sonrası Bakanlıkça 22 maddelik “Marmara Denizi Eylem Planı” ve “2021-2024 Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı” hazırlandığını anımsattı.
Söz konusu planlarda deniz izleme çalışmalarının arttırılması, atık su arıtma tesislerinin online olarak izlenmesi ve gemi kaynaklı kirliliğin takibinin Türkiye Çevre Ajansı tarafından yapılması hususlarının yer aldığını kaydeden Akgün, “Biz zaten tüm denizlerimizi 2014 yılından beri TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) işbirliğiyle ve diğer deniz bilimleri enstitülerinin katılımıyla 425 noktada izliyoruz. Aynı zamanda Marmara Denizi içinde, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü ile Marmara Bütünleşik Modelleme sistemini çalışıyoruz. Eylem planlarında alınan kararlar kapsamında Marmara Denizi’nde 91 olan izleme noktamızı 150’ye çıkardık. Son izleme sonuçlarına göre en büyük sıkıntımız, çözülmüş oksijen ve Marmara Denizi’nde azot ve fosfor yükünün devam etmesi.” diye konuştu.
Marmara Bölgesi’nde kurulu kapasitesi 5 bin metreküpün üzerinde olan 146 atık arıtma tesisindeki kirleticileri sürekli izleme merkezlerinden online olarak takip ettiklerini belirten Akgün, bölgede bin metreküpün üzerinde atık su deşarjı olan işletmeleri sürekli izleme merkezi kapsamına aldıklarını dile getirdi.
2024’te 63 bine yakın çevre denetimi gerçekleştirildi
Akgün, çevre denetimlerini sürdürdüklerini dile getirerek, “2024 yılında yaklaşık 12 bini Marmara Bölgesi’nde olmak üzere 63 bine yakın çevre denetimi gerçekleştirdik. Bu denetimlerde, çevre mevzuatına aykırı faaliyet gösterdiğini tespit ettiğimiz 7 bin 482 işletmeye, 2 milyarın üzerinde idari para cezası uyguladık. Aynı zamanda 403 işletme için de faaliyetten men kararı aldık. Eylem planı kapsamında gemilerden kaynaklanan deniz kirliliği ile ilgili müdahale görevi verilen Türkiye Çevre Ajansımız tarafından Marmara Denizi’nde ve İzmit Körfezi’nde son 2 yılda 56 bin gemi denetimi yapıldı. Bu denetimlerde deniz kirliliğine sebep olduğunu tespit ettiğimiz 149 deniz aracına da 1 milyar 63 milyon lira idari para cezası uyguladık. Son zamanlarda özellikle Marmara Denizi’nde deniz kolonunda 5 metre ile 25 metre arasında müsilaj oluşumu tespit ettik.” dedi.
Eylem planında mevcut tesislerin ileri biyolojik arıtma tesisine çevrilmesinin de yer aldığını vurgulayan Akgün, bu çalışmalar tamamlanıncaya kadar sahada mevcut atık su arıtma tesislerinin mevzuata uygun işlemesini teşvik etmek amacıyla 6 Ocak’tan itibaren denetimlere başladıklarını dile getirdi.
Marmara Denizi’ne kıyısı olan 7 ilde 35 denetim ekibinin 2 mobil su ve atık su laboratuvarı ve 25 çevre laboratuvarında çalışmalar yaptığını aktaran Akgün, “Bu denetimlerde arıtma tesislerinin çıkışlarından atık su numunelerini alıp mevzuattaki standartlara uygunluğunu kontrol ediyoruz. Analizler sonucunda mevzuatta belirtilen sınır değerlerinin üzerinde atık su deşarj ettiğini ve çevre kirliliğine neden olduğunu tespit ettiğimiz işletmeler hakkında, çevre kanunundaki faaliyetten men dahil, idari yaptırımları kararlılıkla uygulayacağız. Aynı zamanda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında da gerekli kovuşturmanın yapılması için suç duyurusunda bulunacağız.” ifadelerini kullandı.
Türkiye Çevre Ajansı tarafından son 2 günde 85 geminin denetlendiği ve 2 gemide ihlal tespit edildiği bilgisini veren Akgün, “Yapılan denetimlerde yaklaşık 700 tesisi denetim kapsamına aldık. Planlamamız organize sanayi bölgeleri, belediyeler, tersaneler, atık kabul tesisleri şeklinde. Son 2 günde 161 denetimi tamamladık ve bu işletmelerden de 195 atık su numunesi aldık. Belediyelerimizin, sanayicilerimizin, gemi işletenlerimizin hem bu tür yaptırımlarla karşılaşmaması hem de Marmara Denizi’nin kirlenmesinin önlenmesine katkı sağlaması amacıyla, mevzuatta belirten yükümlülüğü yerine getirmeleri konusunda gerekli hassasiyeti göstermelerini bekliyoruz.” şeklinde konuştu.
Akgün, Marmara Denizi’nde yakın zamanda müsilaj tehlikesi olup olmadığı sorusuna ise şöyle cevap verdi:
“Su altı görüntülerine göre, şu anda Marmara’nın muhtelif bölgelerinde ve su kolunda 5 metre ile 25 metre arasında müsilaj mevcut. Bu müsilajla ilgili en büyük etkenlerden biri, azot fosfor yükünün fazlalığı. Yaptığımız denetimlerde, özellikle azot fosfor yükünün sınırlandırılmasına ilişkin numuneler alıp kontrollerimizi yapmaya devam edeceğiz.”
Muhabir: Mehmet Yusuf Melikoğlu
